شناسهٔ خبر: 3817 - سرویس راهنمای پایگاه خبری
نسخه قابل چاپ

پروفسور رضا در تشریح کتاب «۵۰۰۰ سال مهندسی ایرانی»:

روایتی از خدمات مهندسان ایرانی از انقلاب شهرنشینی تا انقلاب صنعتی

مراسم رونمایی فیلم و کتاب پنج هزار سال مهندسی ایرانی پروفسور فضل الله رضا کتاب «۵۰۰۰ سال مهندسی ایرانی» را حاوی اطلاعات سودمندی درباره تاریخ تمدن فن‌آوری پنج هزار ساله قوم ایرانی می‌داند و در مقدمه کتاب می‌نویسد: کوشش ما ایرانیان باید بر آن باشد که ایران دستخوش از هم گسیختگی فرهنگی و اقتصادی و سیاسی دوران پرشتاب انفورماتیک نشود.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، یادداشت پروفسور فضل‌الله رضا یکی از اولین فارغ‌التحصیلان دانشکده فنی دانشگاه تهران است که در رشته مهندسی برق تحصیل کرد و دومین رئیس دانشگاه صنعتی شریف شد. وی مدتی سفیر ایران در یونسکو و کانادا نیز بود. 

پروفسور رضا در پیشگفتار کتاب «۵۰۰۰ سال مهندسی ایرانی» تاریخ تمدن بشری و  را چنین تشریح کرده است:

 «کیهان‌شناسان، بر اساس فرضیه‌های کار‌شناسانه می‌پندارند، که در حدود چهار و نیم میلیارد سال پیش منظومه شمسی به صورت گوی آتشینی از یکی از ستارگان جدا شده باشد. سه میلیارد سال طول کشید تا سطح زمین اندکی سرد شد، و یاخته‌های فراوان روی آن جان گرفتند. باز چند صد میلیون سال سپری شد، تا درونمایه حیات، اکسیژن، در فضای زمین جای گزید. آنگاه گیاهان و رستنی‌ها پدید آمدند و میلیون‌ها سال بعد جانداران مجال زیست یافتند. به زعم اهل علم صد‌ها میلیون سال در می‌بایست تا خزندگان و پستانداران پرورش یابند. سرانجام به تدریج در حدود دو میلیون سال پیش انسان پدیدار شد. شاعر بزرگ ایران، فردوسی، گویی در هزار سال پیش با اهل علم زمان ما تا اندازه‌ای هم داستان است و می‌فرماید: 

که یزدان ز ناچیز چیز آفرید/بدان تا توانایی آرد پدید

وزآن پس چو جنبنده آمد پدید/ همه رستنی زیر خویش آورید

چو زین بگذری مردم آمد پدید /شد این بنده‌ها را سراسر کلید

پذیرنده هوش و رأی و خرد/ مر او را دد و دام فرمان برد

آنچه امروز تاریخ تمدن ابتدایی بشر می‌خوانند، مربوط به زمان بسیار کوتاهی از دوران پیدایش انسان، و گذر او از غارنشینی به دوره کشاورزی و ورود به شهرنشینی است. نوع انسان بسیار دیر پس از آفرینش کیهان پدیدار شد و روشن نیست چقدر در این خانه دوام خواهد آورد.  

سلامت و سعادت، و حتی بقای تمدن بشر بر روی زمین، از مسائل بسیار پیچیده چند صد بعدی است که چگونگی نهایی آن را نمی‌توان پیشبینی کرد. پیشرفت‌های دانش و فن آوری، می‌تواند بر روند مثبت این تعامل بیافزاید. جهل و کین و آز و خودپرستی و دستکاری در محیط زیست، از اثر گذاران منفی محدوده سلامت و آسایش‌اند. چنانکه (با مختصر تغییری) از گلستان سعدی می‌خوانیم: 

چند طبع مخالف سرکش/ چند روزی شوند با هم خوش

نگارش تاریخ دوران‌های بسیار دور، کار دشواری است. هیچ کشف و اختراعی را در آن زمان‌ها نمی‌توان به یقین به گروه مشخصی از ناحیه معینی از زمین منحصر پنداشت.  

بنی آدم اعضای یک پیکراند/ که در آفرینش ز یک گوهرند

اطلاعاتی که پیش از کشف خط به دست می‌آید، طبعا نمی‌تواند از دقت علمی خطاناپذیر برخوردار باشد؛ به ویژه که در آن زمان‌ها جمعیت کره زمین از چندین میلیون نفر بیشتر نبود. با این وصف، توجه به مدارک معنوی و روحانی، حتی به زبان رمز روشنایی و یزدانی، در برابر تیرگی و اهریمنی در آغاز تمدن و شهرنشینی، به استعداد نسبی خلاقیت مردم ایران بزرگ اشاره دارد. باید امیدوار بود که مهندسان آینده ما بتوانند اندیشه‌های والا‌تر خلق کنند که سازندگی را نیز در پی بیاورد.  

می‌باید با ‌‌نهایت اعتدال، گام به گام به سوی آسمان آدمیت پیش رفت. خودباختگی و خود بزرگ بینی هر دو زیان بخش است. واقعیت‌های روزگار را باید بهتر سنجید، کوشا و پویا و اندیشمند بود.  

در این مسیر، از اندیشه گذشتگان طرفی باید بست و آیندگان را نیز از این خزانه بی‌نصیب نگذاشت.  

دانشور هنرمند دکتر فرزین رضائیان بنا به پیشنهاد جامعه مهندسین فارغ التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران، اطلاعات سودمندی در باره تاریخ تمدن فن‌آوری پنج هزار ساله قوم ایرانی گرد آورده و بصورت کتابی با نثر روان، همراه با فیلمی زیبا عرضه می‌دارد.  

این کتاب که بیانگر خدمات مهندسان ایرانی در زمینه‌هایی مانند: ‌حفر قنات‌ها (آبراهه‌های زیرزمینی)، آسیاب‌ها، تصفیه آب، بادگیر‌ها، فلز‌شناسی و ریخته‌گری و حاصل آرای بیش از هفتاد تن از کار‌شناسان بلندپایه جهانی است، از دوران انقلاب شهرنشینی تا انقلاب صنعتی برمی‌گردد.  

باشد تا شعله‌ای از آتشکده فروزان فرهنگ و تمدن این مرز پرگهر را در دل دانش‌پژوهان و مهندسان ایرانی در داخل کشور و برون مرز برافروزد.  

کوشش ما ایرانیان باید بر آن باشد که ایران با نام بلندتری برجای بماند و دستخوش از هم گسیختگی فرهنگی و اقتصادی و سیاسی دوران پرشتاب انفورماتیک نشود.  

جو معنوی ایران کهن و ریشه‌های استوار اندیشه‌های والای بزرگان آن، به مهندسان ایرانی فرصت می‌دهد که در آینده در این راه از پیشگامان جهانی باشند.  

شهسوارا چو به میدان آمدی گویی بزن

فضل الله رضا

آبان ۱۳۹۳، اتاوا، کانادا»

نظر شما