به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، حرکتی با ایمان آغاز می‌شود و با اشتیاق کیلومتر به کیلومتر جان می‌گیرد. میلیون‌ها دل از اقصی‌نقاط ایران و جهان به سوی یک میعادگاه مشترک روانه می‌شوند. جاده‌ها، ریل‌ها و مسیرهای هوایی در این کاروان عشق تنها گذرگاه مسافران نیستند، بلکه روایتگر اشک‌ها، دعاها و پاهای برهنه هستند که رهسپار نوری شده‌اند، نوری که قرن‌هاست در دل‌ها روشن مانده است. سلام بر حسین که کربلا را مکتب عشق و اربعین را میعادگاه دلدادگان بنا نهاد.
چگونه این کاروان عشق را باید مدیریت کرد؟ چگونه راه را برای زائران هموار ساخت؟ در آستانه اربعین ۱۴۰۴، مهم‌ترین دغدغه‌ی برنامه‌ریزان وزارت راه و شهرسازی ارائه راهکارهای کارآمد برای پرسش‌هایی از این قبیل است. از این رو، سفر یک‌روزه وزیر راه و شهرسازی به استان ایلام با محوریت آمادگی زیرساخت‌های حمل‌ونقل برای اربعین به عنوان یک رخداد تمدنی انجام شد. حالا، همه نگاه‌ها به ایلام دوخته شده است، دروازه‌ای به نور و جاده‌ی مهران که هجرت به سوی حسین را رقم می‌زند.
بازدید عضو کابینه‌ی دولت چهاردهم در روزهای داغ تابستان ۱۴۰۴ از زیرساخت‌های حمل‌ونقل ایلام، نماد بارزی از توجه دولت به استان‌های مرزی و گره‌گشایی از چالش‌های پیشروی سفرهای اربعین حسینی است. این سفر در شرایطی انجام شد که پروژه‌های زیربنایی متعددی در استان نیمه‌تمام مانده‌اند و فشار مضاعف ترددهای میلیونی زائران، اهمیت برنامه‌های اجرایی در این بازه زمانی را دوچندان می‌کند. فرزانه صادق باز بازدید از کارگاه‌های راهسازی، پایانه‌های مرزی و مراکز پایش ترافیک از نزدیک روند مدیریت، کیفیت و موانع برنامه‌ها را بررسی کرد تا ضمن تسریع در پروژه‌ها، تصمیم‌های مهمی برای ارتقای زیرساختی این نقطه استراتژیک از کشور اتخاذ شود.
توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ایلام در آستانه اربعین
در نخستین ساعات سفر، وزیر راه و شهرسازی با حضور در محور ایلام–حمیل از عملیات احداث باند دوم تونل آزادی بازدید کرد. پروژه‌ای با ۱۸ درصد پیشرفت اجرایی که نقشی اساسی در ایمنی و کاهش زمان سفر در یکی از پرترددترین جاده‌های استان ایلام دارد. قرار است با احداث این تونل به طول ۳.۲ کیلومتر گردنه‌های پرحادثه مسیر حذف و دسترسی روان‌تری به کرمانشاه فراهم شود. وزیر برای تخصیص بودجه موردنیاز این طرح به ارزش یک هزار ۸۰۰ میلیارد تومانی قول مساعد داد و تلاش برای تکمیل پروژه تا پایان سال آینده، بارقه امیدی برای رفع گلوگاه‌های ترافیکی این مسیر به شمار می‌رود.
در ادامه بازدیدها، محور ایلام–حمیل به‌عنوان شاهراه ارتباطی مرکز استان با کربلا بار دیگر در کانون توجه قرار گرفت. هرچند تاکنون۲۱ کیلومتر از این مسیر بهسازی شده، اما همچنان بخش‌هایی از محور به‌ویژه در حوالی روستای شباب و مسیر حمیل به کرمانشاه اقدامات عمرانی در حال اجراست.
پروژه تعریض و بهسازی جاده ایلام- صالح‌آباد، احداث تقاطع ماربره و محدوده رانشی که عملیات تثبیت با اجرای ده‌ها شمع عمیق و دیوار بتنی در حال اجراست و با وجود مشکلات ژئوتکنیکی، طبق اعلام مجری پروژه تا پایان سال به اتمام خواهد رسید. حضور مستقیم وزیر در محل پروژه و گفت‌وگو با پیمانکاران و نیروهای اجرایی نشان داد که اولویت با حفظ ایمنی زائران و تکمیل سریع مسیرهای پرتردد است.
وزیر تأکید کرد که پروژه‌ها با وجود معوقات پیمانکاران، همچنان فعال هستند و همت بخش خصوصی برای آبادانی مسیرهای اربعینی ستودنی است و مطالبات در اولویت تسویه قرار دارد.
ارزیابی خدمات‌رسانی در پایانه‌های مرزی و آمادگی اربعین
بخش دوم سفر فرزانه صادق به یکی از استان‌های غربی کشور به بازدید از پایانه مرزی شهید سلیمانی (مهران) و پایانه مسافربری برکت اختصاص یافت. مرز مهران، گذرگاه اصلی زائران اربعین محسوب می‌شود، معبری که مسافران را از دل کوه و دشت به آغوش حرم می‌برد. وزیر در این بازدید از تهیه طرح جامع توسعه پایانه‌ی شهید سلیمانی با مشارکت سرمایه‌گذاران خصوصی خبر داد.
