به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی٬ آزادسازی نرخ بلیت هواپیما و به عبارتی نرخ گذاری بلیت توسط شرکت‌های هواپیمایی با دو هدف اصلی ایجاد رقابت و افزایش خدمات پرواز با حدود ۲.۵ سال تاخیر در نهایت از روز دوشنبه ۹ آذرماه اجرا شد.

موضوع آزادسازی نرخ بلیت هواپیما از تکالیف قانون برنامه پنجم توسعه مصوبه سال ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی است به طوریکه در بخشی از بند (ب) ماده ۱۶۱ این قانون آمده است « دولت مكلف است تا پایان سال اول برنامه نسبت به متنوع سازی نرخ خدمات حمل و نقل هوایی بار و مسافر اقدام کند». متنوع سازی همچنان بر اساس نرخ‌های مصوب سازمان هواپیمایی عرضه می‌شود اما ایرلاین‌ها مجاز هستند تا مشروط بر افزایش خدمات پروازی به مسافران، نرخ‌های خود را تا سقف درصدی که از سازمان هواپیمایی مشخص می‌شود افزایش دهند که این بخش یعنی همان «متنوع سازی نرخ‌ها» طبق قانون باید تا پایان سال اول برنامه پنجم یا همان سال ۱۳۹۰ اجرا می‌شد.

بر اساس بخش دیگری از بند (ب) ماده ۱۶۱ قانون برنامه پنجم توسعه نیز « دولت مکلف است از ابتدای سال سوم برنامه ضمن آزادسازی كامل نرخ حمل و نقل هوایی، خدمات فرودگاهی و شبكه پروازی، لغو تخفیفات تكلیفی و هرگونه معافیت در زمینه بهره‌برداری از خدمات ناوبری هوایی، فرودگاهی، نشست و برخاست، خدمات پروازی، واگذاری اماكن و سایر موارد مرتبط نسبت به واقعی‌کرودن نرخ آنها اقدام كند.»

بنابراین طبق قانون برنامه پنجم توسعه دولت باید پس از اجرای متنوع سازی نرخ بلیت هواپیما در پایان سال ۱۳۹۰، از ابتدای سال ۱۳۹۲ نیز نسبت به آزادسازی کامل نرخ بلیت هواپیما اقدام می‌کرد. آزادسازی به آن معنا که دیگر هیچ سقف و کف قیمتی برای بلیت هواپیما از سوی سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان نماینده دولت تعیین نمی‌شود و هر شرکت هواپیمایی می‌تواند بر اساس میزان خدمات و نرخ‌های رقابتی نسبت به جذب مشتری و تعیین نرخ اقدام کند اما در دولت گذشته این بخش از قانون برنامه پنجم اجرا نشد تا اینکه خردادماه سال ۱۳۹۳ بخش متنوع سازی نرخ بلیت هواپیما با تعیین سقف ۳۰ درصدی افزایش قیمت اجرا و از هفته گذشته آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در ۱۷۰ مسیر (در مرحله اول اجرای طرح) با تصویب شورایعالی هواپیمایی به شرکت‌های هواپیمایی ابلاغ شد.

هر چند آزادسازی کامل نرخ بلیت هواپیما از سوی سازمان هواپیمایی کشوری به شرکت‌های هواپیمایی ابلاغ شده است اما هنوز ایرلاین‌ها هیچ افزایش قیمتی در نرخ بلیت‌‌ها اعمال نکردند.

در این میان بعد از ابلاغ آزادسازی نرخ بلیت هواپیما به شرکت‌های هواپیمایی، خبر فروش بلیت هواپیما با نرخ‌های ۴۰۰ هزار تومان، ۵۰۰ هزار تومان و حتی تا یک میلیون تومان نیز در مسیرهای پروازی منتهی به مشهد که مسیرهای پرتقاضای مسافران در صنعت هوانوردی است، در برخی رسانه‌ها منتشر شد که بنا بر گفته مسئولان سازمان هواپیمایی این نرخ ها به هیچ وجه رسمیت ندارد و برخی چارتر کنندگان و آژانس‌های فروش بلیت با سوء استفاده از اجرای آزادسازی، نسبت به فروش بلیت هواپیما در مسیرهای پرتردد از جمله مشهد اقدام می‌کنند.

با رصد کردن قیمت‌ها مشاهده می‌شود نرخ بلیت مسیر پروازی تهران - مشهد برای جمعه ۲۰ آذر که از سوی شرکت های هواپیمایی به صورت مستقیم به فروش می رسد از ۱۳۴۲۰۰ تومان شروع می‌شود ضمن اینکه بالاترین نرخ در این مسیر ۳۶۰ هزار تومان آن هم در کلاس پروازی (بیزینس کلاس) است. این قیمت ها نشان می‌دهد که نرخ‌های گران ۵۰۰ هزار تومان یا یک میلیون تومان توسط سودجویان عرضه می‌شود و در صورتی که مردم به صورت مستقیم از دفاتر شرکت‌های هواپیمایی، سایت مجاز ایرلاین ها یا آژانس‌های مجاز فروش بلیت اقدام کنند با این نرخ‌ها مواجه نمی‌شوند.

