به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از رادیو گفت و گو نریمان مصطفایی مدیر کل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری شرکت عمران و بهسازی شهری ایران حاشیه نشینی را مولود فقر شهری و توسعه نامتوازن شهرها دانست و گفت: وقتی برنامه آمایش نداریم یعنی توسعه فعالیت ها و جمعیت بر ساختار مناسب نیست لذا طبیعی است اگر برنامه ریزی نباشد در یک گروهی از ساکنین که جزو فقرا و گروه های کم درآمد هستند در جای رسمی شهر نمی توانند ساکن شوند و لذا به دلیل شرایط ویژه ای که دارند در یکسری از مناطقی که از نظر قیمت، ساختار مناسب است سکنی می گزینند.

وی با اظهار به اینکه در حاشیه شهرها باتوجه به شرایطی که در این مناطق وجود دارد، یکسری چالش های اجتماعی، اقتصادی، زیستی وجود دارد، تصریح کرد: طبیعی است در جاهایی که برنامه ریزی شده نباشد یکسری مسایل و مشکلات را هم با خودش به همراه می آورد.

مدیر کل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری وزارت راه و شهرسازی در رابطه با مشکلات ساکنان این مناطق ابراز داشت: در گذشته اغلب ساکنان مناطق حاشیه نشین، فقرای روستاها بودند ولی الان بحث جمعیتی تغییر رویه داده و از دهه ۸۰ به بعد اکثر مهاجران، تهیدست شهری به این مناطق ورود می کنند. این افراد قادر به تهیه مسکن در شهر نیستند و در این مناطق سکنی می گزینند.

وی با اشاره به عنوان ساکنان حاشیه نشین کلانشهرها گفت: در گذشته فکر می کردند در حاشیه شهر جرم و جنایت اتفاق می افتد لذا این حالت تخریبی داشت اما الان باتوجه به روندی که در شهرها طی شده یک زمانی اسکان غیر رسمی نامیده شد. به تدریج این اصطلاح را هم تغییر می دهیم چراکه هر کدام از این واژه ها اغتشاش مفهومی ایجاد می کند. واژه ای که مناسب دیده ایم تا بار منفی هم نداشته باشد "محلات هدف بهسازی و نوسازی و توانمندسازی" نام نهاده ایم.

وی تاکید کرد: به دنبال مقاوم سازی و ارتقای این مسکن ها هستیم، معتقدم باید شرایط را برای افراد منعطف کنیم تا زمانیکه شرایط را منعطف نکنید این مسئله ادامه پیدا خواهد کرد. فعلا مسکن هایی که ساخته شده مد نظر ما است.

مصطفایی با اظهار به اینکه در شهر تهران دارد اتاق نشینی رواج پیدا می کند، متذکر شد: در واقع دارد اسکان نایابی رخ می دهد و اقشاری در جامعه داریم که بنا به دلایلی حتی نمی توانند واحد مسکونی رو به نزول هم پیدا کنند تا ساکن شوند. 

وی به عمده ترین مشکلات ناشی از حاشیه نشینی اشاره کرد و گفت: در شهرستان بهارستان یکی از مشکلات ما تراکم جمعیتی است و مشکل دیگر این است که در روستاها نظارت نیست و می بینیم هفت یا هشت طبقه غیر اصولی ساخته می شود و یکباره با اتفاقی ساختمان ریزش می کند، لذا تراکم بالای جمعیتی و مقاوم نبودن مسکن و مسایل اجتماعی، مسایل بهداشتی و بیمای های مسری بر مشکلات این مناطق دامن می زند.

مدیر کل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری وزارت راه و شهرسازی یادآور شد: در این محلات تغییر نسل اتفاق افتاده و باید به این مسئله توجه کنیم دیگر نسل های سه و چهار نمی توانند همانند پدران خود زندگی کنند و وجود تبعیض را درک کنند و باید حدالامکان به د نبال رفع تبعیض ها و نیازهای نسل های جدید باشیم.

وی با بین اینکه برای رفع این مشکلات باید یک اجماع کلی صورت بگیرد و مدیریت هماهنگ داشته باشیم، گفت: خوشبختانه در دولت تدبیر و امید آمده ایم کل دخیلان این کار را شناسایی کردیم، در حالت کلی در این فضا ۳۲ دستگاه درگیر هستند، ما باید اینها را شبکه ببینیم و هرکسی بیاید نقش خودش را انجام دهد.

