به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، در سی و هفتمین ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار که ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار با حضورمحمدسعید ایزدی معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی، هوشنگ عشایری سرپرست شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، محمدرضا صالحی استاندار خراسان شمالی، نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی، و سایر اعضای ستاد ملی در محل وزارت راه و شهرسازی برگزار شد.

علیرضا مصطفی زاده بورا، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی در این جلسه اظهار داشت: استان خراسان شمالی به همت استاندار، نمایندگان و مدیران استانی گام بلندی در جهت بازآفرینی شهری در سه حوزه بافت‌های فرسوده، بافت‌های تاریخی و اسکان غیررسمی آغاز کرده، اگرچه در گذشته اقداماتی صورت گرفت، اما در سال ۹۶ این گام به همت مدیران استانی برداشته شد.

وی ادامه داد: در استان ستاد‌های شهرستانی فعالی در بجنورد، شیروان، اسفراین و سایر شهر‌ها قرار دارد و مدیران کل دستگاه‌های اجرایی که در ستاد استانی علاقمند هستند و انسجام بسیار خوبی در استان در این حوزه وجود دارد که امیدواریم در این سه حوزه اثرات مثبتی در حوزه بازآفرینی شهری را شاهد باشیم. 

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی با بیان اینکه بجنورد با جمعیت ۲۰۰ هزار نفری، تنها شهر بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در استان است، تصریح کرد: بیش از ۳۵ درصد اسکان غیررسمی در محدوده و تعداد بسیارزیادی روستا در حریم این شهر وجود دارد که با توجه به این روند در آینده نزدیک ممکن است به محدوده الحاق شوند. 

وی همچنین بیان کرد: باید طرح ویژه‌ای برای ساماندهی روستا‌های داخل حریم علاوه بر اسکان غیررسمی داخل محدوده داشته باشیم. 

مصطفی زاده بورا با اشاره به انعقاد تفاهم‌نامه‌ها در دستگاه‌های اجرایی برای بازآفرینی شهری استان خراسان شمالی، گفت: باید مفهوم بازآفرینی در حوزه شبکه راه‌ها در خراسان شمالی تعمیم داده شود، زیرا در حوزه مطالعه و احداث شبکه راه‌ها با فضای مطلوبی روبرو نیستیم. 

وی افزود: شبکه‌ راه‌های استان دچار فرسایش زمانی شده و برخی از آن‌ها ۲۰ تا ۳۰ سال قدمت دارند که برای مثال در استان راهی داریم که ۱۱ سال است با اعتبار ۴۴ میلیارد تومان آغاز شده که در شرایط فعلی به ۱۶۰ میلیارد تومان اعتبار برای اتمام آن نیاز داریم. 

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی با تاکید بر اینکه این استان به نگاه نو، رویکرد جدید و بازآفرینی در شبکه راه‌ها نیاز دارد، ادامه داد: امیدواریم بتوانیم این حوزه را فعال کنیم و نگاه بازآفرینی در مورد شبکه راه‌ها شکل بگیرد. 

۳۵ درصد جمعیت شهر بجنورد حاشیه‌نشین هستند

در ادامه این نشست، علی همتی، رئیس عمران و بهسازی استان خراسان شمالی با اشاره به سفر مقام معظم رهبری در سال ۹۱ به این استان گفت: تمام استان نیازمند یک بازآفرینی ویژه برای رسیدن به ۱۰ استان برتر کشور در افق ۱۴۰۴ است که استان خراسان شمالی ۳۰۱ کیلومتر با ترکمنستان مرز مشترک دارد و با ۳ استان هم مرز است. 

وی با بیان اینکه استان خراسان شمالی دارای ۸ شهرستان، ۲۲ شهر و ۸۴۰ آبادی است که از سال ۸۳ تشکیل استان فعالیت می‌کند، افزود: این استان تنوع قومی و ایلی منحصر به فردی دارد که عبور جاده ابریشم از جنوب این استان پتانسیل بسیاری برای خراسان جنوبی دارد. 

رئیس عمران و بهسازی استان خراسان شمالی با اشاره به پتانسیل این استان برای گردشگری بیان کرد: تراکم جمعیت در استان با اختلاف زیادی از میانگین کشور پایین‌تر است که میزان شهرنشینی با ۵۶ درصد نقاط قوت و مشکلاتی را برای استان ایجاد می‌کند. 

وی با بیان اینکه استان خراسان جنوبی رتبه ششم جمعیت زیر ۱۵ سال و رتبه ۲۳ جمعیت بیش از ۶۵ سال را داراست، تصریح کرد: این استان رتبه پنجم روستانشینی و رتبه ۲۷ شهر نشینی را در بین استان‏های کشور دارد.

