به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، تعاریف و توضیحات آماری حوزه حمل و نقل ریلی به شرح زیر است:
قطار: مجموع یک یا چند لکوموتیو متصل به هم یا متصل به یک و یا چند واگن و این نام موقعی به آن اطلاق می‌شود که کارکنان مربوطه آن را تحویل گرفته و به علامت مخصوص انتهایی قطار مجهز شود.
وزن بار خالص واگن: وزن حقیقی بار بدون احتساب وزن واگن.
وزن بار ناخالص واگن: وزن حقیقی بار بعلاوه وزن واگن.
تن کیلومتر: واحد سنجش جابه‌جایی بار که بیانگر حمل یک تن بار در یک کیلومتر است.
تن کیلومتر مرزی: حاصل‌ضرب تناژ بار عبوری در مسافت طی شده هر منطقه.
وزن بار ناخالص قطار: مجموع اوزان واگن‌های خالی و بار حقیقی یا محسوب بارگیری شده واگن‌ها در یک قطار.
وزن بار خالص قطار: مجموع اوزان بار خالص حمل شده در یک قطار.
بار ترانزیت: بار خارجی که صرفاً از داخل کشور عبور می‌کند.
بار وارده: کلیه بارهایی که از مرزهای کشور به داخل جابه‌جا شده است.
بار صادره: کلیه بارهایی که از داخل تا مرزهای کشور جابه‌جا شده‌اند.
تن کیلومتر خالص قطار: وزن بار خالص هر قطار در مسافت پیموده شده همان قطار.
تن کیلومتر ناخالص قطار: وزن بار ناخالص هر قطار در مسافت پیموده شده همان قطار.
نفر کیلومتر: واحد سنجش جابه‌جایی مسافر که بیانگر جابه‌جایی یک نفر مسافر در یک کیلومتر است.
واحد حمل (واحد ترافیک): مجموع تن کیلومتر و نفر کیلومتر.
درآمد حمل بار: جمع کل درآمد حمل بار پس از کسر تخفیفات و امتیازات است.
درآمد بار وارده و صادره: درآمد بارهایی که از یک مرز وارد یا خارج شده‌اند.
درآمد ترانزیت: درآمد حمل بارهایی که از یک مرز وارد و از مرز دیگر خارج شده‌اند.
هزینه‌های عملیاتی: هزینه‌های تولید کالا و خدمات.
هزینه‌های اداری: هزینه‌های پشتیبانی و خدمات.
هزینه‌های بازرگانی: هزینه‌های توزیع و فروش کالا و خدمات.
هزینه‌های سرمایه‌ای: هزینه‌های تعمیرات اساسی و ایجاد ظرفیت‌های جدید.
هزینه‌های دیون: بازپرداخت بدهی سال‌های قبل در سال جاری.
هزینه‌های استهلاک: هزینه بابت استهلاک امکانات، تجهیزات و...
هزینه‌های سایر منابع مالی: هزینه‌های جاری که منبع تأمین اعتبار آنها بودجه عمرانی است.
مناطق: شبکه راه‌آهن از نظر مدیریت، تعمیر و نگهداری خطوط و وسائط نقلیه ریلی، بهره‌برداری و... به ۲۱ منطقه تقسیم شده است. حدود این مناطق، به نوع عوارض جغرافیایی بستگی دارد و دارای مسافت‌های متفاوتی بوده و با تقسیمات کشوری (استان‌ها) مطابقت ندارد.
توشه: بخشی از بار مسافر که در واگن مخصوص حمل توشه حمل می‌شود، توشه نامیده می‌شود. مسافر قطار می‌تواند وسایلی از قبیل کیف‌دستی، بسته و جامه‌دان محتوی لوازم شخصی خود را که ابعاد آنها از ۷۵ سانتیمتر و وزن آنها از ۳۰ کیلوگرم تجاوز نکند به همراه خود در کوپه‌ای که مسافرت می‌کند جا داده و حمل کند و این علاوه بر وسایلی است که به واگن حمل توشه می‌سپارد و در قبالش قبض دریافت می‌کند.
نرخ توشه: بهای حمل یک تن کیلومتر توشه.
نرخ بار: بهای حمل یک تن کیلومتر بار.
نرخ مسافر: بهای جابه‌جایی یک نفر در یک کیلومتر.
