محمد شکرچی‌زاده رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در خصوص اقدامات این مرکز برای تاب‌آور کردن شهرها به ارایه نکاتی پرداخت و با اشاره به اینکه تکالیفی که قانون مدیریت بحران، مصوب شهریورماه ۹۸ در بند «ض» برعهده مرکز تحقیقات نهاده است، الزامات تاب‌آور کردن شهرها را از اولویت‌های مرکز برشمرد.
شکرچی‌زاده با تاکید بر اینکه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به دنبال آن است که وظایفی را که قانون مدیریت بحران برعهده مرکز نهاده پیاده‌سازی کند، گفت: در زمینه‌های مختلف شناسایی پهنه گسل‌های اصلی، فرونشست، ساختمان‌های بلندمرتبه و مواردی که قانون مدیریت بحران برعهده مرکز نهاده و پیشتر از آن نیز در مرکز دنبال می شد، توسط مرکز در حال انجام است. در واقع مرکز با این قبیل اقدامات به دنبال آن است که به تاب آور کردن شهرها یاری برساند.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تصریح کرد: حدود ۷۵ کیلومتر مربع از سطح شهر تهران در پهنه گسل های اصلی زلزله قرار دارد که ۲۵ کیلومتر مربع از ۷۵ کیلومتر مربع زون های ساختمانی است. بخشی از این گسل ها نیز در بافت فرسوده قرار دارند که همین ویژگی میزان خطر را دو چندان می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: در خصوص مقاوم‌سازی ساختمان‌هایی که در پهنه گسل‌های اصلی و همچنین بافت فرسوده شهرها هستند، هشدارهای لازم به شرکت‌ها، سازمان‌ها، نهادها و دستگاه های مرتبط اعلام و تاکید شده که مقاوم سازی ساختمان های حریم گسل های اصلی در بافت فرسوده شهرها حتما انجام شود.
شکرچی‌زاده توضیح داد: در کشور، هنوز آمایش و پایش سراسری در خصوص گسل‌های زلزله انجام نشده است.
وی یادآور شد: تاکنون حریم گسل‌های اصلی شش شهرِ تهران، مشهد، تبریز، کرج، کرمان و زنجان تعیین و تهیه شده است که برخی از آنها به شورای‌عالی شهرسازی‌و‌معماری آمده و در حال احصای آنها هستیم.
شکرچی‌زاده افزود: نقشه حضور ساختمان‌های مهم، بیمارستان‌ها و مراکز حیاتی در حریم گسل های اصلی این شهرها تهیه و تصویب شده در حال احصا است تا مقدمات جابه جایی آنها فراهم شود. در کشور آمار هنوز آمایش و پایش در زمینه گسل های زلزله انجام نشده اما در شش شهر بزرگ از جمله تهران، مشهد، تبریز، کرج، کرمان و زنجان، گسل‌های اصلی زلزله تعیین شده است که برخی از آنها به شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران آمده است و در آنها در حال احصا هستیم که ساختمان‌های مهم، بیمارستان‌ها و مراکز حیاتی و حساس کدام‌ها هستند که مقدمات جابه جایی آنها را داشته باشیم.
گفتنی است، قانون مدیریت بحران کشور که شهریورماه سالجاری (۱۳۹۸) به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و ابلاغ شد در بند ض ماده ۱۴ خود وظایفی را برای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در هفت بند تعیین کرده است که شامل موارد زیر است:
- با رعایت ضوابط شورای عالی معماری و شهرسازی، نقشه حریم گسل‌ها را با اولویت کلانشهرها به همراه دستورالعمل های فنی نحوه ساخت و ساز در حریم گسل‌ها تهیه کند.
- نقشه‌های پهنه بندی خطر زلزله، خطرپذیری (ریسک) لرزه ای در سطوح ملی، استانی و شهری را تهیه و تصویب کند و نقشه طرح های تفصیلی شهری را بر آن اساس مورد بازبینی قرار دهد.
- سامانه های پاسخ سریع زلزله را از طریق توسعه شبکه ملی شتاب نگاری کشور در کلانشهرها راه اندازی کند.
- مناطق (زون‌های) با خطر فروریزش و فرونشست را با در نظر گرفتین اثرات قنوات، گودبرداری، حفاری های زیرسطحی و مواردی از این قبیل در حوزه های شهری و در مسیر سامانه های حمل و نقل جاده ای و ریلی و در فرودگاه ها و بنادر تعیین و تمهیدات مهندسی در خصوص مقابله با فروریزش های شهری و فرونشست زمین با هدف تدوین ضوابط و آیین نامه های مرتبط فراهم کند.
- ارزیابی ایمنی ساختمان های مهم و بلندمرتبه با کاربری های مختلف را با اولویت بندی کلانشهرها در برابر آتش سوزی، زلزله، فرونشست و فروریزش زمین انجام دهد.
- ارزیابی آسیب پذپری و اولویت بندی نشان های (المان های) حمل و نقل هوایی، دریایی، ریلی و جاده ای را از دیدگاه خطر زلزله، فرونشست، فروریزش زمین با هدف شروع اقدامات اجرایی و ارتقای تاب آوری آنها انجام دهد.
-با همکاری وزارتخانه‌های نفت، نیرو و ارتباطات و فناوری اطلاعات، قرارگیری شریان‌های حیاتی و مجموعه‌های مرتبط با سازمان‌های دولتی و شرکت‌ها را در حریم گسل ها و مناطق (زون‌های) با خطر بالای زلزله، فرونشست و فروریزش زمین ارزیابی کرده و موارد را جهت شروع اقدامات اجرایی ارایه دهد.
این بند قانونی تبصره ای دارد که به این شرح است: منابع لازم برای ایجاد یا تقویت مراکز پایش و هشدار موضوع جزئ (۲) بند «ت»، جز (۱) بند «ج» و جز ۳ بند «ر» و همچنین برای ایمن سازی مراکز درمانی در جز ۲ بند «ث» این ماده از محل اعتبارات موضوع ماده ۱۶ این قانون تامین می‌شود.