همتی ادامه داد: استان خراسان شمالی تنها استان مرزی است که علی‏رغم وجود مجوز ایجاد بازارچه مرزی در منطقه پرسه سو، بازارچه مرزی ندارد که با وجود ۱۰۰ روستای نیازمند بازآفرینی در منطقه مرزی، ایجاد بازارچه مرزی اهمیت بسیاری دارد و مهاجرت روستاییان به حاشیه شهر‌ها را کاهش می‌دهد. 
وی گفت: استان خراسان شمالی یکی از استان‌های مهاجر فرست به دلایل اشتغال، تحصیل، انتقالی و خدمت وظیفه است. 

رئیس عمران و بهسازی استان خراسان شمالی اظهار کرد: این استان از نظر پهنه خطر با دو مشکل زمین لرزه و زمین لغزش مواجه است که ۴۸ نقطه از استان با خطر زمین لغزش روبرو هستند. 

وی با اشاره به نسبت بسیار پایین بزرگراه‌های استان به کشور و لزوم توسعه سریع آن‌ها در رابطه با مباحث بازآفرینی بیان کرد: ۰.۲ درصد سهم استان خراسان شمالی از خطوط راه آهن کشور است که با تکمیل خطوط ریلی، مرکز استان با محور دوخطه تهران- مشهد ارتباط برقرار می‌شود. 

همتی درباره موانع عمده توسعه استان خراسان شمالی از نگاه بازآفرینی شهری گفت: نبود زیرساخت‏های اساسی حمل و نقل، عدم وجود تناسب امکانات گردشگری با توجه به جاذبه‌های درونی و پتانسیل‌های گردشگری ملی و بین‌‏المللی استان، عدم پیش بینی منابع مالی برای اجرای طرح تفصیلی شهرها، نامناسب بودن فضای کسب و کار مدرن و عدم برنامه‌ریزی جامع، کاهش فزاینده منابع آب و تداوم خشکسالی‏ها، نبود سیستم شبکه جمع آوری و تصفیه فاضلاب در اغلب شهرستان‌ها و پایین بودن شاخص‏های توسعه انسانی از موانعی هستند که این استان را با چالش مواجه کردند. 

رئیس عمران و بهسازی استان خراسان شمالی در خصوص پتانسیل‌های استان از نگاه بازآفرینی شهری بیان کرد: وجود زمین‌های مناسب برای کشاورزی و سکونت و فعالیت روستایی، وجود مسیر زیارتی و گردشگری محور گرگان- بجنورد- مشهد، بهره‌مندی از صنایع دستی به خصوص فرش دستباف، سفره کردی، پشتی و جاجیم، وجود تنوع زیستی، توپوگرافی منحصربفرد، اکوسیستم جنگلی و اقلیمی، وجود بزرگترین معدن بوکسیت شناخته شده در ایران و واقع شدن بزرگترین معدن آلومینای کشور در استان (شهرستان جاجرم) و برخورداری از پتانسیل معدنی غیرفلزی در بیشترین سطح استان نقاط قوت استان خراسان شمالی است. 

وی اظهار کرد: مشکلی که در استان خراسان شمالی با آن مواجه هستیم، شکل گیری روستا‌ها در اطراف و حریم شهر بجنورد است و در محدوده ۱۵ کیلومتری مرکز استان، ۳۵ هزار نفر خدمات خود را از مرکز این شهر دریافت می‌کنند. 

همتی ادامه داد: در روندی از سال ۸۵، روستا‌های اطراف شهر بجنورد به صورت قارچ گونه در حال افزایش هستند که تا به امروز سه روستا به شهر ملحق شدند و این روند قابل پیش‌بینی نیست. 

وی افزود: وجود نرخ رشد سال ۸۵ تا ۹۰ روستا‌ها نشان می‌دهد که با رشد بسیاری در روستا‌های حریم مرکز استان مواجه هستیم. 

رئیس عمران و بهسازی استان خراسان شمالی بیان کرد: براساس آمار سال ۹۰ در مطالعات بازآفرینی، از جمعیت ۲۰۰ هزار نفری شهر بجنورد حدوداً ۳۵ درصد جمعیت شهر حاشیه‌نشین هستند و این شهر جزء ۵ شهر بزرگ دارای مشکل در کشور است که اگر این مشکل حل نشود، این رقم افزایش پیدا می‌کند. 

وی با بیان اینکه تمام محلات هدف بازآفرینی در بجنورد شناسایی شدند، ادامه داد: در مرکز استان در سال‌های گذشته محدوده‌ای به عنوان محدوده مداخله مستقیم دولت تملک شده که اکنون نیازمند ۵ هزار متر مربع تملک برای زیرساخت‌های مورد نیاز ساکنان هستیم. 

