به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی همه ساله عزیمت چشمگیر زائران مشتاق اربعین از مرزهای هوایی به سرزمین عتبات عالیات، بیانگر حرکت و جریانی عظیم و جاودانه است که قطعا در تاریخ ثبت و ضبط می‌شود. امسال نیز همانند سال گذشته با توجه به تقارن این رویداد عظیم با پروازهای پرتردد ایام تعطیلات تابستانی، بیش از سال‌های گذشته فراهم آوردن شرایط و امکانات سفر و عزیمت زائران از اقصی نقاط کشور به کربلای معلی و همچنین آماده‌سازی زیرساخت‌های هوایی با همت و تلاش شبانه روزی مجموعه همکاران حوزه هوایی به بهترین نحو ممکن صورت پذیرفته و برابر بررسی بازخوردها، موجبات خرسندی تمامی بهره‌برداران از این خدمت و مسئولین ارشد نظام را فراهم آورده است.
با عنایت به اهتمام ویژه، حضور فعال و به‌کارگیری بهینه منابع و امکانات کل صنعت هوانوردی اعم از سازمان، شرکتهای هواپیمایی، فرودگاههای کشور و سایر عوامل درگیر در پروازها در بازه زمانی اربعین امسال شاهد کاهش تاخیرات پروازی، افزایش رضایتمندی زائرین و انجام ایمن و امن پروازها در سراسر کشور بودیم که همانا مرهون جدیت و تلاش تمامی نقش‌آفرینان خدوم، متخصص و متعهد این صنعت بوده است.
ویژگی‌های عملیات اربعین ۱۴۰۳
عملیات اربعین امسال از ۲۴ مرداد تا ۹ شهریورماه سال ۱۴۰۳ برگزار شد و کانال‌های فروش بلیت اربعین شامل دو کانال سایت رسمی شرکتهای هواپیمایی و دفاتر فروش آنلاین (OTA) واجد شرایط بود که حذف چارترکنندگان از چرخه توزیع و فروش بلیت‌های ایام اربعین حسینی را به دنبال داشت. همچنین مرکز کنترل و مدیریت پروازها (OCC) در محل این سازمان به صورت ۲۴ ساعته در بازه اربعین با مشارکت بالغ بر ۱۳۰ نفر از نمایندگان عملیاتی شرکتهای هواپیمایی و عوامل درگیر در فرآیند انجام پروازها از جمله اداره کل سوختگیری، شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران، فرودگاه حضرت امام(ره) و شرکتهای هندلینگ کننده پروازها به صورت شیفت های ۲۴ ساعته در ایران و نمایندگان این سازمان در فرودگاه نجف اشرف راه اندازی شد.
به علاوه تعداد فرودگاههای منتخب برای انجام عملیات پروازی و انتقال زائرین به ۳۴ فرودگاه در کشور افزایش یافت و لینک اختصاصی اربعین ۱۴۰۳ در سایت سازمان و اطلاع رسانی بخشنامه‌ها و اطلاعیه‌های مرتبط با نیاز زائرین به صورت روزانه و مستمر و از طریق جراید و بخش های خبری و زیرنویس رسانه ملی ایجاد شد. در ضمن جلب مشارکت شرکتهای هواپیمایی عراقی برای انجام عملیات پروازی اربعین با انجام مذاکرات حضوری با سازمان هواپیمایی کشور عراق و مسئولین فرودگاه های بغداد و نجف و افزایش تعداد پروازها به ۴۲۱۶ سورتی پرواز محقق شد که نسبت به مدت مشابه در سال قبل به میزان ۳۰درصد افزایش داشته است.
تشکیل گشت‌های مشترک بازرسی با همکاری و تعامل معاون دادستان تهران در فرودگاههای کشور، سازمان تعزیرات حکومتی ، سازمان حمایت ، پلیس فتا و سایر نهادهای نظارتی به منظور کنترل قیمت‌ها و جلوگیری از سودجویی دلالان در این ایام، تعیین سقف نرخی به جای نرخ واحد در پروازهای ایام اربعین به منظور امکان بهره مندی زائرین از نرخ های کمتر موجود ارائه شده توسط شرکت های هواپیمایی و تهیه گزارشات و ویدیو های منتشره از عملکرد شرکتهای هواپیمایی و تمهیدات سازمان در انتقال زائرین و نشر اخبار مرتبط با ایام مذکور در رسانه های جمعی، جراید و اینستاگرام سازمان و شبکه‌های مجازی از دیگر ویژگی‌های عملیات اربعین ۱۴۰۳ محسوب می‌شود.
شایان ذکر است که گزارش عملکرد بر اساس شاخص های تعداد پروازها و تعداد مسافر جابه‌جا شده توسط شرکت های هواپیمایی داخلی و خارجی، تعیین سهم هر یک از فرودگاه ها در جابه‌جایی مسافر و تعداد پرواز و آمار کل پروازهای انجام شده و تعداد مسافر جابه‌جا شده تهیه شده است.
عملکرد در حوزه هوانوردی
آمار تجمیعی جابه‌جایی زائران از فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) از تاریخ ۲۴ مردادماه تا نهم شهریورماه حاکی از مجموع ۱۶۹۴ پرواز شامل ۸۴۹ پرواز ورودی و ۸۴۵ پرواز خروجی، همچنین اعزام و پذیرش ۲۳۹هزار و ۹۸۶ مسافر شامل ۱۲۰ هزار و ۹۵۱ مسافر ورودی و ۱۱۹ هزار و ۳۵ مسافر خروجی بود. در فرودگاههای تحت مالکیت شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نیز ۱۲۸۷ پرواز شامل ۶۱۷ پرواز ورودی و ۶۷۰ پرواز خروجی به همراه اعزام و پذیرش ۱۷۲ هزار و ۱۸۵ مسافر شامل ۷۸ هزار و ۵۱۸ مسافر ورودی و ۹۳ هزار و ۶۶۷ مسافر خروجی انجام شد.
