به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی در گزارشی اقدامات مهم و راهبردی ۳۳ ماه خدمت دولت سیزدهم را در حوزه مسکن و شهرسازی در موضوع‌های ساماندهی و افزایش عرضه در بازار زمین و مسکن، ساماندهی طرف تقاضای بازار مسکن، زمین و اجاره و همچنین ایجاد بسترهای قانونی برای ساماندهی بخش مسکن تشریح کرد.
فرایند احداث ۲ میلیون و ۶۳۶ هزار و ۴۶ واحد نهضت ملی مسکن در کشور
بر اساس گزارش ارایه شده در دولت سیزدهم واحدهای آغاز و تکمیل شده و در دست احداث طرح نهضت ملی مسکن از رقم ۲ میلیون و ۶۳۶ هزار و ۴۶ واحد عبور کرده است.
ساماندهی و افزایش عرضه در بازار زمین و مسکن
تفکیک واحدهای نهضت ملی مسکن احداث شده شامل فرایند احداث ۷۲۰ هزار و ۳۳۸ واحد در قالب واحدهای حمایتی به شکل انبوه سازی بر روی اراضی دولتی با اجاره ۹۹ ساله در شهرها، پرداخت تسهیلات نوسازی و بهسازی مسکن روستایی به تعداد ۵۴۵ هزار و ۶۸۸ واحد، واگذاری انفرادی و گروهی زمین در قالب اجاره ۹۹ ساله در شهرها به تعداد ۳۴۰ هزار و ۴۶۵ واحد، نوسازی بافت های فرسوده شهری به تعداد ۲۸۲ هزار و ۹۹۶ واحد، تامین مسکن ملکی و سازمانی نیروهای مسلح به تعداد ۲۵۴ هزار و ۱۴۶ واحد، پرداخت تسهیلات خودمالکان به تعداد ۲۰۶ هزار و ۲۳۵ واحد، تکمیل ۱۳۲ هزار و ۴۱۶ واحد باقیمانده مسکن مهر، واگذاری انفرادی زمین در قالب اجاره ۹۹ ساله در روستاها به تعداد ۷۹ هزار و ۱۰۴ واحد و واگذاری زمین در قالب طرح جوانی جمعیت در شهرها به تعداد ۷۴ هزار و ۶۵۸ واحد است.
تامین ۴۸ هزار هکتار زمین در محدوده شهرها برای طرح نهضت ملی مسکن
تامین زمین به مساحت بالغ بر ۴۸ هزار هکتار و به ظرفیت احداث ۱.۹ میلیون واحد مسکونی در مناطق شهری کشور: این اراضی به منظور افزایش عرضه زمین جهت واگذاری به متقاضیان واجد شرایط، از طریق ایجاد شهرها و شهرک‌های جدید، الحاق زمین به شهرها، تغییر کاربری اراضی واقع در محدوده شهرها تامین شده است.
اخذ مجوز برای احداث ۲۷ شهر ساحلی در ۴ استان جنوبی کشور
بسترسازی و اخذ مجوزات لازم استانی برای احداث ۲۷ شهر ساحلی در ۴ استان جنوبی کشور با رویکرد ایجاد و توسعه مناطق سکونت– معیشتی دریاپایه: این شهرها در مراحل مختلف از تصویب طرح جامع و تفصیلی در شورای عالی معماری و شهرسازی تا شروع عملیات اجرایی هستند.
واگذاری بیش از ۴۱۹ هزار قطعه زمین در شهرها و روستاها
واگذاری انفرادی و گروهی زمین دولتی به متقاضیان واجد شرایط شهری و روستایی: این برنامه به منظور مردمی سازی و واگذاری اجرای بخش قابل توجهی از طرح نهضت ملی مسکن و احداث واحدهای این طرح مطابق با سلیقه و نظر متقاضیان واجد شرایط در مناطق شهری و روستایی(متقاضیان فاقد سابقه مالکیت مسکن، فاقد سابقه استفاده از امکانات دولتی، متاهل و دارای سابقه سکونت در شهر محل تقاضای مسکن) با واگذاری زمین دولتی به صورت انفرادی و یا گروه های چندخانواری به صورت اجاره ۹۹ ساله (قیمت زمین صفر) با اولویت روستاها و شهرهای متوسط و کوچک عملیاتی می‌شود. در این رابطه شایان ذکر است ساخت مسکن در این اراضی با نظارت شهرداری‌ها و سازمان نظام مهندسی و با استفاده از ظرفیت پیمانکاران دارای صلاحیت محلی و تحت مدیریت مستقیم خود مردم ساخته می شوند. همچنین لازم به توضیح است در این برنامه مالکیت اراضی به متقاضیان واگذاری نمی‌شود و در اختیار دولت باقی می‌ماند و متقاضیان واجد شرایط صرفا حق بهره‌برداری از این اراضی به صورت اجاره ۹۹ ساله را دارند. در راستای اجرای این برنامه تاکنون به استعداد ساخت بیش از ۴۱۹ هزار واحد مسکونی زمین واگذار شده است.
