به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، شهریار افندی‌زاده معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی در گفتگوی ویژه خبری درباره فرصت‌ها و چالش‌های ترانزیتی ایران با اشاره به سفر رئیس جمهور به اجلاس شانگهای خاطر نشان کرد: بنا بر دستور ایشان، مقرر شد در اولین فرصت، اجلاس کشورهای آسیای میانه در ایران برگزار شود و پنج کشور تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان و ترکمنستان به همراه ایران مسائل ترانزیتی، مشکلات و اهداف را بررسی کنند.
وی افزود: در سفر معاون اول رئیس جمهور به اجلاس اقتصادی خزر از کشورهای روس و جمهوری آذربایجان هم دعوت شد که به عنوان میهمان در این اجلاس شرکت کنند.
معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی تاکید کرد: همه کشورها امروزه به دنبال افزایش ترانزیت هستند، روسیه با توجه به اوضاع و احوالی که امروز دارد و با توجه به صادرات ترانزیتی که به اروپا داشته است و همچنین چین که از طریق ترانزیت بار از کشورهای آسیای میانه به اروپا ، موقعیتی ایجاد شده که کشورها دنبال منافع مشترک باشند.
افندی‌زاده ادامه داد: در این اجلاس موضوعات مختلفی از جمله کامل کردن زیرساخت های ریلی، جاده‌ای و دریایی به صورت سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و فعالیت‌های مشترک مطرح شد.
معاون وزیر راه و شهرسازی ۲۰ میلیون تن کالای ترانزیت به صورت سالانه را اولین هدف این کشورهای آسیای میانه و ایران اعلام کرد و گفت: این عدد یک عدد بسیار خوب است اما بحثی که عمده در ترانزیت وجود دارد این است که بار بتواند به سرعت از کشورها عبور کند و یکی از موانع ما معمولاً گمرکات هستند.
وی ادامه داد: در حمل و نقل جاده‌ای قرار شد موانعی که در گمرکات وجود دارد کاهش یابد و تعرفه ها به صورت یکسان‌سازی مورد توجه قرار بگیرد.
افندی‌زاده گفت: هر چقدر زمان کاهش یابد، سرعت جا به جایی افزایش می‌یابد و این می‌تواند کمک زیادی به مطلوبیت عبور کالای ترانزیت از گمرکات داشته باشد.
معاون وزیر راه و شهرسازی مهمترین نکته مطرح شده در این اجلاس را موضوع صدور ویزاها دانست و افزود: ایران این موضوع را مطرح کرد که بتوان برای رانندگان و تجار، ویزای حداقل یک‌ساله صادر کرد که کمک زیادی به افزایش سرعت انجام کارها می‌کند.
وی موضوع بعدی مطرح شده را فرایند گمرکات و کریدور سبز عنوان کرد و گفت: کریدور سبز کریدوری است که کالای ترانزیت بتواند از طریق جاده یا ریل بدون توقف با توجه به اسنادی که می‌توانسته دیجیتالی باشد این کار را انجام دهد، در این اجلاس به همه این موارد توجه شد.
افندی‌زاده با اشاره به دعوت روسیه و جمهوری آذربایجان در این اجلاس گفت: ما به دنبال دو مسیر ترانزیتی هستیم؛ مسیری که روسیه را از آذربایجان به ایران متصل می‌کند، مسیر بعد کشورهای آسیای میانه هستند که روسیه، کشورهای آسیای میانه و از ایران به سمت کشورهای سواحل خلیج فارس، دریای عمان، کشورهایی مثل هندوستان و... می‌رود.
معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: قرار شد دومین اجلاس ۶ ماه بعد در قزاقستان برگزار شود، همچنین قرار شده که دبیرخانه‌ای دائمی برای آن تشکیل شود که ایران برای این موضوع اعلام آمادگی کرده است. همچنین هر کشوری کارگروه‌هایی را مشخص کرده تا در مدت دو ماه تمام موضوعات به صورت عملیاتی و برنامه‌ای انجام شود، هدف کشورها این بود تا زودتر به نتیجه برسند و این می‌تواند دستاوردهای بسیار بزرگی برای کشورهای عضو باشد.
