به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، وزارت راه و شهرسازی به منظور دستیابی به مدل تصمیم‌گیری کلان حملونقل و اولویت‌بندی و توسعه زیرساخت‌ها بر اساس تقاضا اقدام به انتشار سند ملی تقاضای حمل و نقل در افق ۱۴۱۴ کرده است. اولویت‌بندی طرح‌ها با توجه محدودیت بودجه عمرانی کشور در تخصیص بهینه اعتبارها تاثیر قابل توجهی دارد. به منظور اطلاع از جرئیات سند ملی تقاضای حمل و نقل و مزایای این سند با شهریار افندی زاده معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی به گفت‌و‌گو پرداختیم.
*ابتدا در خصوص اهمیت تدوین سند ملی تقاضای حملونقل کشور توضیحاتی ارائه کنید.
طرح جامع حملونقل، بالاترين سطح از مطالعات برنامه‌ریزی در این زمینه در سطح کشور بوده که با استفاده از مدلی پویا مبتنی بر متغیرهای کلان و خرد اقتصادی-اجتماعی کشور و عوامل موثر در تصمیم‌گیری انتخاب شیوه‌های حملونقل، شبکه بهينه حملونقل کشور را ارائه کرده و اولویت‌های توسعه زيرساخت‌های حملونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی كشور در افق‌های كوتاه، ميان و بلند مدت را مشخص می‌کند.
سند ملی تقاضای حملونقل کشور دستاورد انجام مطالعات مرحله اول طرح جامع حملونقل کشور است که در قالب ساخت مدل ملی برآورد تقاضای سفر در کلیه شیوه‌های حملونقل تا افق ۱۴۱۴ تنظیم شده و معاونت حملونقل با رویکرد استفاده همه ذینفعان از دستاوردهای حاصل از این سند، به انتشار آن اقدام کرد. این سند مشتمل بر پیش‌بینی تقاضای سفرهای باری و مسافری در تمام شقوق حملونقل در سال ۱۴۱۴ و حاوی خلاصه‌ای از اهداف، فرآيندها و مدل‌های استفاده شده در مرحله اول طرح جامع حملونقل کشور است.
*کاربرد طرح جامع حملونقل کشور در توسعه زیرساختهای حملونقل چگونه است؟
مهم‌ترين وي‍ژگی طرح جامع حملونقل کشور را می‌توان دستیابی به مدل تصمیم‌گیری کلان حملونقل، توسعه هدفمند و مبتنی بر جهت‌گیری استراتژیک توسعه زیرساخت‌ها بر پایه برآورد تقاضا، اولویت‌بندی تخصیص منابع بر اساس میزان بهبود در شبکه و جلوگیری از اجرای طرح‌های فاقد توجیه، برشمرد.
به طور کلی، رويكرد اصلی این مطالعات، ايجاد يک سامانه جامع برنامه‌ریزی با قابلیت انعطاف در برابر تغییرات شرایط اقتصادی و پارامترهای فنی و مهندسی شبکه حملونقل کشور است كه علاوه بر مدل‌سازی همه برنامه‌های مصوب توسعه حملونقل كشور، قابليت شبیه‌سازی نتایج حاصل از اجرای هر طرح در شبکه حملونقل و شيوه‌های رقيب و ارزیابی فنی و اقتصادی دقیق آن پیش از اجرا را فراهم کند. از سایر مزایای مدل پشتیبان سند ملی تقاضای حملونقل کشور، قابلیت ارزیابی یکپارچه، رقابت‌پذیر و کلان‌نگر کلیه طرح‌های توسعه حملونقل است.
با توجه به محدودیت بودجه عمرانی کشور و حجم زیاد طرح‌های پیوست قانون بودجه سنواتی در این خصوص، مساله تخصیص بهینه اعتبار به طرح‌های دارای اولویت براساس اثربخشی آن‌ها در شبکه حملونقل همواره از برنامه‌های پیش روی وزارت راه و شهرسازی و مورد پیگیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی بوده که با تهیه طرح جامع حملونقل کشور، نقشه راه کلان توسعه زیرساخت‌ها در کلیه شیوه‌های حملونقل مشخص شده و این مشکل برطرف خواهد شد.
