به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، مهدی حجت عضو هیات علمی دانشگاه تهران در سومین همایش ملی معمار در هتل استقلال ضمن اظهار خرسندی از برگزاری سومین همایش و نشست و گفت‌و‌گوی معماران راجع به موضوع معماری گفت: صحبت خود را از زبان و این‌که زبان مرکز اصلی و مظهر نخست فرهنگ است آغاز می‌کنم. معتقدم معماری محل ظهور فرهنگ است و فرهنگ را تنها از راه مظاهر آن می‌توان شناخت. بنابراین اگر می‌خواهیم فرهنگی را بشناسیم ابتدا باید به زبان و پس از آن بنا به فراخور موضوعات مثلا به معماری‌اش رجوع کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران افزود: رابطه زبان و فرهنگ رابطه‌ای بسیار مهم و حیاتی است. فکر می‌کنم اگر بتوانیم بسیاری از مباحثی که در حوزه معماری مطرح هستند را به حوزه زبان منتقل کنیم به راحتی می‌توانیم پاسخ بسیاری از پرسش‌های خود را پیدا کنیم.

وی که از بنیانگذاران سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است، ادامه داد: اگر معماری به مثابه یک شعر و یک بیانیه تعبیر شود چطور ممکن است یک غیرایرانی بتواند به زبان سلیس فارسی و با رمز و رازی که در زبان ایرانی وجود دارد و البته مختص ایرانی بودن است، شعری بسراید که در دل مخاطبان اثر کند!؟ باید شناخت کاملی داشته باشد و همچنین احتیاج دارد که صاحب نبوغ نیز باشد. زیرا شعری که سروده می‌شود می‌تواند ساده باشد یا در حد و اندازه‌های شعر حافظ، فردوسی و سعدی باشد.

این فعال میراث‌فرهنگی گفت معتقد است: دکتر سیدحسین نصر که تقریبا از ۱۲ سالگی تا کنون در خارج از ایران زندگی کرده مطلقا ایرانی است. همچنین هانری کربن که تمام عمرش را تقریبا در فرانسه زندگی کرد، یک ایرانی است. زیرا ایرانی بودن به میزان شناخت بستگی دارد. معتقدم نمی‌توان در حوزه فرهنگ بدون آغشتگی مطلق به آن شعری سرود.

حجت گفت: معماران زیادی به ایران آمده و طراحی‌هایی را انجام داده اند اما بیشتر ما نمی‌توانیم پهنه تلفظی را که در آثار وجود دارد به درستی یک معماری که از آن سرزمین برخاسته تشخیص دهیم؛ اگرچه افراد خبره این‌کار را انجام می‌دهند، اما به راستی کار دشواری است.

وی تاکید کرد: نکته مهم میزان عمیق شدن در یک فرهنگ است. کسی که می‌خواهد یک اثر کامل به وجود آورد باید شناخت کاملی از یک فرهنگ داشته باشد. مگر متصور است فردی مثل سعدی غزل بسراید و ایرانی نباشد؟ اگر می‌خواهیم ایرانی باشیم باید ایران را به درستی بشناسیم.

حجت با طرح این پرسش که آیا زبان انگلیسی به واقع زبان بین‌المللی است؟ به زبان اسپرانتو اشاره کرد و گفت: یک زبان جهانی به نام اسپرانتو داشتیم که توسط عده‌ای به‌وجود آمد که معتقد بودند فارغ از بستر فرهنگی باید زبانی به وجود آید و همه فرهنگ‌ها آن زبان را یاد بگیرند و در عین حال، فرهنگ زبان خود را هم حفظ کنند. دستور آن زبان وضع شد اما هیچگاه به سرانجام نرسید. برای چه؟ برای اینکه زبان مظهر یک فرهنگ است و درست مانند گلی می‌ماند که از ریشه جدا شده است. هرچقدر هم شما نگهش دارید نمی‌تواند تداوم یابد و بالاخره خشک می‌شود. به همین خاطر معتقدم وقتی زبانی انتشار جهانی پیدا می‌کند بدین معنا نیست که جهانی است بلکه بر اثر قدرت به آن جایگاه رسیده است و با تغییر آن مسلما تغییر خواهد کرد.

وی با مقایسه زبان فارسی و زبان انگلیسی گفت: همگی زبان‌های دنیا توانایی‌ها و محدودیت‌هایی دارند. معتقدم زبان انگلیسی قدرت زبان فارسی را در بیان مفاهیم عرفانی ندارد و مانند زبان فارسی و حتی آلمانی در بیان عرفان قدرتمند نیست.

حجت ادامه داد: در مورد معماری اگرچه عده‌ای به ایران آمدند و طراحی هایی نیز در این زمینه انجام شد که بخشی از آنها به اجرا رسید و عملیاتی شد اما معتقدم همه معماری‌های غیرایرانی درک عمیقی از ایرانی بودن نداشتند و به همین خاطر نیز همه آثار از یک کیفیت بالا برخوردار نیستند. آثاری که هانری کربن به وجود آورده است اما نمونه گویایی از عطر و طعم ایرانی بودن و انتقال آن به معماری است.

این فعال میراث فرهنگی افزود: معتقدم بیش از نیمی از مردم ایران به اندازه‌ای که هانری کربن در فرهنگ ایران غور کرده اندیشه نکرده‌اند و بنابراین معتقدم ما هم معماری ایرانی و هم معمار ایرانی داریم و در نهایت معماری باید توان القای مظهر فرهنگ ایرانی را داشته باشد.

این استاد معماری دانشگاه گفت: معماری به مثابه شعر، نشان دهنده و انعکاسی از فرهنگ ایرانی است. این‌که جهان، تا کمر جلوی غزلیات سعدی خم می‌شود برای این است که یک ایرانی بو و احساس نادری که به غیر از همان اثر نمی‌تواند تولید کند را احساس می‌کند و در هنر خود بازتاب می‌دهد. لذا یکی از نکاتی که بسیاری از مسایل معماری ما را می تواند حل کند توجه به زبان است.

حجت خاطرنشان کرد: معماری مثل شعر فقط زاییده ذهن و زبان نیست بلکه زاییده محیط، خواستها و نیازهای مردم است و همه عوامل نام‌برده شده بر آن تاثیر می‌گذارد به همین خاطر نیز امر بسیار پیچیده و دشواری است که در نتیجه شناخت کامل و در عین حال تامل می‌توان به آن دست یافت.

وی در پایان گفت: همه ما که امروز دور هم جمع شده‌ایم و داریم در ارتباط با عزیزی صحبت می‌کنیم که همگی به آن تعلق خاطر فراوانی داریم (معماری) باید به سمت و سویی برویم تا بتوانیم مشکلات متعددی که برای آن در کشور وجود دارد را ساماندهی کنیم. باید بتوانیم همینطور کنار هم بنشینیم و تبادل اندیشه داشته باشیم تا امکانی را فراهم کنیم که برخی از چالش‌های امروز معماری را پاسخ دهیم و در این رابطه روش تمسک به اندیشه بسیار مهم است. /