فرایند ساخت بیش از ۷۲۰ هزار واحد مسکونی در قالب انبوه‌سازی
اجرای پروژه‌های انبوه‌سازی در زمین‌های دولتی برای متقاضیان واجد شرایط شهری: این برنامه نیز به منظور تامین مسکن متقاضیان واجد شرایط و با اجرای پروژه انبوه‌سازی مسکن در شهرها و اراضی فاقد امکان واگذاری انفرادی و گروهی و با استفاده از ظرفیت سازندگان دارای صلاحیت اجرایی می‌شود. در این برنامه نیز به منظورکاهش قیمت تمام شده ساخت مسکن، زمین به صورت اجاره ۹۹ ساله (قیمت زمین صفر) واگذار می‌شود. در قالب این برنامه عملیات ساخت بالغ بر ۷۲۰ هزار واحد مسکونی آغاز شده است.
شروع عملیات ساخت بیش از ۲۵۴ هزار واحد مسکونی نیروهای مسلح
تامین مسکن ملکی و سازمانی نیروهای مسلح: به منظور تامین مسکن کارکنان نیروهای مسلح، استفاده از ظرفیت و امکانات این نیروها و دولت شامل تسهیلات ساخت، زمین، تخفیف عوارض صدور پروانه و ...، در دستور کار است. تاکنون عملیات ساخت بیش از ۲۵۴ هزار واحد مسکونی برای تامین مسکن ملکی و سازمانی نیروهای مسلح شروع شده است.
واگذاری زمین به استعداد ساخت ۷۴ هزار واحد مسکونی به متقاضیان طرح جوانی جمعیت
واگذاری زمین به متقاضیان واجد شرایط قانون جوانی جمعیت: تاکنون در راستای اجرای ماده ۴ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به استعداد ساخت بالغ بر ۷۴ هزار واحد مسکونی، زمین به متقاضیان واجد شرایط این قانون واگذار شده است.
نکته قابل توجه این است که حسب تبصره ۲ ماده ۹ قانون جهش تولید مسکن، استفاده از اراضی درجه یک و دو و همچنین استفاده از جنلگل‌های طبیعی و دست کاشت، بیشه‌های طبیعی، ایستگاه‌های تولید بذر، نهالستان‌ها، پارک‌ها و ذخیره‌گاه‌های جنگلی و مرتعی، حوزه‌های آبخیز، محدوده ایستگاه‌های پایش و اندازه‌گیری آبخیزداری، بستر و حریم رودخانه‌ها و انهار، راه‌های مسیر کوچ ایل‌نیشن ها و مناطق چهارگانه محیط زیستی، برای اجرای برنامه‌های فوق‌الذکر ممنوع است.
نوسازی بیش از ۲۸۳ هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده
نوسازی بافت‌های فرسوده: این برنامه با ارائه مشوق‌های مالی و غیرمالی همچون پرداخت تسهیلات ارزان قیمت، عدم دریافت عوارض صدور پروانه ساخمان، اجرای طرح کلید به کلید، پرداخت تسهیلات اجاره موقت و ارائه مشوق های کالبدی و شهرسازی به مالکان واقع در بافت های فرسوده شهری و همچنین بهبود سرانه فضاهای عمومی و خدمات روبنائی در بافت‌های فرسوده شهری اجرایی می‌شود. در اجرای این برنامه نیز نوسازی بیش از ۲۸۳ هزار واحد مسکونی آغاز شده است.
نوسازی و بهسازی بیش از ۵۴۵ هزار واحد مسکونی روستایی
نوسازی و بهسازی واحدهای مسکونی روستایی: در روستاها با پرداخت تسهیلات یارانه‌ای (با نرخ سود ۵ درصد) و همچنین ارایه خدمات مهندسی، نوسازی و بهسازی واحدهای مسکونی در دستورکار است. تاکنون نوسازی و بهسازی بالغ بر ۵۴۵ هزار واحد مسکونی در دستور کار قرار گرفته است.
