به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی٬ شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران ۱۰تیرماه قرارداد توسعه ۳ ايستگاه راهآهن تهران٬ قم و مشهد را با شرکت ارپ فرانسه منعقد کرد. البته امضای این قرارداد با بازخوردهایی همراه بود.
رقم اولیه این قرارداد ۷ میلیون یورو اعلام و مقرر شد شرکت طراح فرانسوی طراحی نوین ۳ ایستگاه راهآهن تهران، قم و مشهد را در مدت زمان ۲۰ ماه انجام دهد.
ساخت ايستگاههای چند منظوره بر مبناي حمل و نقل همگانی و پوشش راهآهنهای تندرو و حومهای از جمله رویکردهای اصلی این قرارداد محسوب میشود.
با اجرای این طرح برای اولین بار ایستگاههای چند منظوره در کشور ایجاد میشود و علاوه بر قطارهای سنتی٬ قطارهای حومهای و قطارهای تندرو در این ایستگاهها میتوانند تردد کنند. همچنین در ایستگاههای چندمنظوره امکان دسترسی مترو٬ ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی هم ایجاد میشود تا دسترسی به این ایستگاهها هم از بیرون شهر و هم از داخل به آسانی صورت بپذیرد.
در واقع باید به ایستگاههای راه آهن به عنوان ارتباط دهنده انواع سیستمهای حمل و نقلی درون شهری و برون شهری نگاه شود؛ همچنین ایستگاهها میتوانند به عنوان محرک عمل کنند یعنی یک ایستگاه مدرن باعث تحریک بافتهای پیرامونی و مدرنیزاسیون آن مناطق نیز میشود.
هدف دیگری که در این ایستگاهها پیگیری میشود ارتباط گرفتن با حمل و نقل درون شهری است و این ایستگاهها صرفا یک ایستگاه راهآهن نخواهد بود بلکه یک ایستگاه چندوجهی است و مترو، اتوبوسرانی، تاکسیرانی، حتی دوچرخهسواران و عابران پیاده یکدیگر را در یک نقطه ملاقات میکنند و این مکانها کانونهای شهری به شمار میآیند. در کشورهای دیگر از جمله فرانسه که عمده ایستگاهها را همین شرکت AREP طراحی کرده است، بسیاری از قرارهای انسانها در همین ایستگاهها اتفاق میافتد و دلیل آن دسترسی مناسب شهری و برطرف کردن نیازهای تفریحی و اقتصادی مانند خریدها خواهد بود.
محسن پورسیدآقایی مدیرعامل شرکت راهآهن نیز این قرارداد را در راستای توسعه حمل و نقل چندوجهی برشمرد و با دفاع از این قرارداد اظهار کرد: امروز توسعه شهری بدون محوریت حمل و نقل امکان پذیر نیست. این طرح در سایر کشورها نیز تجربه شده و کنار هم دیدن طراحی حمل و نقل و توسعه شهری، اتفاق بسیار مفیدی است.
اما پس از امضای این قرارداد برخی مشاوران داخلی نسبت به عقد قرارداد با شرکت فرانسوی انتقاد داشتند و حتی این انتقادها از صدا و سیما نیز پخش شد؛ دفتر مهندسی و نظارت تأسیسات زیربنایی راه آهن عنوان کرد که قرار است با کسب تجربه از شرکت ارپ (AREP) فرانسه در این سه ایستگاه٬ سایر ایستگاهها با استفاده از توان داخلی توسعه داده شود.
دفتر مهندسی و نظارت تأسیسات زیربنایی شرکت راهآهن نبود تجربه موفق منجر به اجرا و حتی نبود تجربه مطالعاتی را علت عقد قرارداد با شرکت ارپ فرانسه اعلام کرد.
ایجاد یک مرکز حمل و نقلی برای شیوههای مختلف حمل و نقل٬(Multimodal Station)مطالعات ایستگاههای قطارهای تندرو٬(High Speed) توسعه ارتقاء ایستگاههای راهآهن با حفظ هویت تاریخی آنها و مطالعات ایستگاهها قطارهای حومهای و پوشش ترافیک بسیار بالای تردد روزانه بین شهرهای بزرگ کشور و شهرهای حومهای مهمترین محورهایی است که علت عقد قرارداد با شرکت ارپ عنوان شده است.
وحیدعلی قارداشی مدیر کل دفتر مهندسی و نظارت تأسیسات زیربنایی شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران این قرارداد را موجب کاهش هزینهها برشمرد و گفت: در عقد این قرارداد علاوه بر انتقال دانش و تجربیات از بسیاری از هزینههای زائد احتمالی در اجرای پروژه جلوگیری میشود و این قرارداد در جهت اقتصاد مقاومتی است.
تاکنون هیچ مطالعه طرح جامع ریلی در کشور به صورت موفق و اجرایی توسط مشاوران داخلی انجام نشده است. به خصوص با توجه به پیشرفتهای اخیر در صنعت حمل و نقل ریلی و ویژگیهای فنی از جمله حمل و نقل چندوجهی و قطارهای حومهای نیاز به استفاده از دانش به روز بینالمللی در این خصوص وجود دارد.
همچنین ایستگاههای تهران ـ مشهد و قم تنها ۳ ایستگاه از مجموعه ۳۰ ایستگاه اصلی ریلی کشور هستند و انتقال دانش در مطالعات این سه ایستگاه، در طراحی مجدد بهینه سایر ایستگاههای کشور که توسط مشاوران داخلی انجام خواهد شد بسیار موثر خواهد بود./