زهره داودپور در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در تشریح جزئیات آخرین وضعیت منطقه ساحلی مکران در جنوب کشور با تاکید بر اینکه از جمله وظایف دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی داشتن برنامه و قانونمندکردن توسعه به نفع مردم مناطق است، گفت: یکی از بحث‌های جدی وزارت راه و شهرسازی، نحوه استقرار جمعیت و فعالیت به صورت متوازن در کل کشور است و اینکه درنهایت توسعه شهرها به نفع مردم منطقه و بهره‌مندی آنها با رویکرد رونق اقتصادی باشد.

توسعه مکران متفاوت از پارس جنوبی، عسلویه و سیراف است

مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی با اشاره به اینکه تجربه مباحث توسعه در دهه ۸۰ در منطقه پارس جنوبی، عسلویه و سیراف تجربیات موفقی برای مردم همان مناطق نبود، افزود: تجربه توسعه در دهه ۸۰ در مناطق جنوبی کشور که با عدم هماهنگی از سوی دستگاه‌ها بود منجر به محرومیت برای ساکنان آن مناطق شد و به عبارتی توسعه برای مردم آن مناطق به جای آنکه فرصتی برای رشد شود تبدیل به تهدید شد و مشکلاتی همچون آسیب‌های اجتماعی و مسائلی از این دست، گریبان مردم آن مناطق را گرفت.

این مدیرکل حوزه شهرسازی تاکید کرد: افزایش آسیب‌های اجتماعی، حاشیه‌نشینی و افزایش قیمت زمین و مسکن مشکلات توسعه نامتوازن در مناطق جنوبی در دهه گذشته بود و اینکه افراد محلی کمتر توانستند از مزایای توسعه بهره‌مند شوند. به جای مردم محلی، گروه‌هایی از مناطق دیگر به منطقه پارس جنوبی، عسلویه و سیراف رفتند و بحث‌های زمین‌خواری و مسکن در آن مناطق قوت گرفت.

توجه به حفظ محیط‌زیست و توسعه گردشگری در توسعه منطقه مکران

داودپور ادامه داد: در سه- چهار سال اخیر با توجه به جهت توسعه و متمایل شدن آن به سمت توسعه دریا محوری، سواحل جنوب بویژه مکران موردتوجه قرار گرفت و به لحاظ ظرفیت‌ها، مجاورت با دریا، ویژگی‌های دفاعی و سرمایه بسیار عظیمی که در ارتباط با سواحل در آن منطقه از کشور وجود دارد این طرح از اولویت‌های اجرای طرح های شهرسازی قرار گرفته است.

این مدیرکل حوزه معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی گفت: یکی از مهمترین کاربردهای سواحل، بحث‌های گردشگری و مباحث مرتبط با حفظ محیط‌زیست است. همچنین، سواحل شمال و جنوب کشور چند سالی است که در طراحی‌های شهری مورد توجه قرار گرفته است و یکی از مهمترین طراحی‌هایی که برای این سواحل، تهیه شده است طرح ICZM (integrated costal zoon management) مدیریت یکپارچه و منسجم نواحی ساحلی است که در بسیاری از کشورها تهیه شده و خوشبختانه در کشور ما نیز تهیه شده و به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسیده است.

داودپور ادامه داد: در برنامه‌ریزی برای این طرح، نقاط قوت، ضعف و پتانسیل‌ها با تمرکز به مباحث گردشگری مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان نمونه در ساحل دریای‌عمان و خلیج‌فارس نقاطی وجود دارد که چند روز از سال، اتفاقات نادری در آنها رخ می‌دهد، مثلا نوع خاصی از طلوع خورشید، جذر و مدهای خاص و یا به دلیل پلانگتون‌هایی که دارد در غروب بخشی از دریا قرمز رنگ می‌شود که اینها جزو جاذبه‌های این مناطق به شمار می‌روند که بعضا در دنیا بی‌نظیرند و در نظر داریم که به آنها توجه بیشتری داشته باشیم که اینها بخشی از مواردی هستند که در طرح ICZM مورد توجه قرار می‌گیرد.

تهیه طرح‌های ناحیه‌ای مکران، جاسک و چابهار

وی با اشاره به اینکه در منطقه جنوب کشور در چند سال گذشته، طرح‌های ناحیه‌ای و منطقه‌ای نیز آماده شده است، تهیه طرح‌های ناحیه ‌ای مکران، جاسک و چابهار را یادآور شد و گفت: در طرح‌های ناحیه‌ای، نگاه جدیدی به تمدن دریا‌محور داشتیم و به جای آنکه از ساحل به دریا، نگاه و برنامه‌ریزی داشته باشیم از دریا به ساحل نظر داریم. یعنی آن اتفاقی که در قرن‌های گذشته در این سواحل داشتیم را دنبال می‌کنیم. بدین‌معنا که تمامی مراودات ما از طریق دریاها بوده و این آب‌ها از همه جهات برای ما آب‌های مهمی هستند و باید ضمن حفظ و نگه‌داری در رونق اقتصادی و بهره‌مندی مردم بومی نیز نگاه ویژه‌ای داشته باشیم.