پرداخت بیش از ۲۰۶ هزار فقره تسهیلات ساخت مسکن خودمالکان
پرداخت تسهیلات به بخش خصوصی دارای زمین مسکونی (خودمالکی): به منظور استفاده از ظرفیت اراضی اشخاص و بخش خصوصی، به متقاضیان ساخت مسکن دارای زمین، بدون سپرده‌گذاری تسهیلات ساخت مسکن پرداخت می‌شود. تاکنون بالغ بر ۲۰۶ هزار فقره تسهیلات ساخت مسکن به بخش خصوصی دارای زمین پرداخت شده است.
بیش از ۱۳۲ هزار واحد مسکن مهر تکمیل شد
تکمیل واحدهای باقیمانده مسکن مهر: در ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم، عملیات ساختمانی حدود ۲۵۰ هزار واحد مسکن مهر باقیمانده بود که در طی ۲.۵ سال گذشته ۱۳۲ هزار واحد از این واحدها عموما با استفاده از منابع داخلی وزارت راه و شهرسازی تکمیل و به متقاضیان واگذار شده است. حدود ۶۰ درصد از این واحدها نیز به پیشرفت فیزیکی بیش از ۷۵ درصد رسیده‌اند که این واحدها نیز درآینده نزدیک با تامین منابع مالی مورد نیاز و حل مشکلات حقوقی، تکمیل و به متقاضیان واگذار می‌شوند.
ساماندهی طرف تقاضای بازار مسکن، زمین و اجاره
همچنین طبق این گزارش، دولت سیزدهم در بخش مسکن و ساماندهی طرف تقاضای بازار مسکن، زمین و اجاره نیز مجموعه اقداماتی را به شرح زیر عملیات و اجرایی کرد.
ایجاد سامانه خودنویس و ثبت بیش از ۵۳۵ هزار قرارداد رایگان اجاره در این سامانه
ایجاد سامانه ثبت رایگان قرارداد اجاره بین موجر و مستاجر (سامانه خودنویس): این سامانه با هدف کاهش هزینه‌های واسطه‌گری و کاهش هزینه‌های مالی و غیرمالی معاملات مسکن از طریق ثبت رایگان قراردادهای اجاره توسط متعاملان به آدرس srem.mrud.ir ایجاد و تاکنون بیش از ۵۹۰ هزار قرارداد اجاره در آن ثبت شده است.
تکمیل سامانه ملی املاک و اسکان
تکمیل و بروزرسانی سامانه ملی املاک و اسکان: این سامانه حسب ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم به عنوان ابزاری برای مدیریت و ایجاد شفافیت در بازار مسکن ایجاد شده و تاکنون بالغ بر ۴۰۰ میلیون رکورد اطلاعاتی دستگاه‌های مختلف در خصوص ویژگی‌های سکونت و مالکیت خانواده‌ها در این سامانه تجمیع شده است و سرپرستان بالغ بر ۵/۱۰ میلیون خانواده با مراجعه به سامانه مذکور اطلاعات مربوط به سکونت و مالکیت خود را در این سامانه تایید، تکمیل و تصحیح کرده‌اند. لازم به ذکر است اقدمات گسترده‌ای جهت افزایش مراجعه سرپرستان خانواده‌ها برای تکمیل سامانه مذکور در حال انجام است تا جائیکه این سامانه به عنوان یکی از زیرساخت‌های اصلی سرشماری برخط نفوس و مسکن در کشور مورد استفاده قرار گیرد.
معرفی ۱۲۰ هزار خانه خالی به سازمان امور مالیاتی
اخذ مالیات از خانه های خالی: این مالیات توسط دولت با رویکرد تنظیم‌گری (نه درآمد زایی) و با هدف مقابله با محتکرین مسکن (اشخاصی که تعداد زیادی از خانه‌های در اختیار خود را خالی نگه داشته‌اند) و به تبع آن افزایش عرضه واحدهای مسکونی خالی صورت می پذیرد. لازم به ذکر است اجرای سیاست اخذ مالیات از خانه‌های خالی، منجر به عرضه ۱۸۲ هزار واحد مسکونی خالی به بازار شده و ۱۲۰ هزار واحد مسکونی خالی نیز جهت اخذ مالیات به سازمان امور مالیاتی معرفی شده است.
تشکیل دبیرخانه کارگروه تنظیم و کنترل بازار املاک و مستغلات استان‌ها
تشکیل دبیرخانه کارگروه تنظیم و کنترل بازار املاک و مستغلات استان‌ها: این کارگروه به منظور کنترل بازار املاک و مستغلات در سطح تمامی استان‌های کشور جهت پیگیری چهار موضوع؛ ساماندهی بنگاه‌های مشاورین املاک، شناسایی و برخورد با اخلالگران عرضه مسکن و زمین، تسریع در شناسایی خانه‌های خالی و پیگیری پرداخت وام ودیعه مسکن در استان‌ها تشکیل شده است.
