به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، در تجربه پیش­رو نمایشگاه مبلمان تهران که بر بستر صنعتی انبار کتان واقع شده، معرفی می­‌شود. در آغاز با معرفی موقعیت نمایشگاه و سابقه­ تاریخی آن پرداخته شده و در ادامه روند شکل­گیری نمایشگاه بررسی شده است.

موقعیت انبار کتان:

انبار کتان در شرق تهران و در ناحیه­ متراکم شهری ساخته شده بود. این ناحیه پس از احداث بزرگراه شرق به غرب تهران در دهه هفتاد میلادی به سرعت توسعه یافت. همانطور در۵۰ سال گذشته یک انبار کتان در سایت فعلی نمایشگاه واقع شده بود.

علیرغم تقاضای مالک از گروه طراحی جهت تخریب انبار و جایگزینی بنای کهن سال انبار کتان با یک بنای کاملا نوساز، طراح این پیشنهاد را مطرح کرد که با نصف هزینه ساخت بنای جدید همان بنای کهنسال مرمت و احیا شود. در نتیجه این پیشنهاد و قبول از سوی کارفرما بنای موجود مرمت شده و به نمایشگاه مبلمان تغییر کاربری داد.

 

 

روند شکل­‌گیری نمایشگاه مبلمان

انبار و نمایشگاه مبلمان در سال ۱۳۸۳ توسط گروه معماری بن­سار و با مدیریت محمد مجیدی طراحی و ساخته شده است.

این ساختمان در سال ۱۳۸۴ موفق به کسب رتبه اول جایزه معمار شد.

• مکان پروژه: خیابان هنگام- تهران- ایران
• مساحت کل: ۲۷۵۰ متر مربع، مساحت طبقه : ۱۲۵۰ متر مربع.

 

 

 

انبار و نمایشگاه مبلمان، نتیجه بازسازی یک انبار قدیمی پنبه با قدمت بیش از ۵۰ سال و تبدیل آن به یک نمایشگاه مبلمان است. روح زنده­ ساختمان قدیمی، طراح را برآن داشت تا علیرغم نداشتن محدودیت مالی و مطرح بودن امکان تخریب و ساخت مجدد، به پروژه با دید مرمتی برخورد کند.

عناصر کهن سال و مصالح  اولیه که در ساخت بنا به کار رفته بودند اغلب مرمت و مورد استفاده مجدد قرار گرفتند. الحاقات جدید به شکلی طراحی و اجرا شدند که قابل تمایز از ساختار بنای کهنسال باشند. از دیگر سو بنا شخصیت صنعتی  خود را با نگاهداری از سقف بلند و دیواره­‌های آجری حفظ کرد. هر عنصر افزوده شده به بنا هماهنگ با زبان معماری معاصر و زمان حال بود و هر عنصر کهن بر اساس خاطرات فضایی بنا نگاهداری  و مرمت شد.

پلان ال شکل یک طبقه بنا دورتادور حیاط پشتی مستطیل شکل سایت را در بر گرفته است. این حیاط جهت پدید آمدن یک فضای باز خصوصی، به وسیله­ دیواری از فضای شهری مجاورش جدا شده است.

یک دالان هوای باز که به شکل قطری بنا را به دو بال قائم الزاویه ( ال شکل ) تبدیل می­‌کرد، تعریف فضایی مسیر دسترسی به بنا را انجام می­دهد و عملکرد هدایت از ورودی به حیاط را بر عهده دارد. در هر دو سوی راهرو، لابی و دفاتر کار قرار دارند.

 

بال طولانی‌تر قائم‌الزاویه که در پلان وجود دارد فضای بزرگ نمایشگاه است که به حیاط باز می‌‌شود. راهروی روبازی که به شکل ضربدری از میان ساختمان می­‌گذرد و دو جناح L شکل را از هم جدا می‌کند، از نظر مکانی راه دسترسی به ساختمان را مشخص کرده و از سالن ورودی به حیاط ختم می‌شود.

این پروژه به بازتولید زندگی در یک بنای کهنسال صنعتی پرداخته است که جهت دستیابی به این رویکرد دفتر ساختمانی بن­سار جزئیات اجرایی ساده و در عین حال موثری را به کار گرفته است. به عنوان نمونه می‌­توان به درب سیاه رنگ فلزی اشاره کرد که به ورودی مجموعه، اهمیتی دوچندان می­‌بخشد.

پنجره‌­های مربع شکل کوچک که به طور تصادفی بر روی نما تعبیه شده‌­اند طول نمای فلزی موجدار بنا را قطع نکرده‌اند که در نهایت، جنب و جوش و پویایی مضاعفی به حجم وسیع صنعتی نمای بنا از سمت بیرون افزوده شده است.

این پنجره‌های کوچک همچنین نور روز را وارد فضای کم نور داخلی می­‌کنند و از این طریق به فضای داخل سرزندگی می­‌بخشند.

بازشوهای موجود در دیوارهای کهنسال آجری با مقیاس انسانی زمان حال تطبیق داده شده ­اند. این امر با تعبیه قاب‌های سیاه فلزی داخل بازشوها که کنتراست مناسبی با دیوار آجری دارند انجام شده است.

 

محرک اصلی برای حفظ بنای کهنسال خاطرات گذشته بود. به ­خصوص خاطره درخشندگی نوری که از طریق پنجره­‌های کوچک بنا به درون تراوش می­‌کرد.

خطوط نور باریکی که از پنجره‌های کوچک به داخل نفوذ می­‌کند یادآور نور اندکی است که در زمان‌های گذشته و در ابتدای حیات این بنا به داخل بنا نفوذ می­‌کرده است.

