به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی کشورمان در نخستین اجلاس وزرای ایران و کشورهای ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان در خصوص توسعه همکاری‌های ترانزیتی ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان و تقدیر از دستگاه دیپلماسی کشورهای حاضر در جلسه بابت اهتمام جدی و هماهنگی مؤثر در راستای برگزاری این اجلاس گفت: انتخاب عنوان "توسعه همکاری های ترانزیتی" برای این اجلاس، با توجه به فضای سازنده و تعاملی فعلی میان ایران و کشورهای آسیای مرکزی، خصوصا اولویت فعلی دولت ایران جهت توسعه همکاری‌های اقتصادی با همسایگان و کشورهای منطقه، انتخابی به موقع، هوشمندانه و هدفمند، در راستای تحکیم و تقویت روابط همه جانبه اقتصادی به شمار می‌آید.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: موضوع همکاری‌های حمل‌ونقل و ترانزیت، به عنوان یکی از ارکان اصلی تعاملات تجاری کشورها محسوب می‌شود؛ به نحوی که با هم‌افزایی زیرساخت‌ها و امکانات حمل‌ونقلی، بهره‌مندی همه بازیگران عرصه حمل‌ونقل، لجستیک، تجارت و در کنار آن جمعیت ۱۶۰ میلیون نفری ملت‌ها در این پهنه جغرافیایی فراهم خواهد شد.
وی افزود: موضوع توسعه همکاری‌های ترانزیتی در پهنه ایران و کشورهای آسیای مرکزی، صرفا موضوعی مربوط به امروز و آینده نیست؛ بلکه به گواه تاریخ، این منطقه دارای حافظه باستانی درخصوص نقش آفرینی پررنگ و محوری در مبادلات تجاری شرق و غرب و شمال و جنوب جهان بوده است.
قاسمی خاطر نشان کرد: بر اساس این رویکرد فرصت‌آفرین و ظرفیت‌ساز و با تأکید بر ضرورت انسجام بخشی و بهبود شکلی و محتوایی همکاری‌های ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه، در ادامه به رئوس اقدامات اولویت دار، در چارچوب ابتکار برنامه عمل مشترک منطقه‌ای ترانزیتی اشاره خواهد شد.
وزیر راه و شهرسازی گفت: با توجه به زیرساخت‌ها و امکانات حمل‌ونقلی فعلی در قلمرو کشورها و همچنین بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی و مبادلات تجاری مشتمل بر صادرات، واردات و ترانزیت کشورهای آسیای مرکزی با کشورهای فرامنطقه‌ای از طریق ایران، در میان مدت می‌توان بیش از سه برابر عملکرد فعلی به عبارتی بالغ بر ۲۰ میلیون تن دست یافت.
قاسمی ادامه داد: این هدف‌گذاری برای ترانزیت سالانه ۲۰ میلیون تن کالا، به عنوان یک ابتکار، مسیر را برای هدفمند کردن و همسوسازی اقدامات کشورها در چارچوب یک برنامه اقدام مشترک منطقه‌ای ترانزیتی، روشن و هموار می‌کند.
وزیر راه و شهرسازی بر تشکیل کارگروهی مشترک شامل نمایندگان وزارتخانه‌های ذیربط حمل‌ونقلی کشورهای عضو برای تدوین برنامه عمل مشترک منطقه‌ای با هدف مشخص تحقق ترانزیت سالانه ۲۰ میلیون کالا بین ایران تاکید کرد و گفت: این برنامه مشترک باید جهت تصویب در نشست بعدی این اجلاس ارائه شود.
وی افزود: همانطور که در منابع و مراجع معتبر بین‌المللی و علمی توصیه شده است، ایجاد ساز و کاری برای مدیریت کریدورهای ترانزیت منطقه ای، به عنوان ضرورتی اساسی برای بهره‌گیری حداکثری کشورها از کریدورهای ترانزیتی عبوری از قلمروی سرزمینی شان محسوب می‌شود.
قاسمی ادامه داد: بنابراین ایجاد این سازوکار با هدف هماهنگ‌سازی و همسوسازی اقدامات کشورها، انسجام‌بخشی به مقررات و قوانین و رویه‌ها و استانداردها، پایش و ارزیابی مستمر عملکرد ترانزیتی در کریدورها، انطباق بخشی سیاست گذاری‌ها و اقدامات داخلی با برنامه عمل مشترک به عنوان یک اقدام اساسی مورد تأکید است.
این عضو کابینه سیزدهم اظهار کرد: انتظار می‌رود مدل مدیریت کریدور و ساز و کار اجرایی آن تا اجلاس بعدی وزرا نهایی شده باشد.
