مژده نوروزی- به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، ساری؛ قلب مازندران، می‌رود تا رنگ و بوی دیگری بگیرد و با زنده شدن خانه‌های تاریخی و بازمانده از روزگاری نه چندان دور، جوانی خود را به یادآورد. خانه‌هایی که گرد کهنگی نشسته بر چهره‌شان، شهر را نیز خسته نشان می‌داد و در این میان فرصت طلبان سودجو بودند که تنور خود را گرم می‌گردند و از دلزدگی شهروندان در برابر ریزش سقف‌های سفالینی با بیش از صد سال قدمت، بیشترین نفع را می‌بردند. حالا خانه‌های تاریخی با مدیریت یکپارچه و البته شجاعانه وزارت راه و شهرسازی، یک به یک زنده می‌شوند تا نشان دهند هنوز هویت فرهنگی و پاسداشت آن، حرف نخست را در ارتباطات انسانی و  بین‌المللی می‌زند.

محور آب انبار نو، محوری است که به گفته محمد سعید ایزدی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرکل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، حدود دو کیلومتر مربع از بافت شهر ساری را به خود اختصاص داده است و در این محور ۱۹ بنای باارزش تاریخی وجود دارد که وزارت راه و شهرسازی در صدد است همه آن‌ها را خریداری و با کمک سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و البته مدیریت‌شهری، بازسازی آنها را شروع کند. در همین‌راستا و برای تحقق اهداف وزارت راه و شهرسازی در باززنده‌سازی خانه‌های تاریخی، خانه‌هایی از جمله «کلبادی ۲ و۳ »، «میرگتی» و «صادقیان» و «سردار جلیل» بازمانده از دوران قاجاریه خریداری شدند تا به ماندگاری این محور و جریان زندگی در بافت تاریخی پس از مرمت خود کمک قابل‌توجهی کنند.

گفته می‌شود همه‌چیز با ریزش خانه «فاضلی» که در سال ۷۴ و در زمان سکان‌داری دکتر عباس آخوندی بر وزارت مسکن خریداری شد و به دلیل تغییر مدیریت‌ها تا سال ۸۸  بلاتکلیف ماند، شروع شد. ریزش خانه فاضلی بر خانه مجاور خود در ضلع شمال‌غربی، اگرچه با آسیب همراه بود اما همین ریزش، آغاز جریانی شد تا بافت واجد ارزش و معماری نهفته در دل خاک این محله، نمایان شود. شرکت عمران و بهسازی شهری ایران خانه مالک خسارت دیده را خرید و در روند مرمت آن، آب انبار، حوض و چاهی از دل خاک، در جوار خانه فاضلی رخ نمود و همین مساله باعث شد تا ردیف اعتباری برای مرمت این بنا به تصویب برسد و خانه فاضلی شانس مرمت و محافظت از نابودی را به خود اختصاص دهد.

معماری ایرانی؛ معماری خردگرایانه

مهدی حدادیان مدیرعامل شرکت عمران و مسکن‌سازان مازندران که در بازدید از این محوطه همراهی‌مان می‌کند آب‌انبارهای خانه فاضلی را یکی از محل‌های نگه‌داری مواد غذایی در دوران گذشته عنوان می‌کند و می‌گوید: آب انبارها با چندین درجه کاهش دما نسبت به سطح زمین محل مناسبی برای نگه‌داری مواد غذایی بودند و نشان از خرد معماری ایرانیان در گذشته را به تصویر می‌کشند. ایجاد اختلاف دمای ۱۰ درجه‌ای در یک محوطه، کار خردمندانه‌ای است که اجداد نه چندان دور ما به آن اشراف داشتند و مصرف انرژی را به روش طبیعی و نه با استفاده از سوخت‌های فسیلی انجام می‌دادند.

حالا که نزدیک به سه سال از پایان مرمت خانه فاضلی می‌گذرد این بنا مانند نگینی در بافت تاریخی و باهویت اصیل شهر ساری می‌درخشد و به دلیل زیبایی منحصر به‌فردش، مسوولان را بر آن داشته تا خانه‌های مجاور را با چند پلاک فاصله- از جمله خانه کلبادی- خریداری کنند.

ساختمان کلبادی شماره یک، اگرچه با فاصله از این محوطه واقع شده، حالا به موزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تبدیل شده است اما دو عمارت کلبادی ۲ و ۳ روبه‌روی خانه فاضلی و در ضلع شمال‌غربی خانه فاضلی در حال تخریب بودند. با همت وزارت راه و شهرسازی، فعالان میراث‌فرهنگی و توجه معمارانی همچون محمدسعید ایزدی و این بار، باز هم در زمان وزارت دکتر عباس آخوندی بر مسند وزارتخانه راه و شهرسازی، این دو خانه خریداری شده‌اند تا در مجموعه بافت‌تاریخی شهر ساری به کمک صنعت گردشگری و میراث‌فرهنگی کشور بیایند.

کلبادی ۲ به مساحت ۲هزار و ۳۴۶ متر مربع، بنایی حدود یکهزار و ۱۰۰ متر دارد که در سه طبقه مجزا و به سبک معماری دوران قاجار طراحی شده است. این خانه مانند تمامی خانه‌های دوران قاجاریه، حوضی در حیاط دارد و ساختمان نیز شامل سه اتاق تو در تو است که درهای آن از روبه‌رو و در امتداد هم باز می‌شوند. ستون‌های این خانه، همه از چوب‌های محکمی هستند که پس از گذشت یک سده همچنان بنا را سرپا نگه داشته‌اند و گفته می شود هیچ اسکلت فلزی در بنا به کار نرفته است. همچنین بخش عمده‌ای از ویرانی بنا به دلیل نبودن روح و جریان زندگی در آن به بنا هجوم آورده است.

