مهدی حجت در گفت وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی درباره اقدامات موثری که در این دوره از مدیریت وزارت راه و شهرسازی و به همت شرکت عمران و بهسازی شهری ایران برای خریداری، مرمت و باززنده سازی بناها و بافت‌های تاریخی در شهرهای مختلف و از جمله شهر ساری شروع و منجر به ورود فعالان میراث فرهنگی و طراحی برای مرمت بناهای تاریخی شده گفت: فعالیت‌های شرکت عمران و بهسازی شهری ایران و توجه به میراث فرهنگی کشور به ویژه آثاری که به دلیل ناآگاهی از ارزش های تاریخی آثار در حال نابودی هستند حرکت بسیار خوبی است که پاسخی مناسب برای فعالان و دلسوزان میراث فرهنگی کشور است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به تلاش‌های گسترده برای خریداری بناهای تاریخی و پروژه آب انبار نو شهر ساری افزود: خریداری خانه کلبادی ۲ توسط شرکت عمران و بهسازی شهری ایران از جمله طرح‌هایی بود که هنگام طراحی مرمت خانه فاضلی و ساری‌سرا به آن رسیدیم که حالا با تلاش‌ها به ثمر نشسته است.
این فعال میراث‌فرهنگی ادامه داد: گفت‌وگویی با شرکت عمران و بهسازی شهری ایران برای شروع مرمت خانه کلبادی ۲ نداشتیم، اما با طراحی ما مرمت خانه فاضلی در راسته آب انبار نو انجام شد. خانه کلبادی ۲ در حقیقت یک استثنا و توسعه ساری‌سراست. کوچه کلبادی بین ساری‌سرا و خانه کلبادی ۲ است. هم خود کوچه از خیابان ۱۸ دی تا رسیدن به ساری سرا باید مرمت شود و هم بدنه‌سازی در آن صورت بگیرد بدین معنا که تبدیل به یک محله فرهنگی شود تا بتواند مانند ساری سرا به عنوان یک محله فرهنگی شناخته شود.
وی درباره خانه کلبادی ۲ و کاربری‌هایی که می‌توان برای آن در نظر گرفت گفت: در حال‌حاضر، خانه کلبادی ۲ به دلیل خسارت‌هایی که دیده نیازمند مرمت کامل است و باید مرمت آن برای جلوگیری از خسارت بیشتر آغاز شود. از سویی دیگر، اگر ساری‌سرا و خانه کلبادی ۲ به هم متصل شوند گره فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی این محله و بافت تاریخی نیز در کوچه کلبادی باز می‌شود و محلی مناسب برای فعالیت‌های تفریحی، سیاحتی، گردشگری، محل همایش‌ها، گردهمایی NGO ها خواهد شد و این امکان را به وجود می‌آورد تا در راسته آب انبارنو که محوری‌ترین راسته موجود در شهر ساری است با باززنده سازی، دوباره زندگی جریان یابد.
قائم‌مقام سابق سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در ادامه افزود: برای این‌که آن راسته بتواند تقویت شود دو گره دیگر در آن محل وجود دارد که باید راه‌حلی برای آن اندیشیده شود؛ یکی میدان برق است که ابتدای خیابان انقلاب قرار دارد و دیگری هم محوطه جلوی آب انبار است که معماری نامناسبی دارد و به دلیل کارکرد ناهمگون با بنای مقابل خود که موزه است، نیازمند بازنگری است. زیرا آب انبار نو ثبت در فهرست آثار ملی شده و بنایی نفیس است و دو خانه‌ای که مقابلش قرار دارند، با آن هماهنگی ندارد.
حجت تاکید کرد: اگر امکانی فراهم شود تا خانه‌های مقابل آب انبار نو مرمت و به مکانی فرهنگی، موزه و یا محلی برای بازدید مردم تبدیل شود اهمیت بنای ثبت شده میراثی و نفیس چندین برابر آشکار می‌شود.
طراح اصلی مرمت خانه فاضلی در شهر ساری در تشریح محله آب انبار نو گفت: اگر از خیابان انقلاب وارد راسته آب انبار نو شویم ابتدا با میدان برق و سپس با موزه بزرگ ساری که خانه کلبادی یک است مواجه می‌شویم. در امتداد آن به ساری سرای می‌رسیم که یک گره بزرگ است و خود در انتها به خانه کلبادی ۲ می‌رسد. همچنین اگر بیشتر جلو برویم به آب انبار می‌رسیم که در حقیقت میدانی مقابلش قرار دارد که می‌تواند در آن مجموعه به موزه دومی تبدیل شود. بدین‌ترتیب هسته مرکزی شهر ساری و بافت تاریخی تکانی می‌خورد تا مجددا پذیرای زندگی عموم مردم شود و اعتبارات بیشتری پیدا کند.