وی بهبود عوامل کلیدی زمان و هزینه ترانزیت، در ترددهای مرزی و همچنین در قلمرو کشورهای عضو را ضرورتی اساسی برای توسعه همکاری های‌ترانزیتی دانست و گفت: در این راستا، ضمن اعلام آمادگی برای تسهیل و تسریع در ترددهای مرزی و نیز ترانزیت از پهنه سرزمینی ایران، یادآوری می‌کنم که در آوریل سال جاری توافقی کلیدی در چارچوب رونق بخشی به کریدور ترانزیتی شمال-جنوب از طریق هدف‌گذاری کوتاه مدت، حجم ترانزیت ۱۰ میلیون تن تا پایان سال ۲۰۲۳ کالا از این کریدور از مبادی و مقاصد واقع در روسیه از طریق ایران با فدراسیون روسیه، محقق شد.
قاسمی ادامه داد: جهت تحقق این هدف‌گذاری، برنامه عمل یکساله توسعه ترانزیت بین دو کشور تهیه و مبادله شده که در چارچوب نشست حاضر هم قابل بهره‌برداری است.
وزیر راه و شهرسازی، ایران را کشوری ترانزیتی دارای بنادری با ظرفیت اسمی ۲۴۰ میلیون تن و ظرفیت کانتینری ۸ میلیون TEU دانست و افزود: طرح‌های توسعه بنادر شمالی در سرتاسر شرق تا غرب دریای خزر و همچنین بنادر جنوبی از غربی‌ترین نواحی خلیج فارس تا شرقی‌ترین نقطه دریای عمان بعنی بندر چابهار در حال انجام است.
وی ادامه داد: این طرح‌ها شبکه ۱۲ هزار کیلومتری خطوط ریلی و شبکه جاده‌های ترانزیتی و زیرساخت‌های خدماتی و پایانه‌های مرزی با کیفیت مطلوب تحقق ترانزیت سریع و مقرون به صرفه را از قلمرو ایران تضمین می کند.
قاسمی خاطر نشان کرد: علاوه بر این طرح‌های زیرساختی به ویژه احداث مراکز لجستیک چندوجهی در دست اجراست و توسعه آن‌ها با تأکید بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و طرف‌های خارجی با اولویت در حال پیگیری است.
به گفته قاسمی، با تکمیل این شبکه مراکز لجستیک، مزیت‌های رقابتی در حوزه ترانزیت با کاهش زمان و هزینه ترانزیت به طور مستمر محقق خواهد شد.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: با تجاری سازی کریدورها و مسیرهای ترانزیتی در منطقه ما، پیوندهای حمل ونقلی میان کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی با آب‌های جنوبی به ویژه از طریق بندر چابهار تسهیل خواهد شد.
وی ادامه داد: در این راستا وزارت راه و شهرسازی برای جذب سرمایه گذاری کشورهای حاضر در پروژه‌های زیرساختی گفته شده در چارچوب شیوه‌های مشارکت عمومی خصوصی نظیر مدل های T-B-O و B-L-T آمادگی کامل دارد.
قاسمی خاطر نشان کرد: بدون شک، توسعه همکاری‌های دوجانبه حمل و نقل و ترانزیتی میان کشورهای حاضر در این اجلاس، به مثابه قطعات تکمیل کننده ابتکار برنامه عمل مشترک چند جانبه توسعه ترانزیت منطقه‌ای خواهد بود.
وزیر راه و شهرسازی با طرح ۴ دیجیتالی کردن و سبز کردن مسیر گمرکات، صدور ویزای یکساله برای رانندگان و لکوموتیورانان و تجار، توسعه زیرساخت‌ها و ناوگان حمل و نقل و ایجاد حمل و نقل ترکیبی و برطرف کردن مساله تعرفه‌ها، اجرای این موارد را برای افزایش سرعت و حجم ترانزیت ضروری و مهم دانست.
قاسمی خاطر نشان کرد: ایران دارای ۱۴ هزار کیلومتر راه‌آهن است و یک برنامه ۳ ساله با ۲۰ میلیارد دلار هزینه برای تقویت زیرساخت‌ها و ناوگان ریلی پیش‌بینی شده است.
وی ادامه داد: همچنین وجود کریدورهای ریلی و جاده‌ای متعدد در کشور ظرفیت مناسبی را برای افزایش ترانزیت فراهم کرده است، همچنین در حال اجرای بزرگراه از بندر شهید رجایی تا آستارا هستیم که بر این ظرفیت‌ها می‌افزاید.
وزیر راه و شهرسازی اعلام آمادگی کرد که با ارائه زمین به کشورها امکان ساخت مراکز ترانزینی در پایانه‌های مرزی فراهم شود.
وی همچنین پیشنهاد داد اجلاس ۶ جانبه همکاری‌های ترانزیتی به صورت دائمی برگزار شود.
قاسمی در پایان خاطر نشان کرد: امروز و پس از پایان نشست حاضر، در راستای توسعه همکاری های همه‌جانبه ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه، نشست سه جانبه همکاری‌های حمل‌ونقلی ایران، روسیه و آذربایجان برگزار می‌شود که در این راستا وزیر توسعه اقتصادی فدراسیون روسیه و معاون وزیر حمل و نقل آذربایجان نیز به نشست شش‌جانبه ما اضافه شدند و نشست امروز هشت‌جانبه برگزار شد.