جواد هدایتی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی با یادآوری اینکه در سال ۱۳۸۱ قانونی تحت عنوان تنظیم بخشی از مقررات دولت به تصویب رسید که الزام داشتن معاینه فنی برای خودروها در ذیل این قانون لحاظ شده بود٬ افزود: پس از تصویب٬ وزارت کشور در بخش خودروهای سبک و وزارت راه و ترابری سابق در بخش خودروهای سنگین مأمور تدوین و تهیه دستورالعمل‌هایی و ضوابط اجرایی این قانون شدند.

وی با بیان اینکه وزارت راه و ترابری سابق ضوابط و آیین‌نامه‌های اجرایی صدور برگ معاینه فنی را در سال ۱۳۸۴ ابلاغ کرد و اولین مرکز معاینه فنی خودروهای سنگین کشور در سال ۱۳۸۵ یک سال پس از ابلاغ ضوابط و دستورالعمل‌ها راه‌اندازی شد٬ توضیح داد: سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای براساس آیین‌نامه‌ اجرایی نحوه انجام معاینه و صدور برگ معاینه فنی خودرو و ماده ۱۱ مصوبه ۲۰ مهر ۸۷ هیأت وزیران٬ مسئول انجام معاینه وسایل نقلیه سنگین و نیمه سنگین شد.

وی افزود سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای با جلب مشارکت بخش خصوصی برنامه توسعه مراکز مذکور را در استان‌های سراسر کشور پیگیری کرد و برای کیفی‌ و کمی‌سازی مراکز معاینه فنی اقداماتی انجام داد.

۱۴۰ مرکز معاینه فنی خودروی سنگین در سراسر کشور فعال هستند

این مقام مسئول در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای از راه‌اندازی ۱۴۰ مرکز معاینه فنی خودروی سنگین در یک دهه گذشته تا به امروز خبر داد و گفت: دو وظیفه مراکز معاینه فنی که برای آن‌ها تعریف شده است اطمینان و رعایت ضوابط زیست محیطی برای منطبق بودن خروجی آلاینده‌های ماشین با استانداردهای زیست محیطی و اطمینان از عملکرد قطعات٬ تجهیزات و ایمنی وسایل نقلیه سنگین است.

وی با بیان اینکه در طول ۱۰ سال گذشته بیشتر تمرکز روی پوشش کمی مراکز معاینه فنی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در سراسر کشور بوده است٬ اظهار کرد: توسعه کمی برای سازمان راهداری در اولویت بود و با راه‌اندازی ۱۴۰ مرکز این هدف سازمان محقق شد.

هدایتی تأکید کرد: تقریبا از سال ۹۲ با توجه به اینکه پوشش و گستره خوبی در پراکندگی مراکز معاینه فنی انجام شد٬ سیاست سازمان راهداری بر ارتقای خدمات فنی این مراکز قرار گرفت و اولین گام در این زمینه پروژه برخط‌سازی (Online) مراکز بود که در تیرماه سال جاری به پایان رسید.

تعریف پروژه برخط سازی در سه فاز

مدیرکل آمار٬ ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای با بیان اینکه پروژه بر خط‌سازی مراکز معاینه فنی در سه فاز تعریف شد گفت: در فاز نخست تجهیزات سخت‌افزاری مثل سرور و نرم‌افزارهای مربوطه در سازمان راهداری نصب و راه‌اندازی شد سپس سیستم‌های رایانه‌ای موجود در مراکز معاینه فنی ارتقا پیدا کرد به نحوی که قابلیت اتصال با سامانه مرکزی سازمان راهداری را داشته باشند و در گام آخر با توجه به پراکندگی مراکز معاینه فنی در استان‌ها و مناطق محروم یک بستر پوشش‌ اینترنتی ایجاد شد.

وی افزود: با پایان فاز اول یک ارتباط اینترنتی بین مراکز و تجهیزات سخت‌افزاری و سرور سازمان راهداری برقرار شد تا از این پس اخذ معاینه فنی به صورت اینترنتی صورت گیرد.

هدایتی یادآور شد: پیش از برخط سازی برگ معاینه فنی به‌وسیله نیروی انسانی صادر می‌شد که این مسئله امکان جعل برچسب معاینه فنی در خارج از مراکز معاینه فنی را به‌وجود می‌آورد اما با اجرایی شدن عملیات برخط‌ سازی مراکز معاینه فنی کد ۱۷ رقمی به سرور مرکزی داده می‌شد تا علاوه بر آن یک هولوگرام (شناسه) دو بعدی برای هر وسیله نقلیه به چاپ برسد که صدور این دو مشخصه امکان جعل برچسب معاینه فنی خودروهای سنگین را به صفر می‌رساند.