در همین راستا نرخ‌های سیستمی فروش بلیت هواپیما توسط شرکت‌های هواپیمایی در مسیر تهران - مشهد در جدول زیر قابل مشاهده است:

مسافران فقط از مراجع رسمی بلیت خریداری کنند/ مردم گران‌فروشی را اطلاع دهند

بر همین اساس مرتضی دهقان مدیرکل دفتر نظارت بر شرکت‌ها و مؤسسات هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری درباره فروش نرخ‌های گران بلیت هواپیما گفت: در سال جاری هیچ گونه افزایش قیمتی در بلیت هواپیما توسط ایرلاین‌ها صورت نگرفته است، ضمن اینکه هیچ شرکت هواپیمایی به هیچ آژانس و دفاتر فروش بلیت هواپیما بیش از نرخ مصوب قیمت‌های خود را چارتر نکردند. متاسفانه تعدادی سودجو تحت عنوان چارتر و تور٬ بلیت ها را گران به فروش می‌رسانند.

وی ادامه داد: با هماهنگی‌های صورت گرفته با سازمان تعزیرات و سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف کننده رسما اعلام کردیم هیچ یک از نرخ‌هایی که توسط چارترکنندگان و برخی دفاتر فروش بلیت هواپیما با نرخ‌های غیر رسمی و گران فروخته می‌شود مورد تایید سازمان هواپیمایی کشوری نیست.

دهقان گفت: به رغم اینکه آزادسازی نرخ بلیت هواپیما اجرا شده است، قیمت بلیت هواپیما توسط شرکت‌های هواپیمایی تعیین می‌شود نه چارتر کننده بنابراین نرخ‌های غیر رسمی و نجومی در بازار مورد تایید نیست.

مدیرکل دفتر نظارت بر شرکت‌ها و مؤسسات هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری ادامه داد: از مردم و مسافران حمل و نقل هوایی درخواست می‌کنیم در صورت مواجه شدن با قیمت بلیت با نرخ‌های غیررسمی و گران به سازمان تعزیرات حکومتی مراجعه و شکایت کنند تا به تخلف گرانفروشی رسیدگی شود. ضمن اینکه سازمان هواپیمایی کشوری نیز گزارشات مورد نیاز سازمان‌های نظارتی را برای آنها ارسال خواهد کرد و همکاری‌های لازم را در این زمینه با نهادهای ناظر انجام می‌دهد.

دهقان افزود: برخی چارتر کنندگان بلیت‌ها را با نرخ های مصوب از شرکت‌های هواپیمایی خریداری می‌کنند اما بدون مشخصات شرکت هواپیمایی و نرخ، بلیت را در اختیار مسافر قرار می‌دهند.

وی با تاکید بر اینکه مردم در صورت مشاهده گرانفروشی ترجیحا به صورت مستقیم به سازمان تعزیرات حکومتی مراجعه کنند و بلیت خریداری شده با نرخ گران را ارائه دهند گفت: اگر آژانس متخلف دارای مجوز از سازمان هواپیمایی کشوری بود حتما طبق آیین نامه با متخلفان برخورد می شود و اگر مجوز آژانس متخلف از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باشد به آنها معرفی می‌شود.

برخی سودجویان فروش بلیت هواپیما هیچ مجوزی از هیچ نهادی ندارند

مدیرکل دفتر نظارت بر فرودگاه‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه برخی فروشندگان بلیت هواپیما هیچ مجوزی از هیچ نهادی ندارند گفت: این افراد از طریق سایت‌های اینترنتی بلیت را از شرکت‌های هواپیمایی خریداری می‌کنند با نرخ‌های غیررسمی و گران به فروش می‌رسانند که در صورت مشاهده به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.

دهقان به مراجع رسمی خرید بلیت هواپیما اشاره کرد و ادامه داد: دفاتر رسمی شرکت‌های هواپیمایی، آژانس‌های دارای مجوز بند الف (مجوز از سازمان هواپیمایی کشوری) و سایت‌های مجاز شرکت‌های هواپیمایی هستند که مردم فقط از این مراجع نسبت به خرید بلیت هواپیما اقدام کنند.

وی با بیان اینکه مجوز آژانس‌های فروش بلیت هواپیما به مدت یکسال توسط سازمان هواپیمایی کشوری صادر می‌شود، تصریح کرد: مجوزهای دفاتر فروش بلیت هواپیما باید حتما در آژانس مربوطه نصب شده باشد.

