به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، راه‌آهن رشت–آستارا به طول ۱۶۲ کیلومتر، یکی از پروژه‌های حیاتی در راستای تکمیل کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال–جنوب به شمار می‌رود؛ کریدوری که از بنادر جنوبی ایران آغاز شده و تا کشورهای حوزه دریای کاسپین و فراتر از آن امتداد دارد.
این پروژه نه تنها مسیر ریلی ایران را به خطوط راه‌آهن جمهوری آذربایجان متصل می‌کند، بلکه فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای تسهیل ترانزیت کالا، توسعه اقتصادی و همکاری‌های منطقه‌ای فراهم می‌آورد.
امروز، مراسم تحویل اراضی تملک‌شده و آغاز مطالعات زمین‌شناسی این پروژه در کارگاه شماره دو واقع در شهرستان صومعه‌سرا برگزار شد. این برنامه با حضور مجازی ولادیمیروویچ استاروویت وزیر حمل و نقل روسیه، هادی حق‌شناس استاندار گیلان، نمایندگان مردم طپالش و صومعه‌سرا در مجلس شورای اسلامی، هوشنگ بازوند، معاون وزیر راه و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور و دیگر مسئولان ارشد، نقطه عطفی در مسیر پیشرفت پروژه به شمار می‌رود.
مطالعات زمین‌شناسی، نخستین گام تخصصی و فنی در فرآیند طراحی و ساخت این خط ریلی است که به تعیین ویژگی‌های زمین، شرایط خاک و ساختارهای زیرزمینی در مسیر کمک می‌کند. نتایج این مطالعات مبنای طراحی‌های دقیق‌تری مانند محل تونل‌ها، پل‌ها و مسیر راه‌آهن خواهد بود و نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت پروژه ایفا می‌کند.
ویژگی‌های فنی و طراحی خط ریلی رشت–آستارا
راه‌آهن رشت–آستارا با برخورداری از مشخصات فنی پیشرفته، به‌عنوان یکی از پروژه‌های مهم ملی، از ویژگی‌های منحصربه‌فردی در طراحی و اجرا برخوردار است. این خط ریلی با سرعت طرح ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت برای قطارهای مسافری و ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت برای قطارهای باری طراحی شده است. مسیر دارای حداکثر شیب طولی ۹.۳ در هزار و حداقل شعاع قوس افقی ۱۲۰۰ متر است و عرض نهایی زیرسازی آن به ۷.۶ متر می‌رسد. در این مسیر، یک تونل به طول ۱۹۶۰ متر احداث خواهد شد و ۶۳ پل بزرگ به طول مجموع ۴۱ کیلومتر طراحی شده که بیانگر پیچیدگی فنی و اهمیت عبور از موانع طبیعی متعدد در مسیر است. همچنین ۸ ایستگاه در این پروژه پیش‌بینی شده که شامل سه ایستگاه مسافری درجه دو و پنج ایستگاه مسافری درجه سه می‌شود.
حجم عملیات اجرایی و مصالح مورد نیاز پروژه
در بخش اجرایی، حجم عملیات عمرانی این پروژه نیز چشمگیر است. مجموع خاکبرداری‌ها به ۲.۴ میلیون مترمکعب و خاکریزی‌ها به ۷.۹ میلیون مترمکعب می‌رسد. همچنین در این پروژه ۱.۳ میلیون مترمکعب بتن‌ریزی، ۱۶۲ هزار تن آرماتوربندی و ۷۲۰ هزار مترمکعب بالاست انجام خواهد شد. برای اجرای مسیر، به ۱۶۰ هزار قطعه تراورس و ۳۵ هزار تن ریل نیاز است که حجم بالای مصالح مصرفی، بیانگر ابعاد بزرگ و گستره عملیات مهندسی در این طرح زیربنایی است. این ویژگی‌ها پروژه را به یکی از پیچیده‌ترین و مهم‌ترین خطوط ریلی کشور از منظر فنی و اجرایی تبدیل کرده است.
کریدور شمال–جنوب، مسیری استراتژیک در عرصه بین‌المللی
کریدور شمال–جنوب، یکی از مهم‌ترین راه‌های ترانزیتی بین‌المللی است که ارتباط بین کشورهای حوزه خلیج فارس، ایران، دریای خزر، قفقاز، روسیه و اروپا را برقرار می‌کند. این کریدور با کاهش قابل‌توجه زمان و هزینه انتقال کالا، به افزایش رقابت‌پذیری حمل‌ونقل ایران در سطح جهانی کمک می‌کند. پروژه رشت–آستارا، به‌عنوان حلقه اتصال بخش شمالی این کریدور، تکمیل‌کننده زنجیره راه‌آهن‌های شمال کشور است.
با بهره‌برداری از این مسیر ریلی، ظرفیت جابه‌جایی بار سالانه تا ۱۵ میلیون تن افزایش خواهد یافت که این امر نه تنها فشار حمل‌ونقل جاده‌ای را کاهش می‌دهد بلکه باعث کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی نیز می‌شود. افزایش حجم بار ترانزیتی همچنین به توسعه زیرساخت‌های لجستیکی و اقتصادی منطقه گیلان و به‌طور کل کشور کمک شایانی خواهد کرد.
پیوند ریلی ایران و جمهوری آذربایجان، فرصتی برای توسعه منطقه‌ای و همکاری‌های بین‌المللی
اتصال شبکه راه‌آهن ایران به جمهوری آذربایجان در منطقه مرزی آستارا، گامی مهم در توسعه همکاری‌های اقتصادی و سیاسی دو کشور است. این اتصال، امکان تبادل مستقیم کالا، مسافران و توسعه گردشگری بین دو کشور را فراهم می‌آورد و پیوندی راهبردی برای توسعه تجارت منطقه‌ای محسوب می‌شود.
در کنار آن، این پروژه به ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در مناطق مجاور کمک می‌کند و موجب بهبود شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی استان گیلان به‌ویژه شهرستان‌های صومعه‌سرا و آستارا خواهد شد.
اهمیت پروژه در توسعه پایدار و جایگاه ایران در شبکه حمل‌ونقل جهانی
تکمیل این کریدور استراتژیک در راستای توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی کشور، علاوه بر منافع اقتصادی، اهمیت فراوانی در سیاست‌های توسعه پایدار و کاهش آلاینده‌های محیط زیستی دارد. تقویت حمل‌ونقل ریلی، کاهش وابستگی به حمل‌ونقل جاده‌ای و تسهیل ترانزیت کالاها، ایران را به یکی از گلوگاه‌های مهم ترانزیت بین‌المللی تبدیل می‌کند و این جایگاه باعث افزایش نفوذ اقتصادی و سیاسی کشور در منطقه می‌شود.