شناسهٔ خبر: 30147 - سرویس مسکن و شهرسازی
نسخه قابل چاپ

بازآفرینی شهری؛ دستورکار شهری جدید

ایزدی دکتر محمد سعید ایزدی*: نابسامانی کنونی شهرها، زندگی شهروندان را دچار مخاطرات فراوان کرده و کیفیت سکونت را به نازل‌ترین وضع خود رسانده است. نمودهای این نابسامانی، در پهنه‌های مختلف شهری به شکل عرصه­‌های ناکارآمد، بخش‌های وسیعی از شهرها را در برگرفته و جمعیت قابل توجهی از ساکنان شهر به شکل مستقیم یا غیرمستقیم از مسائل و مشکلات آن رنج می‌برند.

مهم‌ترین مسائل مبتلا به شهرها بویژه کلانشهرهای کشور عبارتند از:

 فقرشهری، مشتمل بر فقر درآمدی، فقر بهداشتی – آموزشی و خدمات اجتماعی، فقر خدمات پایه (زیربنایی و روبنایی) از قبیل شبکه آب سالم، توزیع برق و سایر خدمات زیربنایی و خدمات درمانی، فقر امنیت و بسیاری محرومیت‌های دیگر.

ناکارآمدی نظام جابه‌جایی، تحرک، جنبش و پویایی شهری در یک نظام ساختاری و یکپارچه شهری.

نابرابری‌های فضایی- کارکردی، توسعه نامتعادل و ناهماهنگ و توزیع نابرابر خدمات.

بحران هویت، تنزل ارزش‌ها، افت منزلت اجتماعی – مکانی و بی‌توجهی به حفاظت و حراست از میراث معنوی- طبیعی و ملموس.

تاب‌آوری پایین شهرها در مواجهه با بلایا و مخاطرات، کاهش ایمنی، خطرپذیری و ریسک.

تنزل کیفی محیط‌ زیست، آلودگی‌ها، بحران آب، تخریب زیست بوم‌ها، کمبودها و توزیع نامناسب فضای سبز.

ناکارآمدی نظام طرح‌ریزی و برنامه‌های توسعه شهری در مواجهه با مسائل فوق، بر ضرورت توجه و تدوین یک دستورکار شهری جدید می‌افزاید. بیش از چهار دهه از برنامه‌ریزی و تهیه طرح‌های توسعه شهری می‌گذرد. این طرح‌ها با رویکردی اقتدارگرا، از بالا به پایین، کمی و کالبدی نتوانسته‌ا‌ند راه‌حل‌های کارآمدی را در مواجهه با مسائل و مشکلات شهر و شهروندان ارائه نمایند. به استناد تجارب جهانی و بررسی سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه شهری در کشورهای توسعه یافته، سیاست بازآفرینی شهری با رویکردی شهرنگر، جامع و یکپارچه با تأکید بر مقوله «کیفیت زندگی» به‌عنوان یک دستور کار شهری جدید می‌تواند برنامه مناسبی برای پاسخگویی به نیازهای کنونی شهر و شهروندان باشد. امروزه این سیاست در قالب برنامه‌های موضوعی متنوع و گسترده از قبیل برنامه کاهش فقر شهری، تاب‌آوری شهری، همه شمولی و مقابله با جریان طرد اجتماعی، رنسانس شهری، شهرپایدار، عدالت فضایی- اجتماعی، توانمندسازی، حکمروایی خوب، حفاظت و باززنده‌سازی مطرح و به مورد اجرا گذاشته می‌شود. عرصه‌های متنوعی از شهر نیز که دچار نابسامانی و مسائل و مشکلات فضایی- کارکردی هستند نیز مشمول این سیاست هستند. دراین خصوص، بازآفرینی مبادی ورودی شهرها، رودخانه‌ها و حاشیه عرصه‌‌های طبیعی، فضاهای عمومی، ایستگاه‌های راه‌آهن، محلات، اراضی مستعد توسعه مجدد، پایانه‌های شهری و مراکز تاریخی شهرها از نمونه‌های قابل توجهند. وزارت راه و شهرسازی در تلاش است با طرح این دستور کار شهری جدید، سیاست نوینی برای خروج از بحران فوق الذکردر عرصه توسعه شهری رقم بزند.

*معاون وزیر راه وشهرسازی

نظر شما