سیدحسین میرشفیع معاون روستایی وزارت راه و شهرسازی درباره عملکرد این معاونت در سال ۹۳ ٬ چشم‌انداز سال ۹۴ و آمار تلفات رانندگی در راه‌های روستایی با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به گفتگو نشست. متن این گفتگو به شرح زیر است:

۸ استانی که به لحاظ راه روستایی محرومیت بیشتری دارند/احداث ۴ هزار کیلومتر راه روستایی آسفالته جدید در سال ۹۳/ برخورداری ۹۱ درصد جمعیت روستایی کشور از راه آسفالته

سال گذشته چه میزان راه روستایی احداث شد؟

برای آنکه درباره مبنای آماری بی اعتمادی وجود نداشته باشد٬ کل شبکه راه های روستایی کشور به صورت بانک اطلاعاتی GIS تحت وب است و ادارات کل هر پروژه ای را تکمیل کنند وضعیت آن جاده را در بانک اطلاعاتی GISمشخص مي كنند بنابراین گزارش‌های آماری راه‌های روستایی براساس بانک اطلاعاتی GIS ارائه می‌شود یعنی امکان اضافه‌نمایی یا کم‌نمایی وجود ندارد چون اگر این اتفاق بیافتد بعداَ در گرفتن اعتبار یا ارائه گزارش عملکرد مسئول مربوطه دچار مشکل می‌شود بنابراین آمار راه‌های روستایی خیلی نزدیک به واقعیت موجود در سرزمین است و خدشه ای به آن وارد نیست. ضمن آنکه روند طی شده در طول سال‌های گذشته را می شود چک کرد یعنی نمی‌توان با عددسازی عملکرد یک سال خاص را در حوزه راه روستایی بیشتر یا کمتر نشان داد. مبنای آمار هم بانک اطلاعاتی است٬ در جلسه‌ای به نمایندگان رسانه‌ها اعلام کردیم با هر روشی که می خواهند بانک اطلاعاتی راه‌های روستایی را کنترل کنند و اگر توانستند در آمارها اختلاف مبنایی بیابند یابنده جایزه دریافت می‌کند. آنجا اعلام کردیم ۹۱ درصد جمعیت روستایی کشور از راه آسفالته برخوردار است چون به طور عادی همه احساس می‌کنند که محرومیت کشور بیش از این آمار است حال آنکه زحمات زیادی در طول سال‌های گذشته کشیده شد و از نظر جمعیت برخوردار از راه آسفالته روستایی خوشبختانه وضعیت کشور خوب است. البته در مناطق خاصی همچون مناطق کوهستان‌های بین خوزستان و چهارمحال بختیاری٬ کهگیلویه و بویر احمد و لرستان٬ سیستان و بلوچستان٬ خراسان شمالی٬ آذربایجان غربی و کردستان محرومیت بيشتري دارد. یادآور می‌شوم که هنوز نتوانستیم برای بعضی روستاهای خاص نیز راه‌های دسترسی فراهم کنیم اما در مجموع تمام روستاهای بالای ۲۰ خانوار کشور راه دسترسی دارند یعنی بالاخره با ماشین می شود به آن روستاها رفت٬ البته هدف مان این بود که راه مناسب برای روستاهای بالای ۲۰ خانوار کشور ساخته شود٬ اگر بخواهیم به این هدف برسیم باید ۱۵۳ هزار کیلومتر راه روستایی با مشخصات ساخته شود. درصورتی که روستاهای بیش از ۵۰ خانوار ملاک باشد ۱۲۰ هزار کیلومتر راه روستایی آسفالته باید داشته باشیم. هم اکنون حدود ۱۳۲ هزار کیلومتر راه برای روستاها ساخته شده که ۱۰۵ هزار کیلومتر آنها آسفالته است. منتها از این راه‌های آسفالته موجود حدود ۵۴ هزار کیلومتر عمر بیش از ۱۰ سال دارند بنابراین باید روکش و مرمت شوند اما سرمایه‌گذاری ویژه‌ای روی این مسئله انجام نشده است. برنامه ما در سال گذشته این بود که با توجه به ظرفیتی که داشتیم  و قیر پروژه‌هایمان تأمین شده بود بر روی روکش آسفالت‌ها کار کنیم که حدود ۳ هزار کیلومتر تعویض روکش آسفالت انجام دادیم و ۴ هزار کیلومتر هم راه روستایی آسفالت جدید شد. تا پایان دولت دهم راه‌های روستایی آسفالته به عدد ۱۰۰  هزار کیلومتر رسید و عملا در یک سال و نیم گذشته ۵ هزار کیلومتر راه روستایی آسفالته جدید به آن عدد اضافه شد. ضمن آنکه مقدمات اجرایی بقیه پروژه‌ها نیز فراهم است و معمولا در نیمه اول سال رشد پروژه‌ها و رشد عملکردی مان بیشتر خواهد بود بنابراین آماری که در شهریور ارائه خواهیم کرد بیشتر می تواند نشان دهد که عملکرد ۲ ساله دولت یازدهم چقدر است.

