عبدالرضا گلپایگانی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، بخشی از برنامه‌های آن شرکت را در دوره جدید برای بازآفرینی شهری تشریح کرد.
گلپایگانی که نگاهی حمایتگرانه به بافت‌های ناکارآمد شهری دارد، معتقد است که فرسودگی بافت‌ها نمی‌تواند تنها با نوسازی حل شود و تلاش دارد تا با همراهی کارشناسان و صاحبنظران چرخه فرسودگی را کاهش داده و کیفیت زندگی در بافت‌ها را ارتقا بدهد.
وی تاکید کرده است که در این دوره، بازآفرینی شهری باید به‌عنوان یک فرآیند جامع، مشارکتی و بلندمدت دیده شود و نباید آن را فقط به پروژه نوسازی محدود کرد.
گلپایگانی همچنین بر حفظ ساختار اجتماعی محله‌ها و تقویت حس تعلق محله‌ای تاکید دارد و این کار را با این هدف حائز اهمیت عنوان می‌کند تا بتوان از طریق مشارکت مردم، کیفیت زندگی ساکنان را ارتقا داد.
به گفته وی، طبق برنامه هفتم توسعه، مقرر است تا سالانه ۴ درصد از مساحت بافت‌های ناکارآمد کاسته شود که مجموعه شرکت بازآفرینی در این راه تمام تلاش خود را به کار خواهد بست. با دیدگاه جدید تلاش می‌شود تا بافت‌های شهری در مشارکت با شهروندان و مدیریت شهری از چرخه فرسودگی خارج شوند و این راهبردها در حوزه کیفیت بخشی به زندگی شهروندان با تامین سرانه‌ها و همچنین افزایش شانیت و ارتقای حس محله‌ای ایجاد خواهد شد. در این دوره تلاش خواهد شد که در جریان نوسازی به معماری و شهرسازی متناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی توجه ویژه‌ای صورت بگیرد و به بهانه تغییرات کالبدی صرف به تولید فضای بی‌کیفیت منتهی نشود.
۲۰ درصد مساحت بافت‌های ناکارآمد در برنامه هفتم توسعه باید کاهش یابد
گلپایگانی به برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: طبق برنامه هفتم توسعه، ۴ درصد از مساحت بافت‌های ناکارآمد شهری باید سالانه کاهش یابد و در نهایت ۲۰ درصد از این بافت‌ها در طول برنامه بازآفرینی می‌شوند.
وی افزود: تخریب و نوسازی کالبدی تنها بخشی از راه‌حل‌هاست و در بسیاری از مواقع، مقاوم‌سازی و بهسازی محله‌ها، بدون تغییر در ساختار اجتماعی آنها، از اولویت‌های شرکت است.
تأمین مسکن در کنار ارتقای کیفیت زندگی
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در پاسخ به پرسشی درباره برنامه‌های شرکت برای تأمین مسکن در بافت‌های ناکارآمد، اظهار کرد: یکی از اهداف کلیدی شرکت، تأمین مسکن مقاوم و باکیفیت در کنار ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است.
به گفته مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، در فرآیند بازآفرینی، علاوه بر بهبود کالبدی محله‌ها، تأمین مسکن مناسب و ایمن برای ساکنان نیز در دستور کار قرار دارد. به عبارت دیگر، تأمین مسکن به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از فرآیند بازآفرینی شهری، در کنار ارتقای سرانه‌های خدماتی و بهبود شرایط اجتماعی محله‌ها، پیگیری خواهد شد.
نظام‌نامه و رویکرد جدید در بازآفرینی شهری
گلپایگانی همچنین از تدوین نظام‌نامه‌ای برای «خروج از بافت‌های ناکارآمد» خبر داد و گفت: محله‌هایی که سرانه‌های خدماتی لازم را دریافت کرده و به سطح سرانه‌های شهر مادر خود دست یافته‌اند و از نظر کالبدی بهبود یافته‌اند، به‌طور رسمی از فهرست بافت‌های ناکارآمد خارج می‌شوند. این اقدام هدفمند در کنار حفظ هویت و ساختار اجتماعی محله‌ها، به نوسازی و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان کمک می‌کند و در برنامه است که اینکار انجام و جشن خروج بخشی از محلات از بافت‌های ناکارآمد برگزار شود.
حفظ ساختار اجتماعی و ارتقای حس تعلق محله‌ای
وی با تاکید بر اینکه در فرآیند بازآفرینی شهری، حفظ ساختار اجتماعی محله‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، توضیح داد: افت شانیت محله‌ها، اولین گام در فرسودگی است و به همین دلیل، افزایش حس تعلق محله‌ای و ارتقای هویت و بالندگی محله‌ها از طریق بهبود زیرساخت‌ها، ایجاد فضاهای همگانی مناسب و احیای بناهای تاریخی، نقشی کلیدی در کاهش فرسودگی و ناکارآمدی دارد که در این دوره تاکید بازآفرینی شهری بر انجام آنهاست.
گلپایگانی همچنین بر اهمیت مشارکت مردم در فرآیند بازآفرینی تأکید کرد و گفت: در این دوره، نگاه به بازآفرینی صرفاً به‌عنوان پروژه‌ای از بالا به پایین نیست. بلکه همراهی شهروندان با برنامه‌های بازآفرینی و ایجاد مشوق برای آنها ، به‌ویژه در محله‌های هدف، مورد تاکید است. به این نحو در تلاش هستیم تا مردم احساس مسئولیت کنند و در بهبود شرایط خود سهیم باشند.
همکاری با نهادهای مختلف
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران همچنین بر همکاری نهادهای شهری و حمایتی مانند شهرداری‌ها، شوراهای شهر، ادارات میراث فرهنگی، سازمان بهزیستی و کمیته امداد در این دوره تاکید کرد و یادآور شد: سند توانمندسازی بافت‌های ناکارآمد که در سال ۱۴۰۲ تصویب شده، چارچوب اقدام مشترک را برای این نهادها فراهم کرده است.
بوشهر، یزد و کاشان، نمونه‌های موفق بازآفرینی شهری
وی به نمونه‌های موفق از نوسازی و بازآفرینی شهری در بوشهر، یزد و کاشان اشاره و تاکید کرد: احیای بناهای تاریخی، نه‌تنها به بازسازی کالبدی، بلکه به تقویت حس هویت محله‌ها و افزایش مشارکت ساکنان کمک کرده است.
خروج محلات از وضعیت ناکارآمدی
گلپایگانی در پایان خاطرنشان کرد که شرکت بازآفرینی شهری ایران به دنبال ایجاد جشن خروج از محلات ناکارآمد است، به این معنا که محله‌هایی که سرانه‌های خدماتی لازم را دریافت کرده و از نظر کالبدی و اجتماعی بهبود یافته‌اند، از فهرست بافت‌های ناکارآمد خارج می‌شوند.