همتی با بیان اینکه در شهر اسفراین بافت فرسوده و سکونتگاه‌ها وجود دارند که ۶.۸ هکتار از بافت فرسوده نیز در گذشته تحت عنوان محدوده مداخله بوده است، افزود: در شهر شیروان نیز پروژه حکیم در سال‌های گذشته به عنوان پایلوت ملی تعریف شده که در آن ۱۵۶ واحد مسکونی با مشارکت مردم ساخته شده و در اختیار آن‌ها قرار داده شده است. 

وی ادامه داد: در شهر‌های گرمه و جاجرم در سال ۹۲ مصوباتی درباره محدوده‌های بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی تصویب شد و شهرداران و ستاد‌های شهرستانی پروژه‌های مختلفی را تعریف و اجرا کردند. 

رئیس عمران و بهسازی استان خراسان شمالی تصریح کرد: در بخش اقدامات ۳۱ ستاد شهرستانی با فعالیت خوب برگزار کردیم و ۵ ستاد استانی داشتیم که در قالب کارگروه‌های مختلف ۶۳ جلسه و ۲۸۸ مصوبه برگزار شده است. 

وی درباره پرداخت تسهیلات بافت فرسوده گفت: ۷۳۲ معرفی برای تسهیلات داشتیم که بخش یارانه سهم دولت و تخفیفات یارانه‌ای شهرداری‌ها سبب بروز مشکلاتی در استان‌ها شده است. 

همتی در خصوص اقدامات کالبدی بازآفرینی شهری بیان کرد: پروژه‌های محرک توسعه مانند پروژه‏‌های مسکونی در شهر‌های اسفراین، بجنورد و شیروان، بازگشایی معابر به کمک منابع ملی، استانی و سفر رهبری، ایجاد پارک‏های محله‏ای در محلات هدف، بهسازی مسیل‏، مرمت و نماسازی بنا‌های تاریخی در جاجرم از این اقدامات است. 

وی درباره اهداف کمی برنامه ششم توسعه گفت: طبق برنامه ۳۹ محله در افق ۱۴۰۰ بازآفرینی خواهند شد که سهم استان در سال ۹۶، ۷ محله است. 

رئیس عمران و بهسازی استان خراسان شمالی درباره پیشنهاد‌های این استان در بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت در حوزه بازآفرینی تصریح کرد: انجام تعهدات وزارت راه و شهرسازی بابت بهسازی بافت‏‌های فرسوده استان با محوریت بازگشایی معابر مصوب سفر مقام معظم رهبری در سال ۹۱، تامین زمین به میزان ۴۰۰ هکتار از اراضی ۵ شهر استان از طریق وزارت راه و شهرسازی و سازمان ملی و زمین مسکن به عنوان پشتوانه باز‏آفرینی شهری در محلات هدف، تدوین و اجرای برنامه مسکن اجتماعی در محلات هدف به عنوان پایلوت ملی، اجرا و تکمیل ۳۰ پروژه محرک توسعه مانند پایگاه‏های سلامت، سالن‏‌های ورزشی و کانون‏‌های فرهنگی در مناطق هدف بازآفرینی شهر‌های استان در قالب تفاهم‏نامه‏‌های چندجانبه و اصلاح و مرمت تاسیسات شبکه آب و فاضلاب در محلات هدف بازآفرینی شهر‌های استان از مهمترین مصوبات پیشنهادی این استان است. 

وی افزود: ایجاد ردیف مستقل برای بهسازی و توانمندسازی بافت‏‌های فرسوده و حاشیه شهر‌های استان، همچنین تقویت اعتباری ارتقاء شاخص‏‌های توسعه استان در جهت کمک به بازآفرینی محلات هدف، تهیه و تدوین برنامه اقدام برای روستا‌ها و آبادی‏‌های واقع در حریم شهر‌های استان خراسان شمالی به عنوان پایلوت ملی، ساماندهی مسیل و رودخانه‌های واقع در محلات هدف شهر‌های استان، تدوین و اجرای برنامه طرح تحول سلامت، بهداشت، آموزش و مهارت‏‌های فنی و پایه رفاه اجتماعی و ارتقاء امنیت اجتماعی، درخواست واگذاری ۱۵۶ هکتار اراضی ملی توسط وزارت راه و شهرسازی جهت ایجاد شهرک‏‌های صنوف مزاحم و آلاینده در سطح شهر‌های استان، تهیه طرح جامع گردشگری شهر‌های استان با تاکید بر محلات هدف بازآفرینی، تامین اعتبار جهت اجرای زیرساخت‏های طرح‏های توسعه اشتغال پایدار روستایی در روستا‌های مرزی و محروم و روستا‌های داخل حریم شهر‌های استان، تامین اعتبار و اجرای طرح هادی تعداد ۱۰۰ روستای مرزی و محروم استان بخشی دیگر از پیشنهادات استان در بخش بازآفرینی در طول برنامه ششم توسعه است.