نیاز به ۱۷۳ هزار کیلومتر راه روستایی در افق ۱۴۰۴/ موقعیت پروژ‌ه‌ها محور به محور در بانک اطلاعاتی تعریف شده است/می‌دانیم ۱۴۰۴ به کجا خواهیم رسید

افقی هم برای راه های روستایی در نظر گرفته شده است؟

سال گذشته یک کار مطالعاتی را انجام دادیم و به نتیجه رساندیم که می شود گفت جزء طرح‌های گسترده مطالعاتی کشور بود. در این طرح مطالعاتی  روستاها با توجه به ظرفیت‌های مناطق مختلف اعم از معدنی٬ کشاورزی٬ گردشگری٬ عشایری و میزان محرومیت در افق ۱۴۰۴ بررسی شدند. همچنین در سطح استانداری‌ها جلساتی تشکیل و با هماهنگی دستگاه‌های مربوطه شبکه‌ راه‌های مورد نیاز هر استان طراحی شد. متعاقب آن دوباره گروه‌های مطالعاتی ما طراحی‌ها را بررسی کردند و جلسات نهایی آن هم در سال گذشته به نتیجه رسید. نتیجه ترسیم افق ۱۴۰۴ آن شد که مجموعا ۱۷۳ هزار کیلومتر راه روستایی مورد نیاز است٬ الان بیش ۲۰۵ هزار کیلومتر راه دسترسی به روستاها را در کشور داریم٬ ما می‌توانیم اولویت‌بندی کنیم که در افق ۱۴۰۴ از ۲۰۵ هزار کیلومتر راه دسترسی٬ کدام راه ها را اجرا و به نتیجه برسانیم تا شبکه مورد نیاز ما تکمیل شود. فاز بعدی مطالعات ما این است که متناسب با ترافیک عبوری از این ۱۷۳ هزار کیلومتر٬ بعضی راه‌ها ارتقای مشخصات پیدا کنند یعنی از راه روستایی درجه ۳ به راه‌های فرعی تبدیل شوند. البته بخشی از راه‌های روستایی نیاز به سرمایه‌گذاری خیلی زیادی ندارند چون ترافیک در آنها اتفاقی و محدود است که می شود با استاندارهای بيشتري آنها را اجرا کرد٬ به طبع هزینه‌ها نیز کمتر می شود. این مسئله محور به محور٬ پروژه به پروژه در بانک اطلاعاتی ما تعریف شده است یعنی می دانیم ۱۴۰۴ به کجا می خواهیم برسیم ضمن آنکه موقعیت راه در طبیعت کجاست و چند خانوار را پوشش می دهد و چه ظرفیت های اقتصادی در آن منطقه وجود دارد.

درخصوص انتخاب برخی پیمانکاران که مورد انتقاد برخی نمایندگان مجلس بود٬ چه صحبتی دارید؟

سطح مهندسی پیمانکاران ما از نظر فنی و علمی بسیار بالاتر از چیزی است که در حال اجرا است و ما می‌توانیم امور جاده‌ای را با کیفیت بیشتر و سرعت بالاتر پیش ببریم ولی نظام اجرایی پروژه‌ها ضعف دارد به طوریکه بعد از انتخاب پیمانکار٬ در زمان اجرا با کمبود منابع مواجه می‌شویم و اغلب پروژه یا به صورت نیمه تمام رها می‌شود یا با تأخیرهای طولانی مدت کار تکمیل آنها به پایان می‌رسد که این مسئله خود از کیفیت کار می‌کاهد. در این شرایط وزارت راه و شهرسازی و پیمانکار هر دو ضرر می‌کنند پیمانکار ضرر می کند چون ابزار و ماشین آلاتش معطل می‌ماند٬ وزارتخانه متضرر می‌شود چون هرچه از زمان پروژه بیشتر بگذرد از کیفیت آن هم کاسته می‌شود. البته روند كيفيت اجرای پروژه‌های راه همواره مثبت و صعودی است و جاده‌هایی که اخیرا احداث شده‌اند به مراتب از جاده‌های پیشین با کیفیت‌ترند ولی با حد مورد انتظار و حدی که ظرفیت آن در پیمانکاران وجود دارد فاصله بسیاری داریم؛ دلیل عمده آن کمبود اعتبار و تأخیر در وصول اعتبارات است. برای مثال وقتی اعتبارات در نیمه دوم سال تخصیص می‌یابد ولی زمان مناسب برای آسفالت جاده‌ها نیمه اول سال است کیفیت کار بسیار کمتر از آن چیزی خواهد شد که انتظار می‌رود.

برنامه‌ریزی برای آسفالت‌ بیش از ۵ هزار كيلومتر راه‌ روستایی در سال ۹۴

چشم انداز شما در خصوص آسفالت راه‌های روستایی تا پایان سال ۹۴ چقدر است؟

 به طور کلی بودجه دارای دو بخش ملی و استانی است که سال گذشته برای احداث راه‌های روستایی اعتبارات ملی در نظر گرفته نشد و از اعتباراتی که در ردیف‌های بودجه‌ای آمده بود٬ استفاده شد البته این اعتبارات هم در فصل نامناسبی تخصیص یافت ولی در هر صورت با تعاملی که با پیمانکاران شد٬ حدود ۴ هزار کیلومتر از راه‌های روستایی آسفالت شد اما در قانون سال ۹۴ با همکاری مجلس علاوه بر میزان اعتبارات استانی٬ اعتبارات ملی هم برای انجام پروژه‌های راه روستایی در نظر گرفته شد که امیدواریم سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی این اعتبارات را هرچه‌ زودتر تخصیص دهد به طوری که آسفالت‌ راه‌های روستایی در سال ۹۴به بالای ۵ هزار كيلومتر برسد. طبق تکلیف برنامه پنجم توسعه برنامه در دستور کار وزارت راه و شهرسازی این است که روستاهای بالای ۵۰ خانوار برخوردار از راه آسفالته برخوردار شوند که مقدار آن هم مجموعا ۱۲۰ هزار کیلومتر می‌شود که البته به علت محدودیت اعتباری از قانون برنامه عقب هستیم./