شناسهٔ خبر: 5962 - سرویس مسکن و شهرسازی
نسخه قابل چاپ

مسئول نقشه برداري ثبتي اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي:

ساکنان پهنه‌هاي غيررسمي انگيزه‌اي براي دريافت سند مالکيت ندارند

حاشینه نشینی مشهد- بلوار نجف احمد تجلي‌فر مسئول نقشه برداري ثبتي (کاداستر) اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي جزئياتي از مراحل قانوني دريافت سند براي ملک‌هاي قولنامه‌اي را ارائه داد و گفت: ساکنان سکونتگاه‌هاي غيررسمي، گرچه سندي براي ملک خود ندارند اما تقريبا تمام خدمات شهري را دريافت مي‌کنند و به همين دليل است که انگيزه لازم را براي طي کردن مراحل قانوني اين کار ندارند.

گفتگوي پايگاه خبري وزارت راه و شهرسازي با احمد تجلي‌فر را بخوانيد.

مطالعات انجام شده بر هشت پهنه سکونتگاههاي غيررسمي شهر مشهد نشان ميدهد که پلاکهاي ساخته شده در اين مناطق فاقد سند هستند. با توجه به اينکه براساس طرح جامع جديد مشهد همه اقامتگاههاي حاشيهاي شهر در داخل محدوده قرار گرفتند، ساکنان مناطق بايد چه مدارکي را به اداره کل ثبت و اسناد استان خراسان رضوي عرضه کنند تا سند بگيرند؟

طبق قانون، متقاضي براي تعيين تکليف زمين يا ملک فاقد سند رسمي خود ميتواند با مراجعه به سايت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اقدام به ثبت نام کند. بعد از ثبت تقاضا، کارشناسان بازديد محلي را انجام ميدهند و اگر طبق قانون ملک يا زمين شرايط صدور سند را داشت اقدامهاي لازم انجام ميشود. اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي تاکنون چندين مرتبه سنددار کردن املاک و ارضي فاقد سند را فراخوان داده يا در روزنامه آگهي کرده است اما همانطور که گفته شد شرط لازم اين است که متقاضي براي دريافت سند ملکش مراجعه کند وگرنه سازمان ثبت براي اين کار پيش قدم نميشود. شرايط لازم صدور سند مالکيت براي املاک و اراضي قولنامهاي سه مورد است، نخست آنکه اراضي کشاورزي، باغات و ساختمانهايي که داراي سابقه ثبت به نام اشخاص است و متقاضي همه يا قسمتي از آن را به صورت عادي خريداري کرده و موفق به اخذ سند مالکيت نشده است. دوم املاکي که داراي سابقه ثبت هستند و متقاضي مالک رسمي مشاعي است و تصرفات وي در محل مجزا شده و به دليل عدم دسترسي به ساير مالکان، مشاعي يا فوت مالک رسمي يا ورثه او، موفق به اخذ سند مالکيت شش دانگ نشده باشد.

سوم املاکي که عرصه آن وقف است و متقاضي عرصه را با حق احداث عياني اجاره کرده و موفق به اخذ سند مالکيت اعياني نشده است. در مقابل اراضي ملي، موات و اراضي و املاک متعلق به دولت و موسسات دولتي، اراضي و املاکي که فاقد سابقه ثبت است، املاک فاقد بنا، اعم از اينکه محصور يا غير محصور باشند، اراضي و املاکي که مالک رسمي آن در قيد حيات است و امکان دسترسي به وي جهت تنظيم سند رسمي وجود دارد و اراضي و املاکي که مالک رسمي آن فوت کرده و متقاضي جهت انتقال رسمي ملک به ورثه دسترسي داشته و امکان انتقال رسمي آن از طريق دفتر اسناد رسمي وجود دارد، مشمول قانون تعيين تکليف زمين يا ملک فاقد سند رسمي نميشوند.

برخي در حاشيه شهر زندگي ميکنند و خانههاي آنها در زميني واقع شده که قبلا زمين کشاورزي يا باغ بودهاند. آيا اين افراد ميتوانند براي دريافت سند اقدام کنند؟

اگر زمين سابقه ثبت داشته باشد که معمولا دارد افراد ميتوانند درخواست دريافت سند مالکيت کنند. از آنجا که زمينهاي فاقد ثبت رسمي در اطراف مشهد خيلي کم هستند بنابراين اکثريت حاشيهنشينها ميتوانند براي گرفتن سند مالکيت اقدام کنند، منتها خانههايي که چندين مرتبه به طور قولنامهاي خريد و فروش شدند بايد ترتيب قولنامهها ‌‌نهايتا به سند اصلي که ثبتي است برسد.

