مهدی رهنما رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، درباره پدیده تغییر اقلیم و معضل گرمایش جهانی با بیان اینکه از دهه ۱۹۸۰ میلادی دانشمندان از اصطلاح تغییر اقلیم ناخواسته برای اشاره به تأثیرات انسان بر اقلیم استفاده می‌کردند و طی همین دهه اصطلاحات گرمایش جهانی و تغییر اقلیم مورد توجه محققان و تصمیم گیرندگان قرار گرفت.
وی افزود: انتشار گازهای گلخانه‌ای یکی از عواملی است که ارتباط مستقیمی با گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی دارد که به همین دلیل طی سال‌های گذشته نسبت به لزوم کاهش آن درهمه کشورها تاکید و مقرراتی برای آن وضع شده است.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور گفت: طبق مطالعات انجام شده غلظت گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر و دمای سطح کره زمین به ترتیب از سال 1750 و 1850 میلادی به طور پیوسته افزایش یافته‌اند به طوری که افزایش دمای دهه گذشته (2011-2020) در ۱۰ هزار سال گذشته زمین سابقه نداشته است.
وی افزود: براساس گزارش هیات بین‌الدول تغییر اقلیم (IPCC)، بدون کاهش قابل توجه انتشارگازهای گلخانه‌ای، افزایش دمای سالانه میانگین جهانی نسبت به دوران قبل از صنعتی شدن (۱۸۵۰-۱۹۰۰) تا پایان این قرن می‌تواند به بیش از ۵ درجه سلسیوس برسد.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور ادامه داد: ایران نیز با قرار گرفتن در کمربند بیابانی و اقلیم گرم و خشکی که دارد تاثیرات زیادی از این معضل جهانی گرفته و در آینده نیز با اثرات آن درگیر خواهد بود.
رهنما با بیان اینکه ایران در حال حاضر با دوره‌های خشکسالی متوالی ناشی از کاهش قابل تامل بارش‌ها و به طور همزمان افزایش دما روبرو است، افزود: کاهش سطح آب‌های زیر زمینی، خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌های درون سرزمینی و نیز کاهش ورودی آب‌های سطحی به مخازن سدهای کشور نیز در سال‌های اخیر تشدید و نگران کننده شده است به طوری که منابع در دسترس به شدت کاهش پیدا کرده و زندگی بخش وسیعی از مردمان ساکن در نواحی مختلف کشور را با مشکلات جدی روبرو کرده است.
راهکارهای مقابله با اثرات ناشی از گرمایش جهانی در ایران
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور در پاسخ به این سوال که چه راهکارهایی برای مقابله با اثرات ناشی از گرمایش جهانی در سطح کشور علی‌الخصوص شهرها و مناطق مسکونی با استفاده از تجربیات سایر کشورها وجود دارد، توضیح داد: با نگاهی به گذشته کشور ایران نشان می‌دهد که شرایط گرم و خشک و کمبود منابع آب موضوعی جدید نیست و نیاکان ما در قرن‌های گذشته نیز با این شرایط روبرو بوده اند.
وی گفت: مطالعه و بررسی روش‌های تامین آب، الگوهای کشت مناطق مختلف کشور، نوع معماری و اصول شهرسازی در قرن‌های گذشته نشان می‌دهد که افزایش تاب آوری و بهبود شرایط زیستی در برابر خصوصیات اقلیمی هدف اصلی پیشینیان ما بوده است.
ضرورت احیای قنات‌ها در کشور با توجه به شرایط آب و هوایی امروز
رهنما به ضرورت احیای قنات‌ها در کشور با توجه به شرایط آب و هوایی امروز اشاره کرد و گفت: بخش عمده مسیر گالری‌های قنات در زیرزمین واقع شده و همین عامل باعث می‌شود تبخیر و نفوذ آب در خاک کاهش یابد و لذا می‌توان از قنات به عنوان یکی از روش‌های تامین منابع اب منطبق با اقلیم خشک ایران در گذشته نام برد.
وی افزود: امروزه با تغییر شکل معماری و ساختار شهرسازی، حضور و نقش آب انبارها چندان به چشم نمی‌آید اما شاید بتوان با بازنگری این سیستم کارآمد، در مناطق خاص با هدایت آب‌های سطحی درون شهر ها بدرون آب انبارها حداقل آب مورد نیاز پارک ها و فضاهای سبز را تامین و در مصرف سایر منابع آب صرفه جویی کرد.
اصلاح کشت محصولات کشاورزی و باغی سازگار با مناطق دچار خشکسالی
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور گفت: کشت محصولات کشاورزی و باغی با نیاز آبی حداقلی در مناطق خشک و بیابانی نیز به عنوان یک راهکار طی قرن‌ها برای سازگاری با خشکسالی، کمبود آب و مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی و صرفه جویی در میزان استفاده از آب رایج بوده است.
اصلاح سبک معماری و لحاظ کردن شرایط اقلیمی درساخت و سازها
رهنما اصلاح سبک معماری و ساخت و سازها در کشور و لحاظ کردن شرایط اقلیمی را از موضوعات مهم و ضروری برای مقابله با پیامدهای منفی تغییرات اقلیم دانست و گفت: با توجه به چشم انداز در نظر گرفته شده در طرح نهضت ملی مسکن الزام به داشتن پیوست اقلیمی در پروژه‌های این طرح می‌تواند به عنوان نقطه آغازی برای افزایش تاب آوری سکونتگاه‌های کشور در برابر اثرات ناشی از تغییر اقلیم باشد.
وی افزود: استفاده از طرح‌های معماری منطبق با اقلیم هر منطقه، استفاده از مصالح متناسب با رژیم حرارتی و نوع اقلیم هر منطقه جغرافیایی، توجه به استفاده از انرژی‌های سبز و تجدید پذیر و طراحی فضای سبز و پارک‌ها با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه می‌تواند تحت عنوان شروط لازم و اولیه تایید و تصویب پروژه‌های طرح نهضت ملی مسکن در نظر گرفته شوند.