در همین بازه زمانی ۱۲۳۵ پرواز فوق العاده در خطوط داخلی به سمت مرزهای خروجی شامل ۶۱۷ پرواز ورودی و ۶۱۸ پرواز خروجی به همراه اعزام و پذیرش ۱۲۴ هزار و ۹۱۱ مسافر شامل ۶۲ هزار و ۶۰۷ مسافر ورودی و ۶۲ هزار و ۳۰۴ مسافر خروجی انجام شد.
بررسی و مقایسه آماری پروازها و جابه‌جایی مسافر بیانگر رشد ۳۰ درصدی در انجام پرواز و ۳۰ درصدی جابه‌جایی در عملیات اربعین ۱۴۰۳ نسبت به سال گذشته است.
عملکرد در حوزه استاندارد پرواز
نظر به افزایش پروازها به مقصد نجف اشرف و بغداد در ایام اربعین حسینی، معاونت استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری برای نظارت بر حسن اجرای فعالیت پروازی شرکت‌ها مطابق مقررات و رویه‌های جاری سازمان اقدام به برنامه‌ریزی بازرسی رمپ و بازرسی در مسیر پروازی(In-flight Inspection) کرد. با پیگیری‌هایی که انجام شد در دو هفته منتهی به عملیات اربعین تعداد ۱۶ فروند هواپیما مربوط به شرکتهای هواپیمایی عملیاتی و مورد استفاده قرار گرفت. در بازه زمانی مشخص شده، تعداد ۲۰ مورد بازرسی رمپ از شرکت های هواپیمایی با بیش‌ترین نرخ پرواز شامل ایران‌ایر، آتا، ماهان، زاگرس، کیش‌ایر، سپهران، آوا، و معراج مطابق چک لیست‌های مصوب و توسط کارشناسان صلاحیت دار سازمان انجام گرفت.
همچنین بازرسی‌های رمپ صورت گرفته از نظر توزیع فرودگاهی در فرودگاههای امام خمینی ۱۱ بازرسی، مشهد ۳ بازرسی، شیراز ۲ بازرسی، اصفهان ۲ بازرسی و مهرآباد ۱ بازرسی، و از نظر توزیع انواع ناوگان از هواپیماهای MD، B۷۳۷، A۳۰۰، A۳۲۱، A۳۲۰، A۳۱۹، F۱۰۰ و همچنین هواپیمای پهن‌پیکر بوئینگ ۷۴۷ صورت گرفته است.
اقدامات فرهنگی
از جمله اقدامات فرهنگی صورت گرفته در ایام اربعین حسینی در سال جاری می توان به مواردی همچون برگزاری مراسم افتتاحیه پروازهای اربعین و سالگرد تدفین شهید گمنام در فرودگاه امام خمینی(ره) با حضور مقامات لشکری و کشوری، برپایی موکب های ویژه اربعین توسط برخی از شرکت های هواپیمایی در فرودگاه های کشور به ویژه ترمینال سلام، فضاسازی فرهنگی و پذیرایی از زائرین حضرت اباعبدالله(ع)، تهیه و توزیع بسته های پذیرایی و توزیع اقلام ویژه پیاده روی اربعین به مسافران هوایی نجف توسط فرودگاه حضرت امام(ره) اشاره کرد.
اثر بخشی اقدامات صورت گرفته
تعداد پرواز و مسافر جابه‌جا شده نسبت به سال قبل ۳۰ درصد رشد داشته است و در مجموع پروازهای ایام اربعین به متوسط زمان تاخیر ۳۴ دقیقه رسید. نظارت بر نحوه فروش بلیت در بازار و کنترل نرخ موفقیت آمیز بوده است. همچنین شرکتهای هواپیمایی ملزم به فروش مستقیم از طریق سایت‌های رسمی شرکت‌ها و دفاتر فروش آنلاین منتخب (OTA) به زائرین و حذف چارتر کنندگان و دلالان در این ایام شدند و تعداد محدودی شکایت تا تاریخ تنظیم گزارش در خصوص پروازهای اربعین از طریق سامانه حقوق مسافر سازمان دریافت شد و با عدم دریافت شکایت از گرانفروشی و یا کلاهبرداری در فروش بلیت به زائرین مواجه شدیم.
البته در همین بازه زمانی موانع و چالش هایی پیش روی حوزه حمل و نقل هوایی کشور قرار داشت که با تلاش و کوشش دست اندرکاران این صنعت بسیار کمرنگ شد. به طور مثال در عملیات اربعین امسال طرف عراقی با حذف رویالیتی در بازه اربعین موافقت نکرد. همچنین امکانات و ظرفیت فرودگاه نجف در ایام پر ترافیک بازه اربعین به منظور پذیرش و ارائه سرویس به شرکت های هواپیمایی با ضعف هایی مواجه بود. در ادامه نیز مشکلاتی در زمینه تامین ارز مورد نیاز شرکتهای هواپیمایی برای مصارف هزینه ای فرودگاه های کشور عراق و عدم ارائه خدمات پشتیبانی به هواپیماهای ایرانی در مواقع بروز نقص فنی در کشور مقصد دست و پاگیر بود.