با وجودي که اکثريت ساکنان سکونتگاههاي غيررسمي ميتوانند سند مالکيت بگيرند پس چرا براي اخذ آن اقدام نميکنند؟ زماني که افراد براي دريافت سند صرف کنند چقدر است؟

آنها اطلاعات يا انگيزه لازم را ندارند چون فرد تمام خدمات شهري را هم دريافت کرده است. زمان دريافت سند نيز بستگي به اين دارد که در ۲۵ واحد ثبتي اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي چند پرونده در نوبت بررسي باشد. هم اکنون در حوزه ثبت ناحيه ۱ مشهد مالکان ۱۵۸۰ واحد مزروعي، ۲۷۴ واحد باغي و ۱۱۳۰۷ ساختمان و در حوزه ثبت ناحيه ۲ مشهد مالکان ۱۴۳۱ واحد مزروعي، ۸۷۷ واحد باغي و ۸۶۹۴ ساختمان درخواست خود را براي صدور سند ثبت کردند.

از اقامتگاههاي حاشيه شهر مشهد ساکنان کدام اقامتگاه بيشترين تقاضا را براي دريافت سند داشته است؟

در سايت اداره کل ثبت و اسناد استان خراسان رضوي محل دقيق ملک فاقد سند مشخص نشده است که به تفکيک پهنه بتوان آمار داد. وقتي کارشناس از محل بازديد و نقشه ملک را در سيستم کاداستر جانمايي ميکند، تقاضا قابل بررسي ميشود. درباره آن تقاضاهايي که مراحل کارشناسي و ثبت در سيستم کاداستر را طي کردند نيز اگر فايل رقومي پهنههاي جاده قديم قوچان، خواجه ربيع، سيس آباد، دروي، التيمور، گلشهر، قلعه ساختمان و سيدي به اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي تحويل شود، ميتوان روي نقشه UTM تطبيق داد و اعلام کرد چه ميزان از درخواستها براي تعيين تکليف سند رسمي زمين يا ملک تثبيت شده است.

بررسي نقشه شهر مشهد به تفکيک مناطق شهرداري نشان ميدهد که مناطق ۳، ۴، ۵ و ۶ بيشترين اقامتگاههاي غير رسمي را در خود جاي دادهاند و بيشترين اراضي اين مناطق، سکونتگاههاي غيررسمي هستند. آيا براساس مختصات مناطق شهرداري ميتوان به تفکيک منطقه آمار داد؟

ناحيهبندي اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي با منطقهبندي شهرداري متفاوت است. همه اين سکونتگاهها اراضي بودند که مالک، زمين را قطعه بندي و در اختيار خريدار قرار داد. در واقع آن زمين اوليه سند دارد اما وقتي تفکيکها به قطعات خرد صورت گرفت خردهمالکان براي دريافت سند تقاضا ندادند.

جايگاه اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي در ستاد توانمندسازي سکونتگاههاي غيررسمي کجاست؟

يکي از مسائل اساسي مناطق حاشيهاي بحث مالکيت رسمي است بنابراين اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي در جلسات اصرار دارد که تدبيري انديشيده شود تا ساکنان پهنههاي ياد شده راغب شوند که براي دريافت سند رسمي اقدام کنند. اگر وضعيت مالکيت مشخص شد به تبع آن ساير مسائل جانبي خود به خود حل ميشوند. به عبارت ديگر اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي در فرايند ساماندهي سکونتگاههاي غيررسمي فقط در بحث تثبيت مالکيت ميتواند اقدام کند که آمادگي براي اين کار را نيز دارد و سازوکار ثبت نام متقاضيان هم مشخص است. براي اين که ساکنان مناطق حاشيهاي شهر مشهد تمايل به دريافت سند ملک خود پيدا کنند بايد آگاهي پيدا کنند اما اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي کسي را براي دريافت سند مجبور نميکند. قانون ميگويد هر ملکي براي تفکيک لازم است پايان کار شهرداري را داشته باشد. دريافت پايان کار شهرداري نيز مستلزم طي کردن سازوکارهاي خاص خود است.

وقتي فردي بدون دريافت سند مالکيت و فقط با کارت ملي تلفن ثابت، آب، برق و گاز براي خانه خود ميگيرد و ميداند خانهاش آنقدر به لحاظ ريالي کم ارزش است که کسي مدعي آن نميشود آيا ديگر نيازي به طي کردن مراحل قانوني براي گرفتن سندمالکيت ميبيند؟

درست است. واقعا با شرايط فعلي، مالک خانه قولنامهاي هيچ نيازي به دريافت سند مالکيت رسمي نميبيند. حتما بايد يک فيلتر حياتي باشد که شخص پيش خود بگويد اگر خانهاش سند مالکيت نداشته باشد به مشکلي بزرگ برميخورد تا همين مسئله او را به گرفتن سند مالکيت ترغيب کند.

