تكرار زمین‌لرزه‌ها در این منطقه به‌قدری نگران‌كننده بود كه محمدباقر نوبخت، معاون اول رئیس‌جمهوری پنجشنبه، ١٣ آبان‌ماه برای بازدید از مناطق زلزله‌زده به شهرستان زرند رفت. از سوی دیگر، كارشناسان مركز تحقیقات راه و شهرسازی هم مطالعاتی را در این زمینه آغاز كرده‌اند تا از خطرات احتمالی این پدیده طبیعی جلوگیری شود. حالا به اعتقاد «علی بیت‌اللهی» رئیس مركز زلزله‌شناسی این مركز، احتمال وقوع زلزله بزرگ در این منطقه تقریبا منتفی شده است چون لرزه‌های پی‌درپی، قدرت زلزله احتمالی اصلی را در این منطقه كاهش داده است.
از آخرین زلزله‌ای كه در نزدیكی این شهرستان رخ داد و حدود ٩٠٠ كشته بر جای گذاشت، ١٢سال می‌گذرد. زمین‌لرزه دیگری هم در آذرماه سال ٥٦ به بزرگی ٥,٩ ریشتر در منطقه زرند رخ داد كه حدود ٦٦٥ كشته بر جای گذاشت. خاطره آن زلزله‌های بزرگ هنوز كام مردم این منطقه را تلخ می‌كند. بیت‌اللهی در گفت‌وگو با «شهروند» به تاریخچه زلزله‌هایی كه در این منطقه رخ داده، اشاره می‌کند: «سه زلزله به بزرگی ٤.٨، ٤.٧ و ٤.٦ ریشتر در روزهای گذشته منطقه زرند كرمان را به لرزه درآورد، درحالی‌كه تقریبا تمام این زمین‌لرزه‌ها نیز روی یك نقطه متمركز بود.»
البته این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی می‌گوید خطر زلزله بزرگ در زرند تقریبا منتفی شده است: «ممكن بود این زلزله‌ها در قالب یك زمین‌لرزه با انرژی درونی بسیار زیادتر در وسعت بیشتری اتفاق بیفتد تا قدرت لرزه‌ای كه در زمین انباشته شده به صورت یك‌جا تخلیه شود، اما خوشبختانه عمده این نیرو به صورت تدریجی در سه مرحله اتفاق افتاد، بنابراین زمین‌لرزه‌های تدریجی تخریب بسیار كمی بر جای گذاشت و تلفاتی هم در پی نداشت.» او به عوامل دیگری هم كه باعث تخریب‌های كمتر این زلزله‌ها شد، اشاره كرد: «قدرت درونی زمین در زمان‌های مختلف تخلیه شد، در صورتی كه اگر این انرژی به صورت ناگهانی در یك زمان رها می‌شد صدمه‌های بیشتری بر جای می‌گذاشت، بنابراین تقسیم آن در فاصله‌های زمانی مختلف باعث شد تا شدت آن كمتر باشد.»
فعالیت معادن زغال سنگ در مواقع تكرار پیش‌لرزه‌ها محدود شود
معادن زغال سنگ در نزدیكی زرند یكی از موارد آسیب‌زا در زمان زلزله پرقدرت است. به گفته رئیس مركز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی «اگر لرزش‌هایی در زرند احساس شود طبعا معادنی كه در آن اطراف هست نیز دچار ریزش می‌شود. در این صورت ممكن است جان كارگرانی كه در این مراكز مشغول كار هستند به خطر بیفتد و دچار تلفات جانی شویم. البته در مواقع عادی هم گاهی معادن دچار ریزش می‌شوند بنابراین لازم است در زمان افزایش زمین‌لرزه‌ها حتما فعالیت كارگران در معادن زغال سنگ محدود یا متوقف شود تا آرامش نسبی برقرار شود.» با وجود كاهش تعداد و وسعت زمین‌لرزه‌ها در روزهای گذشته، او همچنان به ضرورت احتیاط در این مناطق تاكید می‌كند: «هنوز هیچ مطالعه‌ای برای شناسایی گسل‌های جدید در این منطقه انجام نشده است، اما از گذشته در این منطقه چند رشته گسل بسیار مهم و فعال وجود دارد؛ به‌عنوان مثال گسل كوهبنان از گسل‌هایی است كه نتیجه فعال شدن آن زلزله سال ٨٣ بود كه بیش از ٦٠٠ كشته داشت. به‌طور كلی منطقه زرند كرمان به لحاظ لرزه‌خیزی منطقه بسیار مهمی است اما زلزله‌های اخیر در مدت‌زمان بسیار كمی اتفاق افتاد كه دامنه تلفات را بسیار كم كرد.»
آلودگی‌های زیست‌محیطی معادن زغال سنگ زرند
اما حالا مردم این منطقه جز زلزله‌ای كه از گذشته‌های دور همواره آنان را با خطر روبه‌رو كرده است با معضل دیگری به واسطه آلودگی‌های ناشی از معادن زغال‌سنگ مواجه هستند. بررسی نقشه‌های ماهواره‌ای از این منطقه نشان می‌دهد كه محدوده‌ای با وسعت ٣ كیلومتر در اطراف شهرستان زرند كاملا سیاه شده است.
بیت‌اللهی می‌گوید: «وجود معادن زغال سنگ، درست چسبیده به این شهرستان به شدت بر تنفس مردم آن اثر گذاشته است. این معادن اگرچه ارزش اقتصادی بالایی دارند اما در كنار خود آلودگی‌هایی را به وجود آورده‌اند. درحالی‌كه برای كاهش این اثرات می‌توان اقدامات مختلفی را ازجمله استفاده از تكنولوژی‌های جدید، روش‌های محافظتی نو و رعایت نظامات زیست‌محیطی انجام داد، چون انبارهایی كه در مراكز جمعیتی وجود دارد و محل نگهداری مواد خطرناك است باید حتما استانداردهای محكمی برای آن در نظر گرفته شود.»
رئیس مركز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین به فعالیت اقتصادی كه در این معادن انجام می‌شود، اشاره كرد: «هنگام استخراج سنگ‌ها و زغال سنگ‌ها از این معادن كه برای كارخانه ذوب‌آهن اصفهان فرستاده می‌شود، پودر و غباری در هوا پخش می‌شود كه برای سلامتی بسیار مضر است و در ابعاد زیادی فضای شهرستان زرند را آلوده كرده است كه حتی گفت‌وگو با مردم محلی این منطقه نیز آن را تأیید می‌كند و لازم است به آن توجه شود.»
نظر شما