وی افزود: در فاز دوم سعی شد تجهیزاتی که در مراکز معاینه فنی وجود دارند به صورت شبکه‌ با هم در ارتباط باشند تا امکان اینکه اطلاعات و آزمون‌های معاینه فنی دستی وارد سیستم شود از بین برود؛ همچنین دستگاه آزمون‌گیرنده به صورت خودکار اطلاعات را به سرور مرکزی سازمان راهداری منتقل می‌کند پس از این اقدام دخالت انسان در مراکز معاینه خودروهای سنگین نیز حذف شد. البته برخی آزمون‌های معاینه فنی وجود دارد که قابلیت حذف نیروی انسانی در آن‌ها امکان ندارد که برای این موارد از معاینه‌های به اصطلاح چشمی و دستی برنامه‌‌هایی داریم.

دوربین‌ پلاک‌خوان در مراکز معاینه فنی نصب شد

این مقام مسئول در سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای افزود: در فاز سوم دوربینی به عنوان "دوربین پلاک خوان" در کلیه مراکز نصب شد که وقتی خودرویی وارد مرکز معاینه فنی شود بلافاصله عکسبرداری صورت می‌گیرد و اطلاعات خودرو در سامانه اصلی می‌نشیند به این ترتیب امکان اینکه خودرویی به‌جای یک خودرویی دیگری وارد مرکز شود و به‌جای آن معاینه فنی بگیرد در فاز سوم پروژه برخط سازی حذف شد.

وی توضیح داد: اگر بخواهیم به شکل خلاصه جمع‌بندی کنیم در فاز اول بسترهای انتقال اطلاعات بر روی سرور اصلی فراهم و امکان جعل و فروش برچسب معاینه فنی در خارج از مراکز حذف شد در فاز دوم امکان دخالت انسان در وارد کردن اطلاعات دستی از بین رفت و در فاز سوم امکان تغییر اطلاعات خودرویی منتفی شد.

هدایتی با بیان اینکه این تخلفات٬ رایج‌ترین تخلفات موجود در مراکز معاینه فنی بود گفت: با این اقدامات هر خودرویی در هر مرکزی معاینه شود جزئیات کامل آن به صورت آنلاین در سرور مرکزی سازمان راهداری به ثبت می‌رسد.

وی اظهار کرد: از مزایای برخط سازی مراکز معاینه فنی این است که دستگاه‌های نظارتی مثل ادارات کل حمل‌ونقل استان‌ها می‌توانند کنترل مستمر بروی خودروها داشته باشند به طوریکه پیش از این نظارت‌ها به صورت تصادفی و اتفاقی صورت می‌گرفت.

هدایتی با یادآوری اینکه تجدید نظر در آیین‌نامه اجرایی صدور برگ معاینه فنی با همکاری وزارت کشور تدوین و به صورت طرحی در ۱۴ دیماه سال ۹۳  به هیأت دولت ارائه شد و به تصویب رسید٬ گفت: آیین نامه اجرایی جدید به‌روز٬ آینده‌نگر و منعطف است.

راه‌اندازی سامانه ملی یکپارچه معاینه فنی در آینده‌ای نزدیک

وی از راه‌اندازی سامانه ملی یکپارچه معاینه فنی خودروهای سنگین و سبک توسط وزارت کشور در آینده‌ای نزدیک خبر داد و گفت: با راه‌اندازی این سامانه اطلاعات خودروهای سبک و سنگین در یکجا متمرکز می‌شود و می‌تواند برای سازمان محیط زیست٬ نیروی انتظامی و دستگاه قضایی کمک حال باشد.

برخورد مراجع قضایی با جاعلان برچسب معاینه فنی/خودروهای دارای معاینه فنی در سطح شهر بازرسی می‌شوند

مدیرکل آمار٬ ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای افزود: در مصوبه هیأت وزیران برای اولین بار نکته‌ای الزام آور دیده شد که اگر مرکز معاینه فنی به هرشکلی برچسب خلاف واقع صادر کند غیر از برخوردی که ستادهای معاینه فنی به عنوان بخش‌های نظارتی اعمال خواهند کرد مراجع قضایی نیز به موضوع ورود و با این تخلف هم‌تراز با تخلفات جعل اسناد برخورد می‌کند.

وی با بیان اینکه سازمان راهداری برنامه‌هایی برای حفظ و نگهداری تجهیزات مراکز معاینه فنی و ارتقای تجهیزات آنها در دستورکار دارد٬ ادامه داد: به حداقل رساندن معاینه‌های چشمی نیز یکی دیگر از اقدامات پیش بینی شده در آینده‌ای نزدیک خواهد بود به طوریکه در این بخش با شرکت‌های بازرسی کنترل خودرو قراردادهایی منعقد و خودروهای خروجی از مراکز معاینه فنی به صورت تصادفی بازرسی می‌شوند تا پس از صدور برگ معاینه فنی نیز بازرسی‌هایی در سطح شهر انجام شود.

همه استان‌ها مرکز معاینه فنی خودروی سنگین دارند

مدیرکل آمار٬ ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای با اعلام اینکه در حال حاضر هیچ استانی نیست که حداقل یک مرکز معاینه فنی خودروی سنگین نداشته باشد٬ گفت: در استان تهران نیز ۸ مرکز معاینه فنی سنگین وجود دارد و توسعه کمی علاوه بر توسعه کیفی مراکز در دستور کار سازمان راهداری و وزارت راه و شهرسازی قرار دارد./