وضعیت حلقه ترانزیتی چابهار ـ زاهدان
معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی در خصوص وضعیت حلقه ترانزیتی چابهار ـ زاهدان با اشاره به اجلاس اقتصادی کشورهای خزر و ارتباط آن با اجلاس کشورهای آسیای میانه گفت: به هر حال پنج کشور که در اطراف دریای خزر هستند؛ کشورهای روسیه، آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان و ایران هر پنج تا در این اجلاسی که برگزار شد همه حضور داشتند بنابراین در پتانسیل هایی که در رابطه با بنادر است همه می‌تواند ظرفیت‌های خوبی را برای کشورهای ما و سایر کشورها برای ترانزیت ایجاد کند.
افندی‌زاده افزود: در شبکه ریلی، حلقه مفقوده کریدور شمال جنوب، اتصال رشت- آستاراست که حدود ۱۶۲ کیلومتر است و براورد ما حدود یک میلیارد یورو است.
وی ادامه داد: در اجلاس سه جانبه‌ای که بین ایران، آذربایجان و روسیه برگزار شد و بعد اجلاس دو جانبه بین ایران و روسیه، قرار شد مشارکتی را برای ساخت این حلقه مفقوده داشته باشیم که بحث تملک‌ها و زیرساخت با ایران و احداث با روسیه باشد، همچنین قرار شد در مدت دو ماه مدل‌های اقتصادی این کار ایجاد شود، حتی ایران مطرح کرد که اگر روسیه هم مشارکت نکند، ایران قطعاً این طرح را انجام خواهد داد. به هر حال اگر شبکه ریلی ایجاد شود، از آستارای ایران تا سمت شمال روسیه ریلی وجود دارد. آن حلقه اگر کامل شود از بندر عباس که در جنوبی ترین نقاط کشور ما است متصل می‌شویم به روسیه و شمال اروپا و یک شبکه قوی ریلی ایجاد خواهد شد.
معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی گفت: در وزارت راه و شهرسازی با توجه به تصمیم دولت، کار و فاز مطالعاتی کار انجام شده حتی قسمتی از تملکات صورت گرفته، طراحی‌ها تا حدود اولیه شروع شده ولی به هر حال چه دولت روسیه همکاری و مشارکت کند چه خود ایران، این مسئله یکی از اولویت‌ها خواهد بود اما آن چیزی که مسلم است ما در کنار شبکه ریلی، شبکه سرخس داریم به سمت بندرعباس که از طرف ترکمنستان است. این شبکه الآن در حال بهره‌برداری است و دومین قطار از مسکو وارد ایران شد و به سمت بندرعباس رفت یعنی چیزی حدود ۳۶۰۰ کیلومتر از مسکو به سمت سرخس ایران و حدود ۱۶۰۰ کیلومتر به سمت بندرعباس که کالا به سمت هندوستان می‌رود.
افندی‌زاده افزود: علاوه بر این دو شبکه، شبکه دیگر و بسیار مهم، چابهار- زاهدان به سمت سرخس است یعنی ما سه شبکه ریلی خواهیم داشت که در آینده نزدیک می‌تواند شمال ایران و کشورهای آسیای میانه را به خلیج فارس وصل کند برای همین تمام کشورهای آسیای میانه و روسیه علاقه‌مند هستند که شبکه‌های ایران کامل شود و برای ما هم این در اولویت است.
وی با اشاره به برآورد ۲۰ میلیون تن ترانزیت کالا گفت: ما مُدهای مختلفی از جمله مد جاده‌ای داریم که به هر حال ۸۵ درصد جا به جایی و ترانزیت ما از جاده صورت می گیرد.
معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی گفت: برای این کار در اجلاس‌هایی که به صورت پنج جانبه، شش جانبه، دو جانبه و سه جانبه تشکیل می‌شود که برای تسهیل این فرایند تلاش می‌کنیم.
به گفته افندی‌زاده، یکی از بحث‌های مطرح امروز این است که ما وقتی کالایی را از یک مرز به مرز دیگری می‌فرستیم مثلاً کشور آذربایجان و ایران، در هر دو پایانه مرزی این کالا چک می‌شود.
وی ادامه داد: درگفت‌وگو با دولت روسیه، قرار بر این شد که کالا با کشتی به بنادر امیرآباد یا انزلی ارسال شود بعد به رشت انتقال یابد ولی چون کاسپین یا بندر انزلی به رشت در حال تکمیل شدن است در آن جا از حمل و نقل ترکیبی استفاده شود و تمام مدهای حمل و نقلی در طرح‌هایی که ما با کشورهای دیگر داریم مد نظر قرار گرفته و ۲۰ میلیون تن کالا، فقط برای سال ۱۴۰۱ در نظر گرفته شده است.
افندی‌زاده درباره هدف‌گذاری ۵۰ میلیون تن برای امسال گفت: عدد ۵۰ میلیون را با توجه به هدف‌هایی که با کشورهای دیگر داریم، برای اجلاس با کشورهای آسیای میانه؛ ۲۰ میلیون تن، با کشور روسیه ۱۰ میلیون تن فقط جداگانه در هدف گذاشته‌ایم.
معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی توضیح داد: این عدد با کشور روسیه و آذربایجان ۱۵ میلیون تن است و نشان می‌دهد این عددهایی است که تمام کشورها باور دارند. ما باید در این پنج محور کار کنیم.
وی ادامه داد: در این اجلاس زیرساخت‌ها، توسعه ناوگان، اصلاح فرایندها، یکسان‌سازی تعرفه‌ها، کاهش زمان از خود پایانه‌های مرزی و ... در دستور کار قرار گرفت و وزارت راه و شهرسازی با نظر مقام عالی وزارت راه، تلاش زیادی می‌کند با کمک سایر ارگان‌ها و سازمان‌ها ازجمله گمرک و سایر سازمان‌هایی که وجود دارد این کار انجام شود.
افندی‌زاده تاکید کرد: بخش خصوصی باید در توسعه خطوط کشتیرانی سرمایه‌گذاری کند، از سوی دیگر درآمدزایی بالایی در ترانزیت مطرح است و ایران می‌تواند بعد از نفت دومین درآمد خود را داشته باشد، البته مسأله امنیت می‌تواند یکی از مسائل مهم در بحث امروز باشد چرا که اگر کشورهای دیگر به کشور ما وابسته شوند و اگر ما بتوانیم با سایر کشورها روی منافع مشترک اقدام کنیم، فرصت‌های بالایی برای ایران ایجاد خواهد کرد.
اتصال بنادر به شبکه ریلی
افندی‌زاده در باره اتصال بنادر به شبکه ریلی نیز گفت : اکنون از طریق ریل بندر امیرآباد به شبکه ریلی متصل است، بندر کاسپین یا بندر انزلی را اتصال می‌دهیم به رشت؛ اگر این اتفاق بیفتد یعنی ما یک حمل و نقل ترکیبی بین دریا و ریل را داریم. اگر منابع تأمین شود تا پایان سال تلاش می شود این اتصال صورت بگیرد که این موضوع بسیار مورد توجه روسیه قرار گرفت که بتواند سرمایه‌گذاری کند و کالاهای خود را بیاورد و این نشان می‌دهد ما از تمام مدهای حمل و نقلی چه به صورت ترکیبی، چه به صورت مجزا باید استفاده کنیم تا از این موقعیت خوبی که برای کشورمان ایجاد شده، استفاده لازم را ببریم.