*با توجه به نقش مهم این طرح در برنامه‌ریزی توسعه زیرساخت‌ها در سطح کشور، آیا در قوانین فرادست به این موضوع به صورت مستقیم اشاره شده است؟
بله. اهمیت تهیه و استفاده از این طرح به گونه‌ای است که در قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور به این موضوع اشاره شده است. نص صریح جزء ۲ بند ج ماده ۳۰ این قانون اظهار می‌کند که طرح جامع حملونقل كشور با هدف پاسخگويی به تقاضاهای بالفعل و بالقوه و دستيابی به جايگاه مناسب در حوزه‌هاي ايمنی، انرژي، اقتصاد، حملونقل و محيط زيست به تصويب هيأت محترم وزيران رسیده و از زمان تصويب طرح جامع، شروع همه طرح‌های جديد توسعه و ساخت زيربناهای حملونقل، فقط براساس اين طرح و در قالب بودجه سنواتی قابل اجراء است. درج این نکته در این قانون، نشان‌دهنده ضرورت استمرار انجام این امر در تمامی برنامه‌های توسعه کشور است.
علاوه بر این، انجام این طرح ذیل نهضت جامع حملونقل به عنوان یکی از ۱۰ اقدام راهبردی ابلاغی مقام عالی وزارت پیش‌بینی شده که جا دارد از حمایتهای ایشان کمال تشکر را داشته باشم.
*معاونت حملونقل تاکنون چه فعالیت‌هایی در راستای تهیه طرح جامع حملونقل پس از تصویب قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور انجام داده است؟
یکی از اصلی‌ترین رئوس برنامه‌های این معاونت، تهیه طرح جامع حملونقل کشور بوده است. با بهره‌گیری از تجربیات پیشین در زمینه انجام مطالعات در چنین سطحی، انجام مطالعات در دو بخش کلی برنامه‌ریزی شد. در مرحله اول با همکاری ۷ مرکز دانشگاهی و بهره‌گیری از دانش اساتید کشور در این زمینه، مدل ملی برآورد تقاضای سفر تا افق سال ۱۴۱۴ ساخته شد.
دستاوردهای حاصل از این بخش، توسط اساتید مربوطه در قالب وبینار سه روزه به اطلاع همه صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران بخش حملونقل با همکاری شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران رسید.
نتایج این مرحله، در سطوح تصمیم‌سازی کلان وزارت راه و شهرسازی ارائه شد و با عنایت به الزامات خاص هر شیوه حمل‌ونقلی و اشراف نهادهای متولی توسعه و نگهداری به حساسیت‌های خاص آن، مقرر شد که در مرحله دوم از همکاری مستقیم سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه وزارتخانه (سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای، شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران و سازمان بنادر و دریانوردی) به منظور پیشبرد هرچه بهتر امر استفاده شود. در این مرحله که با راهبری این معاونت در دست انجام است، شبکه بهینه حملونقل کشور در هر شیوه و به صورت تلفیقی و یکپارچه در افق آتی ۲۰ ساله، طراحی و به منظور تصویب به هیئت محترم دولت ارسال خواهد شد.
از این فرصت استفاده کرده و از همه همکارانم در سازمان‌های متبوع شامل سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای، شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران و سازمان بنادر و دریانوردی و شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) کمال تشکر را دارم که در این زمینه مجدانه با این معاونت همکاری کرده و در راستای تکمیل و اتمام طرح جامع حملونقل کشور قدم‌های بزرگی برداشته‌اند.
*آیا با تهیه و تصویب این طرح در هیات دولت، ماموریت وزارت راه و شهرسازی و به تبع آن معاونت حملونقل در این زمینه پایان خواهد یافت؟
به نکته بسیار مهمی اشاره کردید. همان‌گونه که در بخش‌های پیشین اشاره شد الزام تهیه این طرح در قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، نشان‌دهنده فرآیند مستمر آن است. قطعا، طرح نهایی و مصوب شده در هیئت محترم وزیران، نیازمند پایش مستمر و به‌روزرسانی مدل‌های برآورد تقاضای سفر متناسب با تغییر شرایط کلان اقتصادی-اجتماعی در بازه‌های زمانی مقرر خواهد بود که این امر نیازمند اختصاص بودجه خاص بدین منظور است. لذا تحقق این امر نیازمند تخصیص ردیف بودجه مستقل در قانون بودجه سنواتی کل کشور است که این معاونت آن را در دست پیگیری دارد. در این خصوص جا دارد از پشتیبانی معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارتخانه، همکاری سازمان برنامه و بودجه و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تشکر کنم. همچنین به همه دست‌اندکاران و متولیان امر این اطمینان را می‌دهم که تیم متخصص تهیه طرح جامع حملونقل با بالاترین سطح دقت و نظارت مستمر انشاالله این امر را به نتیجه خواهند رساند.