 

 

 

طراحی نور در فضای داخلی نمایشگاه ناخودآگاه انسان را به یاد کارهای استیون هال، معمار خلاق آمریکایی می‌­اندازد که نور در طرح­‌های او یکی از پتانسیل­‌های قوی بیان مفاهیم متافیزیکی است.

یکپارچگی سازه درونی بنا از طریق استفاده از پایه‌‌های جعبه­‌ای شکلی از مصالح آجر، بتن و فولاد حفظ شد. سازه کلی بنا بر اساس دیوارهای باربر شکل گرفته است که این امر باعث محدود و سخت شدن حرکت در فضا می­‌شود.

کفسازی حیاط در دو زون سبز و بتنی طراحی شده و بر روی شبکه‌ای مربع شکل، به صورتی تصادفی اجرا شده است. شبکه­‌های مربعی به تبعیت از دیاگرام فوق با چمن، شن و بتن پر شده­‌اند.

از آنجایی که ساختمان نمایشگاه، ساختمانی قدیمی است، لذا دیوارهای باربر آن مورد بازنگری قرار گرفته و در جریان تغییر کاربری فضا، اصلاح و تقویت شده­‌اند و از طرفی برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به شناژهای آجری، در بعضی از بخش‌‌ها جداره­‌ها تعویض و عایق‌بندی شده­ و تمام سیستم­‌های تأسیساتی اعم از گرمایش تشعشعی، سرمایشی، برق و غیره به صورت اکسپوز به کالبد قدیمی ساختمان اضافه شده­‌اند.​

 

 

 

 

فرآیند طراحی نمایشگاه در سه بخش حجم، نما و منظر صورت گرفته است، به این ترتیب که بخشی از حجم‌های موجود مرمت و نوسازی شده و تعدادی هم به بنا افزوده شده است همچون قاب­‌های سیاه فلزی که قبلا شرح آن داده شد.

نماها از دو الگوی جدید و قدیمی تبعیت کرده­‌اند، هر بخش نمایشگاه که از الگوی گذشته پیروی کرده با مصالح فلزی و آجر اجرا شده و بخش‌­های جدید به صورت رندوم و شبکه­‌ای از مصالح متنوعی بهره برده است.

همانطور که قبلا اشاره شد در مورد طراحی فضای سبز حیاط نیز از سه نوع مصالح استفاده شده که هریک به صورتی تصادفی در شبکه­‌ای مربع شکل جای گرفته­‌اند.

 

 

 

جمع‌بندی:

مهندس مجیدی در طرح موفق نمایشگاه، به درستی از مفاهیم قدیم و جدید در کالبد طرح سود جسته و توانسته است در پس این مفاهیم انتزاعی، صورتی آشنا و به یادماندنی خلق کند. تمامی الحاقات به شکلی آهنگین با بنای اصلی مرتبط شده­‌اند، متمایز هستند اما چهره­ای امروزین از بنای قدیمی را به نمایش گذاشته­ و از همه مهمتر آنکه هیچ­یک از الحاقات انجام گرفته چهره­ صنعتی بنای انبار را متاثر نکرده­ است.    ​

از دیگر نکات ارزشمند این پروژه می‌­توان به دیدگاه طراح اشاره کرد، اینکه حفاظت و توسعه را به موازات هم پیش برده­ که از مصادیق آن می­‌توان به حفظ جداره­‌های باربر آجری، کلیت پلان و سقف بلند بنا اشاره کرد که در کنار الحاقات جدید، پذیرای عملکردی معاصر شده­ است. طراح باور دارد که رویکردهای مشابه می‌­تواند بافت­‌های شهری ما را از خطر نابودی مصون نگه دارد. 

معرفی طراح و معمار پروژه  

محمد مجیدی

متولد ۱۳۴۶ تهران

کارشناس ارشد معماری و شهرسازی از دانشگاه شهید بهشتی

مدیر عامل دفتر معماری بن­سار از ۱۳۷۵ تا کنون

پروژه‌­های شاخص ایشان عبارتند از:

1. آپارتمان شماره ۹ نیاوران.
2. ساختمان مسکونی چیذری برنده جایزه معمار ۹۳ در بخش ساختمان‌های مسکونی.
3. ساختمان اداری مطهری.
4. بازار چارسو تقاطع خیابان جمهوری و حافظ.
5. ساختمان اداری رزیتان.
6. ساختمان تجاری بهار.
7. زائر سرای مشهد.
8. آپارتمان خزر الهیه- تهران.
9. نمایشگاه مبلمان تهران برنده جایزه معمار سال ۱۳۸۴.

سابقه حضور در مسابقات معماری

 ۱۳۸۶ ـ منتخب هیات داوران مسابقه معمار برای دو پروژه رزیتان  و مطهری 

۱۳۸۴ ـ رتبه اول جایزه بزرگ معمـار۸۴ برای نمایشگاه و انبار مبلمان

۱۳۸۴ ـ رتبه دوم برای پروژۀ ساختمان اداری شرکت برگ

۱۳۸۳ ـ منتخب هیئـت داوران جایـزه بـزرگ معمار  بـرای پـروژه منـزل مسکونی دولتشاهی

۱۳۸۲ ـ رتبه اول برای پروژۀ اداری-  تحقیقاتی کارا ارتباط واقع درپارک فناوری پردیس

۱۳۸۲ ـ رتبه سوم برای پروژۀ اداری- تحقیقاتی بامـداد کامپیوتـر واقع در پارک فناوری پردیس

۱۳۸۲ ـ رتبه سوم در مسابقه زائرسرای مشهد

۱۳۸۰ ـ منتخب هیئت داوران جایزه بزرگ معمار برای پروژۀ مجتمع تجاری بهار

 

تهیه گزارش: علی ادیب سرشکی و ندا مضیفیان/