شرکتهاي خدماترسان با انگيزههايي مانند دريافت هزينه خدمات رساني يا جلوگيري از برق دزدي يا آب دزدي با کارت ملي ساکنان به خانههاي حاشيه شهر کنتور ميدهند. اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي براي حل مشکل مالکيت آن خانهها چه تدبيري انديشيده است؟

آن شرکتها خدمات ميدهند و در قبال آن از مصرف کننده پول ميگيرند اما اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي فقط تثبيت مالکيت ميکند، بنابراين نفس قضيه متفاوت است. البته تثبيت مالکيت براي ملک طرف ارزش افزوده ميآورد و ميتواند روي سند خانهاش تسهيلات بانکي بگيرد که اين خود يک نوع ايجاد انگيزه است.

ساماندهي اسکان غيررسمي به همکاري بينبخشي نياز دارد. آيا شهرداري و اداره کل ثبت اسناد و املاک استان براي تعيين مالکيت حقوقي خانههاي مناطق حاشيهاي مشهد با يکديگر تعامل لازم را دارند؟

اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي نقشه کاداستر را با دقت يک در ۵۰۰ (واحد متر) تهيه کرده و شهرداري هم با دقت يک در دو هزار (واحد متر) نقشههايي را براي خود تهيه کرده اما اين موارد تاکنون اشتراکگذاري نشده است.

آيا هزينه بالاي دريافت سند براي ملکهاي قولنامهاي را ميتوان مانعي بر مسير ايجاد انگيزه در مردم دانست؟

قبلا فرد متقاضي بايد نقشه ملک را از طريق مرجعي رسمي مثل کارشناس رسمي دادگستري يا سازمان نظام مهندسي يا شرکتهاي نقشه برداري تهيه ميکرد که آن بند آيين نامهاي هم برداشته شد و هم اکنون متقاضي ميتواند نقشه ملکش را دستي تهيه کند و با GPS موبايل مختصات آن را در آورد و ارائه دهد. بنابراين بند آيين نامهاي که شايد براي متقاضي دريافت سند هزينهبردار بود برداشته شد. با اين تفاسير متقاضي براي ثبت درخواست خود فقط ۵۰ هزار تومان و براي گرفتن سند تک برگ هم يک ۵۰ هزار تومان ديگر ميپردازد.

عمده نقص پروندههاي درخواست براي گرفتن سند مالکيت در حوزه سکونتگاههاي غيررسمي چيست؟

قولنامههاي موجود به سند اصلي نميرسد. تفاهمنامهاي ميان ثبت اسناد و املاک کشور و بنياد مسکن انقلاب اسلامي وجود داشت، براساس اين تفاهمنامه بنياد مسکن نقشه روستا را تهيه ميکرد، براي متقاضيان تشکيل پرونده ميداد، سپس پروندههاي تکميل شده را براي صدور سندمالکيت به سازمان ثبت اسناد ميفرستاد و طبق روال کارها انجام ميشد. الان هم اگر متولي آگاه به قانون (شهرداري يا اداره کل راه و شهرسازي)، براي تعيين تکليف مالکيت سکونتگاههاي غير رسمي در مناطق مستقر شود، آگاهي رساني انجام دهد، وکالت ساکنان آن مناطق را به عهده گيرد و کارها را پيگيري کند، اداره کل ثبت اسناد و املاک استان خراسان رضوي استقبال ميکند. قطعا وقتي نقشه بردار بيايد و مختصات کل قطعات تفکيکي يک بلوک را تعيين کند، ساکنان بايد هزينه کمتري را بپردازند. ضمن آنکه کار براي اداره ثبت اسناد هم راحتتر ميشود چون کارشناس اين اداره در يک مرحله براي بازديد و کارشناسي به محل مراجعه ميکند. البته يک مزيت ديگر اين کار آن است که طي کردن مراحل رسيدگي به پروندهها تسريع ميشود. چنين پيشنهادي در جلسات توانمندسازي سکونتگاههاي غير رسمي قابل طرح است. البته به طور غيررسمي در برخي مناطق اين اتفاق افتاد، مثلا عدهاي به يک نفر وکالت دادند که پيگير کار آنها باشد.

نظر شما