استقبال گسترده مردم برای ثبتنام در انتخابات شوراهای شهر و روستا، نشان از اهمیت و جایگاه این نهاد مردمی در جامعه دارد. آمار نشان میدهد مشارکت مردم شهرهای کوچک و روستاها که نتیجه عملکرد شوراها را همهروزه در زندگی خود شاهد هستند، بيشتر است. شوراها از گستردهترین نهادهای تعریفشده در قانون اساسی است که شهروندان عادی را در نقاط مختلف کشور وارد روند تصمیمگیری میکند. با وجود تأثیر انکارنشدنی شوراها در تصمیمگیریهای کلان و مرتبط با زندگی روزانه مردم، شهرهای بزرگ اهمیت کمتری به انتخابات شوراها میدهند و غالبا اعضای آن با آرای کمی به شوراهای شهر وارد میشوند. نگاهی به اعضای شوراهای شهر در برخی از کلانشهرها، نشان از آن دارد که «شهرت» بیش از «کارایی» در انتخاب اعضای شهر تأثیر داشته است.
به نظر میرسد برای تبیین جایگاه پراهمیت شوراها، باید رسانهها و بهویژه صداوسیما که از گستردگی بیشتری برخوردار است، با برنامههای متنوعی وارد عمل شوند تا بتوانند اهمیت این نهاد مردمی را که تاکنون نتوانسته جایگاه خود را در شهرهای بزرگ پیدا کند، به جامعه معرفی کنند. محیط زیست، پاکیزگی شهرها، جلوگیری از ساختوسازهای بیرویه، توسعه راهها و ایمنکردن خیابانها و ساختمانها از ملموسترین اموری است که همهروزه شهروندان با آنها روبهرو هستند و از همه مقامات کشور میخواهند به این امور مهم رسیدگی کنند؛ اما از آن غافلاند که این امور مهم بیش از آنکه به دست مسئولان عالیرتبه انجام شود، در حیطه وظایف شهردارهایی است که از سوی اعضای شوراهای شهرها انتخاب میشوند.
انتخاب یک شهردار «اصلح و کارآمد»، نتیجه مستقیم گزینش بهینه اعضای شورای شهر است؛ اعضایی که نسبت به مسائل شهری، نهتنها حساس و آگاهاند، بلکه دانش و تخصص کافی را هم برای شناخت و ارائه راهحلهای اجرائی برای مشکلات شهری دارند. حادثه پلاسکو هنوز از خاطر مردم نرفته است و به این زودیها هم مردم فراموش نخواهند کرد که بر اثر سهل انگاری در رسیدگی به مسائل ایمنی ساختمان پلاسکو و چگونگی مدیریت بحران در این حادثه دلخراش، جان تعدادی از هموطنانمان گرفته شد و خسارات مالی بیشماری وارد آمد. ساختمانهایی مانند پلاسکو در شهرهای بزرگ کم نیستند و حوادثی مانند آتشسوزی، زلزله، سیل و... هم از پیش خبر نمیکند؛ اما آمادگی و کارآمدی مسئولان و مدیران شهری میتواند از شدت و گستردگی خسارات جانی و مالی بکاهد. مسئلهای که متأسفانه فقط در زمان حادثه اهمیت پیدا میکند و بعد از آن از خاطرهها محو میشود. خوشبختانه قانون اساسی پشتوانه لازم و کافی را برای شوراها از سالها پیش تعریف کرده است.
بر اساس اصل صدم قانون اساسی، «پیشبرد سریع برنامههای اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی» در گرو مشارکت مردم «با توجه به مقتضیات محلی اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان» است و این مهم به باید تحت نظارت شوراهای ده، بخش، شهر یا استان انجام شود. شورایی که از مردم همان محل انتخاب میشوند و با توجه به شناختی که از منطقه و نیازهای ساکنانش دارند، بهخوبی میتوانند اولویتها را شناسایی و به مرحله اجرا بگذارند و بر حسن اجرای امور نظارت مداوم و مستمر داشته باشند. بیشک شوراها تبلور یک جامعه مردمسالار است.
از طریق شوراهاست که میتوان سلسلهمراتب حکومت از مردم و برای مردم را تعریف و اجرائی کرد؛ شوراهایی که با رأی مستقیم مردم انتخاب میشوند و در دورافتادهترین روستاها هم در روند تصمیمگیری و اجرا، نقش ایفا میکنند. این شوراها هستند که برای امور شهری اعم از مسائل اقتصادی، فرهنگی و زیستمحیطی تصمیم میگیرند و شهرداریها را مسئول اجرای آن میکنند؛ شهردارهایی که با رأی همین اعضای شوراها تعیین و منصوب میشوند. شهردارهایی که بهجای بازیهای سیاسی در جناحهای مختلف، نیازهای شهری و عمرانی را به خوبی میدانند و مجری سیاستگذاریهای شوراهای شهر و استان هستند.
بر اساس قانون شوراها، اعضای این نهاد میتوانند بر عملکرد شهرداریها نظارت مستقیم داشته باشند و آنها را مورد سؤال قرار دهند و در صورت ارائهنکردن کارنامه مثبت، شهردارها را عزل و افراد شایستهتر را جایگزین کنند. اختیاراتی که متأسفانه در سالهای گذشته مکتوم یا مسکوت مانده است. شایسته است با تبیین جایگاه و نقش نظارتی شوراها بر عملکرد مدیران شهری، مردم را به مشارکت گستردهتر برای انتخاب افراد اصلح، کارآمد و متخصص برای ورود به شوراهای شهر تشویق کرد ./
*نماینده مردم تهران
نظر شما