اخذ جریمه مالیاتی از بنگاه‌های مختلف
شایان ذکر است یکی از فعالان اصلی بازار مسکن، مشاورین املاک هستند که فعالیت برخی از صاحبان این حرفه، منجر به افزایش هزینه‌های واسطه‌گری و ایجاد التهاب و افزایش قیمت در این بازار می‌شود. بنابراین برای اولین بار در دولت سیزدهم در سطح گسترده‌ای ساماندهی مشاورین املاک با محوریت وزارت راه و شهرسازی در دستور کار قرار گرفته است. در این راستا تاکنون از بالغ بر ۱۱۰ هزار مشاور املاک (از ۱۸۵ هزار مشاور املاک فعال در سطح استان های کشور) بازرسی صورت پذیرفته است که این امر منجر به پلمب ۷۸۲۷ مشاور املاک متخلف و اخذ جریمه تعزیراتی شده است.
ساماندهی و مدیریت سکوهای انتشار آگهی املاک مسکونی
برخی از سکوهای انتشار آگهی املاک، بستر انتشار آگهی‌های غیرواقعی و همچنین ایجاد التهاب و افزایش قیمت مسکن و اجاره شده‌اند. بنابراین به منظور ساماندهی این سکوها ضوابط جدیدی در رابطه با نحوه انتشار و درج آگهی در این سکوها، تدوین و اعمال شده است. در حال حاضر مطابق با این ضوابط، در دو سکوی دیوار و شیپور امکان احراز هویت ثبت‌کننده آگهی و همچنین تایید ثبت ملک آگهی شده در سامانه ملی املاک و اسکان به صورت اختیاری ایجاد شده است و اقدمات لازم جهت توسعه امور مربوط به ساماندهی و مدیریت سکوهای انتشار آگاهی جهت کاهش اثرات منفی این سکوها در دستور کار قرار دارد.
بیش از ۴۵۳ هزار فقره تسهیلات کمک ودیعه مسکن پرداخت شد
پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن: به منظور توانمندسازی مستاجرین، بالغ بر ۴۵۳ هزار فقره تسهیلات کمک ودیعه مسکن طی دو سال اخیر پرداخت شده است. همچنین در تاریخ ۲۸/۰۹/۱۴۰۲ با پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و تصویب شورای پول و اعتبار، سقف کلی پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن از ۴۰ هزار میلیارد تومان به ۸۰ هزار میلیارد تومان و سقف فردی تسهیلات ودیعه مسکن به ۲۰۰ میلیون تومان برای شهر تهران، ۱۵۰ میلیون تومان برای مراکز استان‌ها، ۱۰۰ میلیون تومان برای سایر شهرها و ۴۰ میلیون تومان برای روستاها افزایش یافته است.
ایجاد بسترهای قانونی برای ساماندهی بخش مسکن
همکاری در تدوین و تصویب قانون "تنظیم و ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره بها": قانون مذکور در راستای ساماندهی بازار مسکن در حوزه‌های مختلف تدوین شده است. اهم محورهای این طرح شامل ساماندهی مشاورین املاک، اخذ مالیات از اراضی بایر، توسعه سامانه ملی املاک و اسکان کشور، ارائه مشوق به موجرین، تعیین حداکثر نرخ افزایش اجاره بها توسط شورای عالی مسکن در شرایط اضطرار، کشف بازه قیمت مسکن و اجاره بها، پرداخت تسهیلات کمک ودیعه مسکن ، ایجاد سکوهای ثبت رسمی اسناد و املاک، ساماندهی خرید و فروش امتیاز واحدهای طرح‌های حمایتی تامین مسکن است.
همکاری در تدوین و تصویب "قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیر منقول و پیگیری تایید آن توسط مراجع ذیربط از جمله مجمع تشخیص مصلحت نظام": این قانون به منظور نظام بخشی به بازار معاملات اموال غیرمنقول و جلوگیری از سوءاستفاده و تخلف و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار تدوین شده است.
ارائه لایحه "مالیات بر معاملات مکرر": این لایحه در راستای کنترل سوداگری، مدیریت بازار مسکن و به تبع آن ایجاد ثبات در این بازار به صورت دوفوریتی به دولت ارائه و تصویب گردید و در حال حاضر نیز در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است.
همکاری در تدوین طرح "مالیات بر عایدی سرمایه": این طرح در راستای کنترل سوداگری، مدیریت بازار مسکن و به تبع آن ایجاد ثبات در این بازار تدوین شده است و در حال حاضر در شورای نگهبان در دست بررسی است.