به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی علی بیت اللهی عضو هیات علمی و مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی طی یادداشتی نوشت: مصادف با ایام مسابقات جام جهانی فوتبال ۱۹۹۰ ایتالیا، مردم استانهای گیلان و زنجان و بویژه مناطق رودبار و منجیل و لوشان و زنجان، نیم ساعتی بود وارد روز پنجشنبه ۳۱ خرداد سال ۱۳۶۹ شده بودند که زمین لرزه دهشتناک با بزرگی ۷.۳ را تجربه کردند. کمتر از یک دقیقه مدت دوام جنبش نیرومند زمین کافی بود که حدود ۵۰۰ هزار نفر در مناطق زلزلهزده بیخانمان شوند. تخمین زده میشود که بیش از ۳۵ هزار نفر از هموطنان ما جان خود را از دست دادند، خسارت سهمگینی بر پیکر اقتصاد ملی تازه از جنگ خارج شده ایران وارد آمد. زلزله دهشتناک بود و حزن انگیز، اما با قاطعیت میتوان گفت این زمینلرزه تاثیرگذارترین زلزله برای تکوین ساختار مدیریت بحران در کشور، تدوین جدیتر آئیننامه ۲۸۰۰، شکل گرفتن ساختار بازسازی مناطق زلزله زده، توسعه شبکه لرزهنگاری و سایر نهادهای تخصصی و ستادی در امر زلزله و مدیریت بحران بود.
زلزله منجیل – رودبار را از منظر جامعه شناسی، روانشناسی، مدیریت بحران، مهندسی و مدیریت ریسک میشود بعنوان سرمنشاء تحولات در نوع نگرش به لرزه خیزی کشور دانست. از آن سال تا الان، تغییرات قابل ملاحظه ای در ساختار مدیریتی و مهندسی، ضوابط و مقررات ساخت و ساز صورت گرفته است. ۳۲ سال زلزله ۳۱ خرداد ۱۳۶۹، که ویرانگری گستردهای را در محدودههای جیرنده، لوشان، منجیل، رودبار، رستمآباد و محدوده گستردهای از قزوین تا رشت داشت، درسهای بزرگی برای جامعه فنی-مهندسی و مدیریتی کشور داشت که بنظر نگارنده عمدهترین آنها را میتوان به قرار زیر برشمرد:
- بروز پیش نشانگرهای زلزله، مانند تغییرات شدید میدان مغناطیسی زمین، رفتارهای عجیب حیوانات(روستای کلیشم) حدود نیم ساعت مانده به زلزله
- اثر بیداری مردم در کاهش تلفات جانی زلزله(بدلیل مسابقات جام جهانی فوتبال تعداد زیادی از مردم هنوز نخوابیده بودند)
- اثر خاک نرم و روانگرائی در شهرهای ساحلی شمال(مانند رشت) و مناطق با سطح آب بالا
- اهمیت زمینلغزشهای القائی در زلزلهها و پایداری ساختگاههای سکونتگاههای روستائی در دامنههای ریزشی و لغزشی(روستای ویران شده ی کامل هرزویل و ...)
- قطع شدن چشمههای آب روستاها
- اثر پریود بلند و خاک نرم در تخریب تعدادی از ساز های مرتفع مانند منبع آب شهر رشت
- بیدقتی در طراحی و اجرای ساختمانهای نوساز
- اثر طراحی مطلوب در پایداری سازههای مهم، مانند سد سفید رود که بخوبی مقاومت کرد و الا فاجعه ای بزرگ خلق میشد.
- عدم استحکام سازه های با درجه اهمیت بسیار بالا(بیمارستان ولیعصر رودبار)
- عدم استحکام ساختمان های سنگ و گل و خشت و گل و استحکام خانه روستائی که دارای شناژهای چوبی بودند(روستای کلیشم)
- ضرورت وجود ساختار قدرتمند مدیریت بحران در کشور