این مدیرکل ادامه داد: در دو سال اخیر با تاکیدی که مقام معظم رهبری نیز داشتند، برای هماهنگی و منسجم‌کردن اقدامات و اتفاقاتی که در آن ناحیه رخ می‌دهد، مقرر شد تا طرح منطقه‌ای مکران تهیه شود با این نگاه که بتواند از صدماتی که ممکن است توسعه برای مردم بومی منطقه ایجاد کند جلوگیری نماید. زیرا که اگر توسعه مورد توجه قرار نگیرد و فاقد برنامه‌ریزی باشد می‌تواند به جای فرصت به تهدید تبدیل شود.

جزئیات طرح مکران با تاکید بر حفظ و عمران شهرهای موجود به زودی اعلام عمومی می‌شود

داودپور افزود: در تهیه طرح مکران، ابتدا کارگروهی در ریاست‌جمهوری تشکیل، شرح خدمات تهیه و به تصویب شورای‌عالی معماری و شهرسازی رسید. در حال‌حاضر این طرح در دست تهیه است و خروجی‌ها آن دارد آماده می‌شود که به زودی به اطلاع عموم خواهد رسید.

وی گفت: معمولا طرح‌های کالبدی ملی، منطقه‌ای و ناحیه‌ای متقاضی آن به جای مردم مسئولان هستند در حالیکه در طرح جامع متقاضی مردم هستند و باید بروند و روند اجرا را از پروانه تا انتهای کار دنبال کنند. به همین‌خاطر نیز طرح‌ها باید در دسترس مسئولان باشد تا در تصمیم‌گیری‌هایشان بتوانند بر این طرح‌ها تکیه کنند و از خروجی‌های آن استفاده کنند تا بتواند یک هماهنگی و همکاری بین‌بخشی در جهت توسعه بوجود آید و اقدامات موازی رخ ندهد.

داودپور افزود: طرح توسعه مکران توانسته هماهنگی لازم را به وجود آورد و در تصمیماتی که در سطح ملی گرفته می‌شود کارآمد عمل کند. بعبارت دیگر، تصمیم‌سازی که مدنظر طرح هاست در حال حاضر در مکران دارد رخ می‌دهد.

این مدیرکل حوزه شهرسازی وزارت راه و شهرسازی در پاسخ به این پرسش که در طرح مکران چندین شهر و با چه کاربری‌های اقتصادی و الگوهای معماری دیده شده، گفت: مکران منطقه وسیعی است که از بندر گوادر شروع و به بخش‌هایی از هرمزگان می‌رسد. این طرح با تاکید بر شهرهای موجود است تا شهرهای کنونی بتوانند از ظرفیت‌های امکاناتی شهر استفاده کنند. اگر بخواهد شهرجدیدی در این طرح ایجاد شود هنوز به تصویب ما نرسیده است و ارائه جزئیات بیشتر را به آینده موکول می‌کنم. همین‌قدر می‌گویم که این طرح در خصوص تخصیص اراضی می‌تواند برای تصمیم‌گیران تصمیم‌ساز باشد. به همین دلیل نیز در آینده نزدیک جزئیات ارایه خواهند شد.

تهیه نقشه جمعیتی و پهنه‌بندی مکران با تشریح محدودیت‌ها و امکانات توسعه

وی ادامه داد: در حال‌حاضر نیز نقشه جمیعتی و نقشه پهنه‌بندی که محدودیت‌ها و امکانات توسعه را نشان می‌دهد نیز تا حد قابل‌توجهی آماده شده که به زودی اعلام عمومی می‌شود. همچنین با همکاری تمامی دستگاه های اجرایی تمامی برنامه هایی که در آن منطقه اجرا می شوند تهیه شده است، محورها و کانون‌های مستعد توسعه شناخته شده و هدف‌گذاری توسعه نیز مشخص شده است. همانطور که می دانید اگر فعالیت ها و استقرار جمعیت به شکل کانونی در یکجا متمرکز شود اثرات زیست محیطی نامطلوب تری دارد تا اینکه ما این قبیل طرح ها را به صورت محوری ببینیم. مدل های مختلف دارد ارزیابی می‌شود تا خروجی مناسب را بتوانیم داشته باشیم.

داودپور همچنین در مورد بوروکراسی و تشریفات اداری و اینکه تا چه اندازه تشریفات اداری در کندشدن روند تکمیل طرح مکران نقش داشته است؟ گفت: کاری که داریم انجام می‌دهیم خوب پیش رفته است. انتظارات و پیش‌بینی‌هایی که از این طرح داشتیم در حد قابل قبولی قرار دارد و هماهنگی بین بخش‌های مختلف در حد خوبی ارزیابی شده است زیرا اطلاعاتی که از بخش‌های مختلف درخواست کردیم به موقع دریافت، بررسی و به روزآوری شد. اینها کارهای دشواری در کشور ما به شمار می رود که خوشبختانه با همکاری و حمایت هیات وزیران و شخص معاون اول ریاست جمهوری به سرانجام رسیده است و همه اینها حاکی از اعتقاد به داشتن برنامه در دولت یازدهم است.

وی در پایان گفت: طرح‌هایی که نتواند به محرومیت‌زدایی کمک کند مورد قبول ما نیست و ما در پی آن هستیم تا به محرومیت زدایی از منطقه و کاهش حاشیه نشینی احتمالی برای منطقه که در تجربیات قبلی با آنها مواجه بودیم دست یابیم. اگر قرار باشد آن مزایا باز هم به تهران بیاید بزرگ سری را بیشتر کرده‌ایم. هدف این است توزیع متناسب جمیعت اتفاق بیفتد. و تمدن دریا محور به منظور توزیع متوازن جمعیت انجام پذیرد. /