مدیرکل دفتر نظارت بر فرودگاه‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری درباره اقدامات این سازمان در برخورد با سودجویان و گرانفروشان بلیت هواپیما بعد از اجرای آزادسازی نرخ بلیت گفت: سازمان هواپیمایی بازار و دفاتر فروش بلیت را رصد می‌کند اما تا زمانی که بلیتی خریداری نشود سازمان تعزیرات نمی‌تواند با آن برخورد کند.

وی گفت: سازمان هواپیمایی کشوری مکاتبات زیادی با پلیس فتا برای مسدود شدن سایت‌های فروش بلیت هواپیما غیر از سایت‌های ایرلاین‌ها کرده است چراکه آنها مراجع رسمی فروش بلیت نیستند.

مدیرکل دفتر نظارت بر فرودگاه‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری با تاکید بر اینکه آزادسازی نرخ بلیت هواپیما هنوز اعمال نشده و هیچ افزایش قیمتی از سوی ایرلانی‌ها صورت نگرفته است گفت: فقط به شرکت‌های هواپیمایی مسیرهای مشمول آزادسازی را اعلام کردیم و می‌توانند در این مسیرها نرخ‌گذاری کنند.

وی با بیان اینکه تیم های بازرسی سازمان هواپیمایی برای رصد کردن بازار اعزام شدند گفت: مردم نیز در صورت مشاهده تخلفات را به نهادهای ناظر اعلام کنند.

با اخلاگران بازار فروش بلیت هواپیما برخورد می‌شود

اما در همین رابطه نیز محمدحسن کرمانی رئیس انجمن صنفی دفاتر فروش بلیت هواپیما در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی با اشاره به اقدامات انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران برای مقابله با آژانس‌های متخلف در فروش بلیت هواپیما بعد از آزادسازی نرخ بلیت گفت: باید توجه کرد اگر اتفاق بزرگی در هر حوزه‌ای رخ می‌دهد یک هزینه‌‌گذار دارد و این موضوع در صنعت هوانوردی نیز صدق می‌کند.

وی با بیان اینکه با اجرای آزادسازی نرخ بلیت هواپیما یک مدل جدید در حوزه بازرگانی صنعت هوانوردی در حال اجرا است افزود: به طور طبیعی در ابتدای اجرای این طرح نیز با یکسری ناهنجاری‌ها و ناهماهنگی‌هایی مواجه می‌شویم کما اینکه در مواردی هم شاهد این هنجاری‌ها بودیم.

رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران افزود: اگر آژانسی در شرایط کنونی که طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما اجرا شد اصرار بر اخلال در بازار را داشته باشد قطعا انجمن ورود می‌کند و در چارچوب ضابطه با آن برخورد خواهد شد. باید اجازه داد طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما اجرا شود و نباید با تخلف موردی برخی سوء استفاده کنندگان درباره اجرای این طرح قضاوت کرد.

کرمانی ادامه داد: در همین دوران پس از اجرای آزادسازی نرخ بلیت هواپیما بسته کامل تور کیش با هتل ۵ ستاره ۴۹۰ هزار تومان به فروش رسید در حالیکه نرخ پرواز رفت و برگشت این مسیر به تنهایی حدود ۳۵۰ هزار تومان است؛ پس اگر در مواردی شاهد گرانفروشی نرخ بلیت هواپیما هستیم در مواردی هم نرخ‌های ارزان به فروش می‌رسد.

وی با بیان اینکه بعد از آزادسازی در مواردی چند آژانس نسبت به گرانفروشی اقدام کردند که نمی‌توان منکر آن شد تاکید کرد: قطعا در هر تغییر ساختاری برخی افراد از فرصت‌های کوتاه مدت سوء استفاده می‌کنند اما اگر بخواهیم طرح آزادسازی با موفقیت اجرا شود در ابتدا باید هزینه‌های آن را بپردازیم و نباید با مشاهد چند تخلف کل آزادسازی نرخ بلیت را زیر سوال برد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، در مرحله نخست اجرای آزادسازی، نرخ بلیت هواپیما در ۱۷۰ مسير داخلی آزاد شد و نرخ بلیت ۸۷ مسير جزء مسيرهای حمايتی قرار دارد که همچنان مشمول قیمت‌گذاری است.

بر اساس «دستورالعمل آزادسازی نرخ بلیت و شبکه پروازهای داخلی» به منظور بهبود شرایط سفر، افزایش رضایتمندی مسافران و ارتقای فضای کسب و کار در حوزه سفرهای هوایی داخل کشور، آزادسازی نرخ بلیت و شبکه پروازهای داخلی براساس شرایط مندرج در این دستورالعمل اجرا می‌شود./

گزارش از محمد جندقی