محمد سالاری در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه وشهرسازی درباره نقاط قوت و ضعف طرح جامع مسکن، به رابطه فرابخشی این طرح با سایر حوزه‌های اقتصادی اشاره کرد و گفت: طرح جامع مسکن برخلاف دوره‌های پیشین که به دنبال آوردن سرمایه به درون خود بود و در این زمینه سرمایه‌گذاری در سایر حوزه را نادیده می‌گرفت به دنبال ایجاد رونق اقتصادی در سایر بخش‌ها به غیر از مسکن است. پیش‌تر تفکر اقتصادی اینگونه بود که تنها بازار مسکن می‌تواند به سایر بخش‌های اقتصادی شوک وارد کند و آن را به تحرک وادارد در حالیکه در بازنگری این طرح شاهدیم که کارشناسی طرح به گونه‌ای است که به تامین مسکن با ایجاد شوک متمرکز نشده، بلکه در تلاش است تا در شهرهای موجود و با تقویت سایر حوزه‌های اقتصادی به تامین مسکن روی آورد.

مشاور طرح جامع مسکن افزود: بازنگری طرح بدینگونه است که مسکن را جدا از سایر حوزه‌های اقتصادی ندیده است بدین مفهوم که مسکن همچون حوزه صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی یکی از حوزه‌های اقتصادی محسوب می‌شود و قاعدتا همه امکانات و توجه را به خود اختصاص نداده است. نگاه‌ها در این طرح، نگاه واقعی به بازار مسکن است.

این پژوهشگر اقتصادی و اجتماعی که در طرح جامع مسکن مطالعات جمعیتی را برعهده داشت در بیان نقاط ضعف طرح جامع مسکن گفت: اقتصاد ایران در بخش‌های اقتصادی مبتنی بر رانت است که در درون آن بازیگرانی وجود دارند که به شرطی از طرح‌های دولتی پشتیبانی می‌کنند که بتوانند حداکثر سود را ببرند. به همین‌خاطر هم هر طرحی از جمله طرح مسکن اگر نتواند برخی از سرمایه‌گذاران را راضی نگه دارد در عمل به بن‌بست می‌رسد و نمی‌تواند نیازهای واقعی مسکن را در جامعه تامین کند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سرمایه‌گذارانی که سرمایه خود را در بخش مسکن سرمایه‌گذاری کرده‌اند می‌توانند از این طرح به طور کامل پشتیبانی کنند؟ اظهار کرد: متاسفانه پاسخ منفی است. زیرا طرح جامع مسکن امکان طمع را تقریبا به صفر رسانده است و به بیانی دیگر هیچگونه تحریکی را برای رانت‌جویان باقی نگذاشته است. طرح جامع مسکن به گونه‌ای بازنگری شده که امکان بهره‌برداری حامیان رانت‌جویان را بسته است.

بدنه دولتی حامی طرح جامع مسکن است

وی افزود: تنها بدنه دولتی و به ویژه وزارت راه و شهرسازی است که از این طرح پشتیبانی می‌کند و آن هم به این دلیل است که دولت و دست‌اندرکاران دولتی در حال حاضر درک درستی از معنای اقتصاد دارند و می‌دانند که اگر تعادل اقتصادی به ویژه در بازار مسکن به وجود نیاید سایر بخش‌های اقتصادی پشتیبانی نخواهند شد.

سالاری در تشریح دلایل خود و ارایه پیشنهادات برای بهبود وضعیت موجود گفت: سرمایه کشور باید به صورت بهینه در تمام بخش‌های اقتصادی و نه تنها مسکن توزیع شود تا چرخه اقتصادی کشور بچرخد و باعث رونق بازار شود.

مشاور طرح جامع مسکن در پاسخ به این سوال که طرح جامع مسکن نیازهای معماری و شهرسازی را در راستای اهداف عالیه شورای عالی معماری و شهرسازی و تحقق معماری ایرانی اسلامی پاسخگوست یا خیر؟ به خبرنگار وزارت راه و شهرسازی گفت: طرح جامع مسکن نمی‌تواند به وجه معمارانه و شهرسازانه توجه داشته باشد. مسئله این است که این طرح یک طرح اقتصادی برای حل مشکل مسکن در کشور است در حالیکه معماری و شهرسازی وجه متفاوتی از طرح اقتصادی مسکن محسوب می‌شود.

 سالاری ادامه داد: نگاه معمارانه و شهرسازانه در طرح جامع مسکن به این شیوه می‌تواند موثر باشد که از تراکم جلوگیری کند، جلوی گسترش بی‌رویه شهرها را بگیرد و به پتانسیل‌های درونی شهرها توجه کند؛ از این منظر نیز طرح جامع مسکن بازنگری شده است.

طرح جامع مسکن بر اساس تحولات جمعیتی بازنگری شده است

مشاور طرح جامع مسکن در پاسخ به این پرسش که طرح جامع مسکن تا چه اندازه پاسخگوی نیاز شهرهای جدید و رشد جمعیت رو به رشد است؟ گفت: از آنجایی‌که بخشی از مطالعات جمعیتی را در این طرح بر عهده داشتم تضمین می‌کنم که طرح تامین مسکن بر اساس تحولات جمعیتی کشور بازنگری و ارایه شده است، بدین مفهوم که طرح، تحول خانوار را در سال‌های آتی مورد مطالعه دقیق قرار داده و مشخص شده است که در آینده ترکیب خانوار، تعداد و توزیع خانوار در شهرهای بزرگ، کوچک و در سطح کشور به چه صورت خواهد بود.

سالاری افزود: اینکه طرح جامع تا چه اندازه بتواند به نیازهای جامعه برای رفع مسکن پاسخ دهد به اراده سیاسی و رشد اقتصادی در آینده بستگی دارد.

وی درباره تجربه ایجاد شهرهای جدید در کشور گفت: افزایش شهرهای جدید پاسخگوی نیاز شهروندان و جامعه متقاضی مسکن نخواهد بود. به همین خاطر هم باید رویکرد و سرمایه‌گذاری‌ها به سمت شهرهای موجود باشد. مسئله تامین مسکن برای خانوارهای ایرانی در شهرهای جدید حل نمی‌شود بلکه باید مشکلات را از طریق ظرفیت‌های موجود برطرف کرد.

از ظرفیت شهرهای موجود بهره‌برداری کنیم

سالاری گفت: ساختارهای جمعیتی نشان می‌دهند که توجه سیاستگذاران برای حل مسئله مسکن باید به درون شهرها باشد. به جای اینکه برویم و زمین‌های نوآباد ایجاد و شهرهای جدیدی تعریف کنیم نیازمندیم تا از ظرفیت‌های موجود خود استفاده کنیم.

وی در پایان تاکید کرد: طرح جامع مسکن هسته اصلی فعالیت خود را در شهرهای جدید متمرکز نکرده است بلکه به دنبال حل مسئله مسکن در شهرهای موجود است./