در این میان خاک بعنوان یک عنصر طبیعی با رفتاری کاملا" پیچیده , مورد شناخت و کنکاش بشر قرار گرفته است و انسان همواره سعی دارد قوانین حاکم بر آن را شناسایی کند , علمی که امروزه  در معنای خاص به عنوان علم مکانیک خاک شناخته می شود.

شناخت و بررسی رفتار خاک موضوع علم مکانیک خاک است که اولین قدمهای آن در سال 1773 میلادی بوسیله کولمب با ارائه تحقیقات مربوط به دانش زمین برداشته شد . طی قرن 19 میلادی بررسی ها و مطالعات نظری متعددی از جمله کارهای رانکین و بوسینسک علم مکانیک خاک را غنی تر کرد , لیکن کارل ترزاقی در سال 1925 تحول اساسی را در این علم نوپا ایجاد نمود و  دید صحیح مهندسی را به مکانیک خاک بخشید.

در طی این سالها با وجود رفتارهای ناشناخته خاک , استاد ترزاقی و همکارانش با تلاشهای فراوان و استفاده مداوم از آزمایشگاه و کارهای آزمایشگاهی توانستند به پیشرفتهای سریعی در علم مکانیک خاک دست یابند .

فعالیتهای آزمایشگاهی مستلزم دستیابی به وسایل و روشهای استاندارد بوده و تلاش دانشمندان این رشته باعث گردیده است تا این علم در حال حاضر در استاندارد های AASHTO -  A.S.T.M  - DIN - B.S     نیز گنجانده شود.

سهم ایرانیان در پیدایش و کاربرد عملی علم مکانیک خاک مثل بسیاری از علوم دیگر کشورمان ، مکتوم و ناپیداست واز لحاظ تاریخی نیز از ایرانیان در بوجود آمدن این علم نامی برده نمی شد ولی با تحقیقات و بررسی هایی که بوسیله آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک بعمل آمده و از روی آثار با ارزشی که به شکل بنا ، پل ، ساختمان و غیره … باقی مانده است به سهولت استنباط می شود که ایرانیان اولین مردمی بودند که به خواص خاک پی بردند و از همین خصوصیات در کارهای ساختمانی مختلف ، استفاده می نمودند . باید در نظر داشت که معماران ایرانی در اثر تجربه ممتد و مداوم واقعیت های عینی ، به خیلی از خصوصیات خاک و اثرات آن در امورات ساختمانی ، پی برده اند و همین امر سبب دوام طولانی ساختمانها در طول سالها در مقابل عوامل جوی و حتی زمین گردیده است . البته با عنا یت به رشد علوم ، هنوز بسیاری از مسائل کشف نشده و لازم است که تحقیقات و بررسی های مفصلی بعمل آید تا نکات مهم مکشوف شده و سهم واقعی ایرانیان را در این علم روشن نماید.

با بررسی هایی که به عمل آمده و با توجه به تاریخ و مدارکی که از گذشته به یادگار مانده ، میتوان به این نکته مهم پی برد که آثاری همچون بقایای آثار تخت جمشید و مسجد امام و مسجد شیخ لطف اله ، گنبد سلطانیه و برخی از بناهای زیر زمینی در منازل مسکونی و غیره … که از حیث معماری و عظمت ، شهرة آفاق میباشد از جمله مواردی است که سازندگان بناهای تاریخی به نحو شایسته ای با اعمال تمهیدات فنی و درایت خاص ، بر آن فائق آمده و سند توفیق خود را در آن به یادگار گذارده اند . به همین دلیل چنانچه در احداث برخی از بناها ی فوق که با حفر زیر زمین و بحث تحکیم خاک ، یا بارگذاری تدریجی ، که امروزه هم چاره ای جز آن نیست بیندیشیم ما را به آگاهی و دانش سازندگان و طراحان آنها از خواص و رفتار خاک ، واقف ساخته و تنها ضعف آنها را در این خصوص میتوان عدم ضبط معیارهای فنی مربوط به خواص خاک نام برد.