حجت ادامه داد: افرادی که در بافت‌تاریخی شهر ساری صاحب خانه‌های قدیمی هستند با مرمت خانه‌های تاریخی طبیعتا متوجه می‌شوند که خانه‌هایشان دارای چه ارزشی است و از تخریب آنها جلوگیری می‌کنند و در این صورت است که مشارکت مردمی و همراهی آن ها باعث تسریع در امور مرتبط با میراث فرهنگی خواهد شد.
وی تاکید کرد: حفاظت از بافت‌های‌تاریخی، نگه‌داری و مرمت بناهای با ارزش به عنوان محرک توسعه برای نگه‌داری از این بافت‌های‌تاریخی شناخته می‌شوند.
حجت ضمن اظهار تاسف از ساخت و سازهای جدیدی که بعد از آب انبار نو و در امتداد بافت تاریخی صورت گرفته است گفت: بعد از آب انبار نو و در امتداد بافت تاریخی آن‌قدر ساخت و سازهای جدید صورت گرفته که تقریبا بافت از حیز انتفاع ساقط شده و خیلی قابل استفاده نیست.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: ساختمان بسیار مهم و نفیس دیگری به نام سردار جلیل در ساری و نزدیک میدان ساعت وجود دارد که یکی از نفیس‌‌ترین ساختمان‌های این شهر است که آن خانه هم به همت شرکت عمران و بهسازی شهری ایران به مبلغ ۴ میلیارد تومان خریداری شد و باید مرمت آن آغاز شود.
حجت ادامه داد: خانه سردار جلیل به دلیل قدمت و معماری قابل‌توجهی که دارد در صورت مرمت این امکان را برای شهر ساری به وجود می‌آورد تا با پتانسیل‌هایی که این بنا دارد، کاربری‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی پیدا کند و کمتر می‌تواند به عنوان ساختمان اداری و تجاری مورد استفاده قرار گیرد.
وی تاکید کرد: آنچه مسلم است آغاز مرمت این ساختمان‌ها است تا ظرفیت‌هایشان سنجیده شود و پس از آن امکان دسترسی معقول برای آنها فراهم شود. این ویژگی نه فقط برای کلبادی ۲ که برای خانه سردار جلیل نیز مصداق دارد. در حال حاضر دسترسی خانه سردار جلیل از طرف میدان ساعت از درون بازار است که دسترسی مشکلی به شمار می‌رود و از سوی دیگر نیز اتصال ضعیفی با خیابان دارد که باید تقویت شود. در برنامه ما است که این اقدامات را برای خانه‌های تاریخی و بافت‌های باارزش آن انجام دهیم.
حجت در پاسخ به این سوال که آیا وی در حال حاضر رییس کارگروه مرمت خانه کلبادی ۲ و سردار جلیل هست یا خیر؟ گفت: بین شرکت عمران و بهسازی شهری ایران و ما به عنوان مهندس مشاور، قراردادی بسته شده برای راسته آب انبار نو و ساری سرا که کارهای آن انجام و طرح‌ها ارایه شد و تیم اجرایی در تلاش هستند تا کارهای محل‌های شناسایی شده را به سرانجام برسانند. ولی در مورد پروژه‌های جدید یعنی خانه کلبادی ۲ و سردار جلیل قرارها را گذاشته‌ایم اما هنوز به صورت رسمی وارد کار نشده‌ایم تا بتوانم در مورد پیشرفت کار صبحت کنم.
وی درباره مرمت خانه کلبادی ۲ گفت: اگر موانعی وجود نداشته باشد و طی یکی دو ماه آینده کارهای آن شروع شود فکر می‌کنم ظرف یک سال و نیم خانه سردار جلیل مرمت و به بهره‌برداری برسد.
حجت در پایان درباره این‌که «صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی» چه نقشی دارد و در این زمینه چه کمک‌هایی را می‌تواند ارایه دهد؟ گفت: مرمت بناهای تاریخی ساری ارتباط مستقیمی با سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ندارد و به تبع آن صندوق احیای بناها و بافت‌های تاریخی نیز در این زمینه منشا اثر نخواهد بود. شرکت عمران و بهسازی شهری ایران است که در نهایت تصمیم می‌گیرد کدام شخص حقیقی و یا حقوقی مدیریت و بهره‌برداری از خانه‌های‌تاریخی را برعهده بگیرد. ابتدا باید ظرفیت‌های فیزیکی بناهای خریداری شده شهر ساری تعیین شود و بر اساس ظرفیت‌های تعیین‌شده ما پیشنهاد کنیم تا چه کارهایی در آنها انجام شود. /