قرار است خانه کلبادی مانند خانه فاضلی با حفظ تمامی ویژگی‌های سابق خود مرمت شود و با تغییر کاربری فرهنگی و البته اقتصادی به مکان زنده شهری تبدیل شود که با عبور و مرور از برابر آن و با بهره‌گرفتن از خدماتی که ارایه خواهد کرد، شهروندان نه احساس خطر که احساس امنیت کنند و در عین حال بیش از یک سده از تاریخ ایران را ورق بزنند.

اتمام مرمت خانه تاریخی کلبادی تا پایان دولت یازدهم

حدادیان می‌گوید خانه کلبادی نزدیک ۱۵ سال است که خالی از سکنه است و در حال حاضر در مرحله انتقال سند. به سر می‌بریم. این خانه تاریخی که معماری آن مربوط به دوره قاجاریه است ۲۱ مالک داشت که به رغم سختی‌های فراوان توانستیم تمام مالکان را راضی کنیم و این بنا را به مجموعه محور محله آب انبار نو بیفزاییم. خرید این بنا تا ۵۰ درصد انجام شده است و شرکت عمران و بهسازی شهری ایران برای آن مبلغ ۲ میلیارد و ۱۴۸ میلیون تومان هزینه کرده است.

وی شروع کار مرمت این بنا را پس از انتقال نهایی سند عنوان می‌کند و می‌افزاید: خانه کلبادی ۳ پلاک ثبتی دارد و طرح مرمت آن ۲ ماهه آماده می شود. قرار است کار مرمت این بنا را در بافت تاریخی ساری و نزدیکی خانه فاضلی از فروردین ماه سال ۹۵ شروع کنیم که با برآوردهایی که داشته‌ایم مرمت آن یکسال به طول می‌انجامد.

حدادیان تاکید می‌کند: به دلیل اهمیتی که شخص وزیر راه و شهرسازی و به تبع‌ آن شرکت عمران و بهسازی شهری ایران به مدیرعاملی محمدسعید ایزدی دارد تلاش می‌کنیم تا در دولت فعلی مرمت آن را به اتمام برسانیم و کارهای این خانه تاریخی را نهایی کنیم.

«ساری» زنده می‌شود

ساری زنده می‌شود و این حقیقتی است که شهروندان نیز به آن اذعان دارند. میرنژاد یکی از ساکنان بافت‌تاریخی می‌گوید: پیش‌تر، زمانیکه از این کوچه‌ها می‌گذشتم به دلیل کهنگی بنا و خطراتی که در پی داشت با احتیاط و البته احساس ناامنی از آن عبور می‌کردم، انگار روح زندگی در این کوچه و محله مرده بود اما حالا که خانه فاضلی مرمت‌شده می‌بینم که چقدر مرمت و سرمایه‌گذاری بناهای بازمانده دارای اهمیت است. معماری فضای این خانه‌ها به ویژه خانه فاضلی که مرمت هم شده است مرا به سال‌های گذشته می‌برد. ای کاش مسوولان می‌توانستند تمامی خانه‌هایی را که درکنار این بافت قرار دارند به شیوه گذشته بازسازی کنند. آپارتمان‌های جدید هویت شهر را از آن گرفته اند.

این شهروند ساروی زندگی در این محله را در صورتی که خانه‌های مجاور خالی از سکنه نیز به وضعیت خانه فاضلی درآیند ایمن می‌داند و می‌افزاید: آنچه برای ما شهروندان اهمیت دارد این است که بخشی از حقوق ما رعایت شود که این حقوق شامل کمترین مشکل آفرینی از سوی خانه‌ها برای ما خواهد بود. وقتی محله با ظاهر قدیمی خود حفظ می‌شود و مسوولان به آن اهمیت می‌دهند یعنی ما توانسته‌ایم به بخشی از حق زندگی خود برسیم.

کسبه محل اما از وجود چنین سرایی تحت‌عنوان ساری‌سرا (خانه فاضلی) اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند، اگرچه کوچه‌ها و خیابان‌های منتهی‌الیه به بافت تاریخی از هم فاصله قابل‌توجهی دارند، اما محور محله آب انبار نو با بافت تاریخی آن در آینده‌ای نه چندان دور به قطب گردشگری برای گردشگران داخلی و البته بین‌المللی بدل خواهد شد.

هدایت مردم برای بازدید از مکان‌های گردشگری

بنا بر این گزارش، مازندران و البته شهر ساری استانی است که گردشگر پذیر است. این شهر به دلیل ساحلی بودن و هوای مساعدی که دارد جاذبه گردشگری بسیار دارد و در عین حال به عنوان مسیری برای رفت و آمد استان‌های دیگر، می‌تواند میزبان گردشگران عبوری باشد. محله آب انبار نو که در بافت تاریخی شهر قرار دارد چند وقتی است که با همت شرکت عمران و بهسازی شهری ایران خانه های تاریخی را به مجموعه خود اضافه کرده  است و خانه کلبادی نیز در جوار خانه فاضلی که مرمت آن در سال ۹۱ به اتمام رسیده است در ضلع  شمالی خود به خیابان ۱۸ دی، در ضلع شرقی به خیابان خیام و در ضلع غربی و جنوبی به خیابان عمادیان راه دارد و شهروندان می توانند از طریق خیابان قارن به این محله قدیمی که موزه میراث فرهنگی نیز در آن واقع است دسترسی داشته باشند. /