شادمهر راستين، دانش‌آموخته رشته معماري از دانشگاه تهران و فيلمنامه‌نويس، در تحليل وضعيت اسکان غيررسمي در کشور بيش از هر چيز بر اين نکته تاکيد دارد که بايد به فرهنگ چادرنشيني که بازمانده دوران هخامنشي و ميراث عشاير کشور است توجه ويژه‌اي شود و يکي دانستن اين فرهنگ با زاغه‌نشيني و سکونتگاه‌هاي غيررسمي صحيح نيست. وي با بيان اين مطالب ادامه داد: سکونتگاه‌هاي غيررسمي، سکناهاي موقتي هستند که در حاشيه و حتي داخل شهر‌ها شکل مي‌گيرند و جزء لاينفک شهرهاي با سابقه محسوب مي‌شوند. در شهرهاي قديمي اروپا نيز چنين سکونتگاه‌هايي وجود دارد و نبايد انتظار داشت چهره شهرهاي ايران همانند شهر تازه تاسيسي چون دوبي که دور از چنين سکونتگاه‌هايي باشد.

راستين تاکيد کرد: نمي‌توان به راحتي سکونتگاه‌هاي غير رسمي و مهاجرت پذيري کلانشهرهاي ايران را حذف کرد. متاسفانه تنها راه حلي که براي مسئله سکونتگاه‌هاي غير رسمي به ذهن مسئولان ما در سال‌هاي گذشته خطور کرده لدر و بلدوزر است.

به اعتقاد اين هنرمند تفکر لدري هرگز نمي‌تواند چهره شهر را از سکونتگاه‌هاي غير رسمي پاک کند. او تاکيد دارد که بايد تفکر مردم نسبت به محله‌ها و سکونتگاه‌هاي غيررسمي تغيير کند تا به مرور زمان سکونتگاه‌هاي غير رسمي از شهر‌ها پاک شوند.

راستين ادامه داد: ساکنان مناطق مرفه شهر‌ها بايد قبول کنند که هيچ گونه تبعيض طبقاتي وجود ندارد و  نبايد با تعفن به طبقه‌اي که شرايط اقتصادي مناسبي ندارند نگاه کرد. همين نگاه و تبعيض باعث مي‌شود افراد از حاشيه‌هاي شهر به مراکز رسمي شهر مهاجرت کنند و شاهد شکل‌گيري سکونتگا‌ه‌ها و کپرنشيني در کنار مناطق مرفه و اصلي شهر‌ها باشيم.

وي پيشنهاد داد: به جاي اينکه براي تخريب سکونتگاه‌هاي غير رسمي هزينه کنيم بهتر است با اين منابع مالي در اطراف شهرهاي بزرگ کشور شهرک سازي شود و با ايجاد فرهنگ شهري در آن مناطق، شرايطي فراهم آيد تا ساکنان آن‌ها تصور نکنند از جريان اقتصادي و فرهنگي شهر نشيني فاصله گرفته‌اند و به دليل مشکلاتشان تن به مهاجرت در بد‌ترين شرايط به مراکز اصلي شهر‌ها دهند.

راستين گفت: اين تصور که زندگي در حاشيه شهرهاي بزرگ باعث مي‌شود مردم از جريان زندگي و اقتصادي دور بمانند، عامل اصلي مهاجرت به مراکز اصلي شهر و شکل‌گيري کپرنشيني در مناطق مرفه مي‌شود. بايد اين جريان فکري عوض شود. اين تصور بايد از ذهن مردم پاک شود که هر چه به مرکز شهر نزديک باشند امنيت اقتصادي و فرهنگي بيشتري دارند.

اين کارشناس افزود: شهرک سازي راه حل مناسبي خواهد بود اما به شرطي که فراموش نشود تمام امکانات رفاهي، آموزشي و اجتماعي بايد در شهرک‌ها ديده شود تا ساکنان اين مناطق احساس دوري از فرهنگ شهري نداشته باشند و از سوي ديگر اين احساس به آنها انتقال داده شود که در يکي از محله‌هاي کلانشهر‌ها زندگي مي‌کنند، نه در فاصله بسيار دور از جريان اصلي زندگي.

راستين با اشاره به اهداف وزارت راه و شهرسازي در اين زمينه گفت: در کشوري که تقريبا همه افراد دست به جراحي زيبايي مي‌زنند، نبايد انتظار داشت که معماران علاقه‌اي به جراحي پلاستيک شهر نداشته باشند. راه حل سکونتگاه‌هاي غيررسمي سر و شکل خوب دادن به اين محله‌ها نيست بلکه بايد تفکر مثبت و زيبا را به مردم انتقال داد. اگر تمام ساختمان‌هاي شهر را هم زيبا کنيم ولي داخل آنها مخروبه باشد کاري از پيش نبرديم. بايد فکري براي فرهنگ مردم و تغيير نگاه نسبت به محله‌ها و طبقات اجتماعي کرد.