وی با عبور پیاده از مرز مهران و بررسی حضوری تمام مسیر تردد زائران، سعی کرد کمبودها و چالش‌ها را از نزدیک لمس کند تا تصمیم‌گیری‌ها بر پایه‌ی اطلاعات میدانی باشد.
یکی از نقاط قوت این سفر، حضور وزیر در مرکز هوشمند پایش راهداری در مهران بود. مرکزی که با داده‌های آنلاین و تحلیل مسیر ناوگان، موقعیت زائران را بر اساس داده‌های موبایلی شناسایی می‌کند و مدیریت ترافیک را به شکل لحظه‌ای تسهیل می‌سازد. این رویکرد، بیانگر حرکت وزارت راه و شهرسازی به سمت حکمرانی داده‌محور در مدیریت بحران‌ها و سفرهای گسترده همچون اربعین است. امروز، تصمیم‌گیری دیگر بر مبنای گزارش‌های سنتی صورت نمی‌گیرد، بلکه داده‌ها و سامانه‌های پایش، راهنمای اصلی در مدیریت رویدادها به شمار می‌رود.
رویکردهای سیاست‌گذاری در ارتقای ایمنی سفرهای اربعینی
در بخش حمل‌ونقل جاده‌ای، وزیر راه و شهرسازی تأکید ویژه‌ای بر افزایش ظرفیت ناوگان جاده‌ای کشور داشت. به گفته‌ی مقام عالی وزارت، با توجه به اینکه ۸۵ درصد زائران از طریق حمل‌ونقل زمینی سفر می‌کنند، ناوگان اتوبوسی نیازمند تأمین بیش از ۱۱ هزار دستگاه خودرو خواهد بود. تأکید بر استفاده از توان شرکت‌های خصوصی و تقویت مشارکت بخش خصوصی نشان می‌دهد که دولت به‌جای اتکا صرف به منابع عمومی به دنبال بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های کشور برای مدیریت این رویداد عظیم است.
خبر خوشی که خانم صادق در جمع خبرنگاران بیان کرد، این بود که ۱۰ کیلومتر از مسیر مهران - دهلران تا اربعین امسال چهاربانده می‌شود. سال گذشته به مردم استان قول داده شد که موضوع چهارخطه شدن محورهای ایلام پیگیری شود و امروز اعلام می‌کنیم که عملیات چهارخطه‌شدن و تعریض در تمام طول مسیر مهران – دهلران اجرا می‌شود. هرچند با محدودیت منابع مواجه هستیم اما در عین حال باید پاسخگوی مردم باشیم.
در خصوص حمل‌ونقل هوایی، برای جلوگیری از نارضایتی و بی‌نظمی، نرخ بلیت پروازهای اربعین به‌صورت رسمی اعلام شد. قیمت مسیر تهران–نجف ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و نرخ پرواز مشهد–نجف ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین شده است و فروش چارتری نیز ممنوع خواهد بود. وزیر با تأکید بر نظارت دقیق، اعلام کرد که شرکت‌های متخلف ملزم به بازگرداندن مابه‌التفاوت بلیت خواهند شد.
از سوی دیگر، راه‌آهن نیز یکی از عناصر کلیدی در برنامه حمل‌ونقل اربعین معرفی شد، اینکه توسعه زیرساختی کشور با توسعه ریلی رخ می‌دهد. با وجود اینکه ایلام هنوز به شبکه ریلی سراسری متصل نیست، اما تثبیت نرخ بلیت قطار در مسیرهای منتهی به غرب کشور و افزایش ظرفیت از جمله اقدامات موثر وزارت راه و شهرسازی بوده است. اتصال آینده ایلام به شبکه ریلی کشور باعث افزایش ایمنی و صرفه‌جویی اقتصادی می‌شود. همچنین زیرساختی پایدار برای خدمت‌رسانی به زائران سال‌های آینده خواهد بود. اهمیت گسترش خطوط ریلی در ایلام از این منظر است که سالانه ۸ میلیون نفر زائر از این خط ریلی بهره‌مند خواهند شد.
دیار کوه و نور با وجود محرومیت‌های تاریخی، امروز در بخش راه و زیرساخت‌های ریلی پیشرفت ملموسی دارد. در کاهش تصادفات جاده‌ای در زمره‌ی استان‌های پیشرو قرار دارد و این‌روزها به تپنده‌ترین نقطه‌ی ایران عزیز تبدیل شده است. با این حال، حجم بالای سفرهای اربعین، فراتر از ظرفیت کنونی منطقه است و اتخاذ راهکارها و سرمایه‌گذاری‌های کلان می‌تواند خدمات‌رسانی و ایمنی تردد زائران را افزایش دهد.
سفر وزیر راه و شهرسازی به ایلام را باید فراتر از بازدید رسمی دانست، نشانه‌ای از تحول نگاه مدیریتی به مناطق مرزی و قرارگیری در متن تصمیم‌سازی‌های کلان محسوب می‌شود. تمرکز بر تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام، تدوین طرح جامع توسعه پایانه‌ها، بهره‌گیری از بخش خصوصی و حرکت به‌سوی هوشمندسازی، همگی گواه از رویکردی است که به‌جای حل مقطعی مشکلات به دنبال ریشه‌کنی کمبودهاست.