شناسهٔ خبر: 78482 - سرویس مسکن و شهرسازی
نسخه قابل چاپ

ساخت شهرهای جدید و بازآفرینی شهری، راه نجات از حاشیه‌نشینی

کحال زاده ،اصفهان حسن کحال‌زاده، رئیس اداره ارتباطات و اطلاع رسانی راه و شهرسازی اصفهان

رشد حاشیه نشینی در اصفهان همواره به عنوان یک معضل و چالشی شناخته شده بوده که کنترل آن با ارتقاء شهرهای جدید و بهسازی و نوسازی بافت های ناکارآمد و فرسوده شهری رو به سامان است. استان اصفهان نیز از این چالش در امان نبوده است؛ بیش از ۴۰۰ هزار نفر در مناطق حاشیه نشین استان اصفهان زندگی می کنند که نزدیک به نیمی از آنها در شهر اصفهان ساکن هستند.  

حاشیه نشینی، پدیده‌ای نامبارک است و حاصل بسیاری از مولفه‌ها از جمله توزیع نامتوازن منابع اقتصادی، آموزشی، بهداشتی و درمانی و غیره در مناطق مختلف کشور و استان است. توزیع نامتوازن منابع باعث سرازیر شدن جمعیت به سمت شهرها شده و با توجه به گرانی زمین در مناطق مرغوب شهر، جمعیت مهاجر چاره‌ای جز رانده شدن به حاشیه شهر ندارند. در اثر این پدیده مردمانی با فرهنگ های گوناگون گرد هم جمع شده اند که نتیجه آن گسترش ناهنجاری‌های اجتماعی و انواع بزهکاری ها و مسائل دیگر است.  

 بنا بر بررسی‌ها و تحقیقات انجام شده از مهم‌ترین عوامل مهاجرپذیری و در نتیجه حاشیه‌نشینی در شهر اصفهان، وجود صنایع مادر مانند ذوب‌آهن، فولاد، پالایشگاه، داروسازی، پتروشیمی، بهره‌مندی از راه‌های اصلی و فرعی مناسب، فرودگاه بین‌المللی، خطوط راه‌آهن، شرکت‌های خصوصی گوناگون و واحدهای تولیدی، صنعتی و جاذبه‌های تفریحی، گردشگری و اقتصادی و مناطق پیرامونی آن است که اصفهان را به یکی از مهاجرپذیرترین استان‌ها برای کشور و شهرهای اطراف تبدیل کرده است. این مهاجرت بی‌رویه و کنترل نشده پیامدهای نامطلوبی از جمله حاشیه‌نشینی را به‌دنبال داشته است. از آنجا كه بخش عظیمی از اين افراد بنيه مالي لازم برای خريد زمين‌های تفكيك شده با ضابطه شهرسازی را ندارند به زمين‌هايي با ابعاد ۴۰ تا ۵۰ مترمربع در مناطقی كه فاقد هرگونه امكانات رفاهی، آموزشی و بهداشتی است روي آورده و موجبات مشكلات بسياری می شوند.   

طبق آمار و اطلاعات اخذ شده در مجموع بیش از ۲ هزار هکتار از گستره شهرهای استان اصفهان شامل اصفهان، کاشان، خمینی‌شهر، نجف‌آباد و شهرضا را مناطق حاشیه‌نشین تشکیل می‌دهند و آنچه مسلم است لزوم پیش‌بینی راهکارهایی است که نتیجه آن از شدت آسیب‌های اجتماعی در حاشیه شهرها کاسته و امکانات متوازن زندگی را اندک اندک برای مردم این مناطق فراهم کند. با توجه به پیگیری‌ها نشان داده شده، ۱۵درصد جمعیت شهر اصفهان در مناطق حاشیه‌نشین شهر ساکن و دچار بدمسکنی هستند که با توجه به تهیه طرح جامع شهر اصفهان با رویکرد نوین و استفاده از نظرات ذینفعان و مشارکت مردم، سعی شده تا دیگر شاهد بارگذاری‌های نامناسب شهری در کلان شهر اصفهان نباشیم. از سویی دیگر با اجرای این طرح از حجم سفرهای انبوه در شهر کاسته شده و شبکه معابر دیگر قفل نمی‌شوند.

در تهیه طرح جامع شهر اصفهان، بازآفرینی شهری به عنوان موضوعی مهم در دستور کار قرار گرفته و به عنوان یک فرصت طلایی می‌تواند از طریق بازسازی و بهسازی ساکنان مناطق حاشیه نشین را از این وضعیت نجات دهد و در راستای هویت بخشی به شهروندان در این مناطق گام بردارد.  ظرفیت ها و امکانات مناسبی در شهرهای جدید و حومه شهر اصفهان، همچون بهارستان، خمینی شهر، سپاهان شهر و فولادشهر باعث شده که بخش عمده ای از این جمعیت به سمت این شهرها روانه شوند که در پی این مهاجرت ها لازم است با آگاهی رسانی و افزایش دانش در جهت ترویج فرهنگ در موضوعات شهری و کاهش آسیب ها و مفاسد اجتماعی گام برداشت.  

در دوسال اخیر شاهد افزایش قیمت مسکن و رهن و اجاره در شهر اصفهان بوده‌ایم که می توان نتیجه گرفت در این موضوع، تولید مسکن به تنهایی نمی تواند باعث کاهش حاشیه نشینی شود، بلکه ایجاد امکانات رفاهی در شهرهای کوچک و روستاها و جلوگیری از مهاجرت افراد و ساخت و سازهای جدید در حاشیه شهرها می تواند باعث کاهش این معضل در شهرها شود.