به گزارش خبرگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، پرستو عشرتی، در نشست "کاربرد رویکرد منظر فرهنگی و منظر شهری در برخورد با شهرهای تاریخی" که در وزارت راه و شهرسازی برگزار شد، گفت: منظر فرهنگی شهری، فرایند است و موضوعی نیست که جنبه علمی آن را فقط بررسی کنیم.
وی افزود: منظر فرهنگی همه چیز را در برمیگیرد و اندیشیدن درباره همه آن چیزهایی است که در دنیای بیرونی وجود دارد.
این پژوهشگر با اشاره به سازمانهای متولی شناخت و حفاظت منظر فرهنگی توضیح داد: سازمان یونسکو و بنگاه پارک ملی ایالات متحده منظر فرهنگی را حفاظت میکنند و سازمانهایی هم هستند که نگاه کلینگر به منظر فرهنگی دارند؛ مانند میراث انگلیس که به یونسکو نقد وارد میکند.
وی اضافه کرد: انجمن اروپا نگاه کلینگر به منظر فرهنگی دارد و به عنوان سند قانونی در طرحهای شهری استفاده میشود و براساس آن تعامل انسان و طبیعت باید محافظت شود.
عشرتی با اشاره به اینکه منظر فرهنگی فقط در حوزه شهرهای تاریخی نیست، گفت: این سوال مطرح است که چگونه از رویکرد منظر فرهنگی به بازبینی شهرهای تاریخی نگاه کنیم؟در این باره چارچوب نظری منظر فرهنگی بر مبنای شکلگیری آن و دوم تحلیل منظر فرهنگی نسبت به فرهنگ و طبیعت مد نظر قرار میگیرند.
وی با اشاره به توصیهنامه منظر شهری تاریخی یونسکو اضافه کرد: براساس توصیهنامه منظر شهری تاریخی یونسکو ۲۰۱۱ ، منظر شهری تاریخی آن محدوده شهری است که در نتیجه لایهبندی تاریخی و از ارزشها و ویژگیهای فرهنگی و طبیعی تشکیل شده است و شامل محدودهای فراتر از مفهوم مرکز تاریخی و مجموعهها و زمینه گستردهتری از شهر و محیط جغرافیایی آن است.
این پژوهشگر معماری گفت: واقعیت این است که نمیتوانیم از کل شهر تاریخی بدون تغییر، حفاظت کنیم که بتوانیم ارزشهای آن را حفظ کنیم. ما پیلهای به دور شهر تاریخی تنیدهایم. باید زیرساختهای فرهنگی و طبیعی را با هم ببینیم. هر شهری فارغ از مقیاس آن شهر باید در دل خودش پاسخهایش را برای حفاظت داشته باشد.
وی با اشاره به طرح این سوال که در طرحهای توسعه شهری چطور از رویکرد منظر فرهنگی استفاده کنیم؟ اضافه کرد: در هر حال باید در وهله نخست حس نوستالژیک بر شهرهای تاریخی را کنار بگذاریم و بپذیریم که انسان این نسل هستیم و حفظ بافت تاریخی تنها روش برای زندگی در آن شهر نیست. نگاه دوم آن است که نگاه کلنگر به شهر تاریخی داشته باشیم و همه لایههای زمانی را در نظر بگیریم. به طور خاص میراث دوران پهلوی در توسعه جدید شهری ارزشمند است.
عشرتی اضافه کرد: در بحران آب نظریه کلانشهرها مرتبط با مهاجرتهای گسترده است، ولی واقعیت این است که ما از زیرساخت های طبیعی به درستی استفاده نکرده ایم. منظر شهری تاریخی حس تعلق به تاریخ نیست.
وی در ادامه با اشاره به موضوع از بین بردن باغ و تخریب درختان توضیح داد: باغ یا میراث کشاورزی موجودیت خود را از خاک میگیرد، اگر خاک از بین برود، میتوانی بگوییم که باغ از بین رفته است. اگر موجودیت خاک به زمین برگردانده شود، تخریب درختان به این راحتی صورت نمیگیرد و مجوزی هم برای آن صادر نمیشود.
اسکندر مختاری، کارشناس معماری و شهرسازی نیز در این نشست با تاکید بر اهمیت موضوع انسان در رویکردهای منظر فرهنگی گفت: این روزها فکر میکنم انگار ما دیگر لایق سکونت در این سرزمین نیستیم. در گذشته کارهایی میکردیم و ظرفیتهای سرزمین را متوجه بودیم و رابطه انسان و با طبیعت را درک میکردیم، ولی امروز به تخریب کمک میکنیم. منظور من فقط شهر تاریخی نیست، بلکه ساختار جمعیتی، فرهنگ و نگاههای توسعهای هم مد نظر هست.
وی با اشاره به این که تهران با برخی ضابطهها نابوده شده است، اضافه کرد: تهران را دو ضابطه نابود کرد. تجمیع حاصل از تشخیص دادن بافت فرسوده و دوم قرار گرفتن در بافت فرسوده.
مختاری افزود: به تاریخ و طبیعت کاری ندارم و به انسان کار دارم. دراین باره اگر موضوع انسان را در نظر نگیریم، کار بیفایده ای انجام داده ایم. چرا که هه کارها باید برای ارتقای کیفیت زندگی انسان صورت گیرد. برخی فکر می کنند این اتفاق بد فقط در تهران افتاده، ولی حتی در لندن هم بدتر است. آنجا ساختمانهایی ۵۰ و ۶۰ طبقه می سازند و این عین جهنم است.
این پژوهشگر معماری و شهرسازی در پایان گفت: بلایی در حال رخ دادن است که فقط با قوانین میراث فرهنگی نمیتوان آن را متوقف کرد. باید کرامت انسانی را فهمید و آن را در نظر گرفت. نگاه توسعه شهری این روزها نگاهی مخرب است. حاصل ناآگاهی و جهل است و وظیفه مهم ما دانایی و روشنگری است./
نظر شما