لکوموتیو معادل: جمع نیروی کشش لکوموتیوهای اصلی به نیروی کشش یک لکوموتیو با نیروی کشش ۱۸ تن نیرو.
خطوط آهن: مسیری برای تردد وسایل نقلیه ریلی به منظور جابه‌جایی بار یا مسافر که به دو نوع اصلی و فرعی تقسیم می‌شود.
خطوط اصلی: عبارت است از خطی که مسقیما در امتداد خط بین دو ایستگاه طرفین واقع شده باشد.
خطوط فرعی: سایر خطوط، خطوط فرعی نامیده می‌شود که عبارت‌اند از خطوط قبول و اعزام قطارها، خطوط مانور، خطوط انشعاب، خطوط صنعتی تجاری، خطوط تأسیساتی، خطوط انبار، خط دوار، خط مثلث، خط کور، خط فرار، و خط تأمین است.
لکوموتیو اصلی: لکوموتیوی که برای جابه‌جایی واگن‌های بار یا مسافر در خطوط اصلی یا خطوط صنعتی - تجاری استفاده می‌شود.
لکوموتیو مانوری: لکوموتیوهایی که برای جابه‌جایی واگن در ایستگاه‌ها، آرایش قطار، و... استفاده می‌شود.
آماده به کار: میانگین تفاضل وسایل نقلیه ریلی کل و متوقف در دوره زمانی موردنظر
در گردش: مجموع وسایل نقلیه ریلی آماده به کار و تحت تعمیر کوتاه‌مدت است.
تعمیر اساسی: تعمیراتی است که پس از زمان مشخص یا کیلومتراژ معینی بر اساس استانداردهای کارخانه سازنده روی وسیله نقلیه ریلی انجام می‌شود.
تعمیر ویژه: تعمیراتی است که خارج از برنامه زمان‌بندی‌شده به طور اضطراری روی وسیله نقلیه ریلی صورت می‌گیرد.
تعمیر جاری: بازدید، تعمیر و سرویسی است که به طور معمول روزانه و یا در صورت خرابی وسایل در مبادی حرکت روی وسیله نقلیه ریلی صورت می‌پذیرد.
تعمیر نیمه اساسی: بازدید و تعمیراتی است که پس از زمان یا کیلومتراژ معینی بر روی قسمت‌های مشخصی از وسیله نقلیه ریلی انجام می‌شود.
بهسازی خط: اصلاح یا تعویض بخشی از اجزاء روسازی خط (شامل مصالح فرسوده روسازی و سرند بالاست) و اصلاح مشخصات هندسی خط (شامل افتادگی، دیلم، پیچش، عرض خط، تراز عرضی و در قوس‌ها اصلاح دور).
بازسازی خط: تعویض کامل روسازی خط فرسوده موجود (ریل، بالاست، تراورس و ادوات مربوطه)، اجرای جوش درز ریل و در صورت نیاز اصلاح و ترمیم زیر سازی خط.
گالری: دالانی بتونی یا فلزی به شکل مقطع تونل که به‌منظور عبور ایمن قطار از مناطق صعب‌العبور (خطر ریزش بهمن، منطقه برف‌گیر، و...) بر روی خط احداث می‌شود.
درزین: وسیله نقلیه موتوری ریلی است که در امور مختلف از آن استفاده می‌شود.
فورگن: واگن انتهای قطارهای باری که محل استقرار رئیس قطار، ترمزبان و علامت انتهای قطار است.
سیستم علائمی C.T.C (سیستم کنترل مرکزی ترافیک): دستگاه کنترل از راه دور است که در مرکز فرماندهی نصب شده و تعداد زیادی از ایستگاه‌های تحت فرمان را کنترل می‌کند.
سیستم علائمی R.C(سیستم کنترل از راه دور): دستگاه کنترل از راه دور است که در مرکز فرماندهی نصب شده و تعداد محدودی از ایستگاه‌های تحت فرمان را کنترل می‌کند.
سیستم علائمی L.C (سیستم کنترل محلی): عبارت است از مجموعه آلات و ادواتی که به‌وسیله جریان الکتریکی، بین سوزن‌ها و چراغ‌های علائم و سایر تجهیزات ایستگاه‌ها از طریق اینترلاکینگ ارتباط برقرار نموده و فرامین لازم را از طریق پانل محلی به تجهیزات ایستگاه صادر کند.