مشکلات فرهنگی و اجتماعی گریبانگیر مناطق حاشینه نشین شده است

بیژن سلیمان پور فرماندار شهرستان بهارستان نیز در این خصوص بیان کرد: منطقه ای که امروز شهرستان بهارستان نامیده می شود در ابتدای انقلاب حدود پنج هزار نفر جمعیت داشت که در سال ۱۳۸۹ با تلاش های دکتر نوروزی این منطقه برای رهایی از مشکلاتی که متاسفانه در گذشته گریبانگیر افراد ساکن در این منطقه بودند، تبدیل به شهرستان شد.

وی با اشاره به افزایش جمعیت در این شهرستان، عنوان کرد: در طی کمتر از چهار دهه، جمعیت این منطقه به بیش از ۶۰۰ هزار نفر رسیده و این نشان می دهد شتاب پدیده مهاجرت و اسکان سریع جمعیت سبب شده که متاثر از شرایط آن روز، فقر و بضاعت مالی پایین مهاجرین، سکونت گاههایی در بافت این منطقه شکل بگیرد که اینها سست و لرزان هستند و با مصالح با کیفیت پایین ساخته شده اند.

فرماندار شهرستان بهارستان متذکر شد: شاید در آن زمان می شد به این مناطق، حاشیه را اطلاق کنیم اما امروز اطلاق کلمه حاشیه نشینی بر شهرستان بهارستان، درست نیست چون ارزشمندترین انسان ها در اینجا زندگی می کنند و تبدیل به شهر شدند.

وی با اظهار به اینکه بهارستان یکی از شهرستان هایی است که مصداق عینی حاشینه نشینی در کشور و شاید در جهان باشد، ابرازکرد: متاسفانه مردم ساکن در این شهرستان از دهک های اقتصادی جامعه هستند. مردمی که از اقصی نقاط کشور به این منطقه طی چهار دهه گذشته مهاجرت کردند مدرسه، مرکز بهداشت، سالن ورزشی، معابر و سرانه های فضای سبز را با خودشان نیاوردند و این سبب شده، فاصله بسیار جدی با شاخص های کشور و حتی شهرستان های همجوار ما ایجاد شود.

سلیمان پور به مشکلات ناشی از حاشیه نشینی در شهرها اشاره و عنوان کرد: متاسفانه ما شاهد آسیب هایی در مناطق حاشیه نشین هستیم که ناشی از تعدد قومی و قبیله ای، ساختار ناهمگون اجتماعی، خرده فرهنگ ها، نرم ناپذیری جمعیت در مسیر انتقال از مبدا به مقصد و بحران هویت هستیم.

وی تصریح کرد: چراکه مردمی که از مناطق دیگر مهاجرت می کنند با آرزوی دستیابی به امکانات در مناطق جدید سکونت می کنند ولی متاسفانه می بینیم که هزینه معنوی زیادی در ازای آن پرداخت می کنند، آرامش، آسایش، امنیت روانی، هویت خودشان را دستخوش این آرزو می کنند و چه بسا به اینها دسترسی پیدا نمی کنند و این سبب می شود در حوزه آسیب های اجتماعی ما شاهد بالا رفتن نرخ آسیب های اجتماعی در زمینه های مختلفی مثل طلاق، اعتیاد، زنان بی سرپرست باشیم که مدیران منطقه ای را به چالش می کشد و هزینه های زیادی را برای جبران اینها باید پرداخت کرد.

فرماندار شهرستان بهارستان به انتظاراتی که از دستگاه های حاکمه برای رفع مشکلات وجود دارد، اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم بصورت عادی و بر اساس سیر طبیعی توزیع بودجه در کشور این مشکلات را حل کنیم، قاعدتا زمان بسیار زیادی را طلب خواهد کرد و چه بسا در فاصله اجرای این مسئله، مناطق جدید از همین نوع شکل بگیرد. بنابراین سرعت عمل جدی و سرعت توزیع مضاعف بودجه در این مناطق می خواهد تا در کنار هماهنگی بین بخشی که بین دستگاه های اجرایی است با یک معرفی دقیق، برآورد نیازهای دقیق و تعیین اولویت ها ما با این مشکلات فائق آییم./