شناسهٔ خبر: 4421 - سرویس مسکن و شهرسازی
نسخه قابل چاپ

يادداشتي پيرامون مسئله حاشيه‌نشيني در كلانشهر مشهد

مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌ها

حاشیه نشینی مشهد- کال زرکش سيدجلال فياضي*- ايجاد تدريجي سکونتگاه‌هاي غيررسمي، در بسياري از شهرهاي بالاي 100هزار نفر ايران ديده مي‌شود؛ اما آنچه سبب تمايز اين فرآيند در مشهد با ساير شهرها شده، جمعيت بسيار زياد اين مناطق است که در مساحتي کوچک متراکم شده‌اند.

30 درصد جمعيت مشهد در مناطق حاشيه‌اي ساکنند و بايد ريشه اين معضل را در سياست‌هاي اشتباه دولت‌هاي گذشته نسبت به فعاليت‌هاي عمراني در روستاها و شهرهاي کوچک جست‌وجو کرد.

در دورههاي گذشته، تلاش ميشد تا به روستاها آب لولهکشي، برق و گاز رسانده شود؛ خانهها بازسازي شود و در ساختوسازها به جاي استفاده از مصالح سنتي مانند کاهگل، مصالح ساختماني مقاوم مورد استفاده گيرد؛ اکثر منازل روستايي تلفن ثابت و دکل مخابراتي اپراتورهاي تلفن همراه دارند و بسياري از اقدامات عمراني ديگر با هزينههايي سرسامآور و با سختي زياد در شهرهاي زير 20 هزار نفر و روستاها اجرايي و عملياتي شد.

اما آنچه از اين دست اقدامات مهمتر است، اشتغالزايي براي روستاييان و ساکنان شهرهاي کوچک است تا مهاجرت به شهرهاي بزرگ صورت نگيرد. سکونتگاههاي غيررسمي مشهد محل زندگي عده زيادي از مهاجران از شهرهاي کوچک و روستاهاي دور و نزديک اين شهر است که با توجه به نبود شغل و درآمد کافي، به مشهد مقدس کوچ کردهاند و از آنجا که منابع مالي مکفي براي تهيه مسکن در مناطق داخلي و مرکزي شهر نداشتند، حاشيه شهر را سکونتگاه خود قرار دادند.

آنچه به مرور اتفاق افتاده، ساختوسازهاي غير مجاز و ناايمن در مناطق حاشيهاي مشهد است. کوچههايي که با عرض دو تا سه متر و طول چند کيلومتر در مناطق حاشيهاي مشهد ايجاد شده و در خانههاي کوچک آن، جمعيتي متراکم گنجانده شدهاند. نميتوان براي حل اين بحرانها در همه پهنهها يک نسخه پيچيد.

در يک پهنه ناگزيريم با توجه به فشردگي ساخت‌‌وسازها، با تملک خانهها و تخريب و تجميع آنها، اصلاح کالبدي انجام دهيم. در پهنهاي ديگر بايد کل منطقه تخريب شود و خانوارها به مجتمعهاي مسکوني جديد منتقل شوند. برخي پهنههاي ديگر هم با اصلاح معابر و بهسازي کالبدي محلهها، توانمند ميشوند.

آنچه مهم است، مشارکت دادن مردم در تصميمگيريها و اجرايي کردن تصميمات است که اگر اين پارامتر حذف شود، هيچ يک از برنامهها، منتج به نتيجه دلخواه نخواهد شد.

* روزنامه نگار و عضو هيئت رئيسه شوراي شهر مشهد

نظر شما