به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در جلسه مشترک با مدیران کل راه وشهرسازی استان‌ها با ابراز امیدواری از اینکه این اجتماعات منجر به فهم مشترکی از مسائل مختلف کشور شود که با آن دست به گریبان هستیم، گفت: نکات مهمی وجود دارد که باید برای آینده ایران با ثبات و مقتدر در نظر داشته باشیم.
آخوندی با اعلام اینکه موضوعی که مطرح می‌کند از بحث‌های اصلی وزارت راه و شهرسازی دور است اما به دلیل بینالمللی بودن حوزه حمل و نقل خیلی مهم است، ادامه داد: کسانی که منطقه خاورمیانه، غرب آسیا و آسیای میانه را می‌شناسند می‌دانند که ایران مقتدر نه فقط برای خود ایران بسیار مهم است بلکه ایران مقتدر لنگر ثبات منطقه هم است؛ لذا بسیاری از کشورهایی که با سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران مخالف هستند معمولا با ایجاد تلاطم در ایران مخالفت می‌کنند و می‌دانند اگر ایران دچار مشکلات منطقه‌ای شود این مشکلات در حد ایران باقی نمی‌ماند.
وی به همین دلیل ایران را ایفاگر نقش تاریخی در منطقه دانست و ادامه داد: نه اینکه ما بخواهیم این نقش را به ایران بدهیم بلکه همواره ایران این نقش مهم منطقه‌ای را فراتر از چارچوب مرزهای خود داشته و می‌توانست روی امنیت کل منطقه تا شبه قاره هند و حتی دریای مدیترانه اثرگذاری داشته باشد، به همین خاطر بسیار مهم است که ما هنگام اندیشیدن به ایران مقداری به فراتر از ایران بیندیشیم و فقط به این موضوع فکر نکنیم که سرنوشت فلان استان یا شهر چه می‌شود؟ دراین صورت است که مجبور می‌شویم به نقش و مسئولیت بینالمللی خود بیشتر توجه کنیم.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به چگونگی شکل‌گیری ارتباطات در منطقه‌ای که تامین‌کننده انرژی کل جهان است و بخش عمده‌ای از انرژی جهان در این منطقه تامین می‌شود، این پرسش را مطرح کرد که اگر سیستم دریایی و حمل ونقل دریایی در ایران عمل نکند اوضاع منطقه چگونه می‌شود و بیش از ۴۵۰ میلیون نفری که در کشورهای محصور در خشکی در شمال ایران زندگی می‌کنند نحوه دسترسی اینها به حمل ونقل دریایی چه می شود؟
این مقام مسئول با بیان اینکه ایران در موقعیتی است که هم نقش آفرینی دارد و هم نسبت به پیرامون خود مسئول است، گفت: معمولا این بحث را تنها از نظر مزیتی نسبی برای ایران در نظر می‌گیریم ولی به این فکر نمی‌کنیم که این مزیت یک تعهد بینالمللی هم برای ایران به وجود می‌آورد؛ حالا چه در دریا، چه در راه، خشکی، ریل، جاده و فقط هم به بحث راه مربوط نمی‌شود.
آخوندی با تاکید براینکه ایران به عنوان کشوری که دراین شاهراه قرار گرفته باید بتواند درحوزه‌های مختلف نقش لنگر ثبات را در منطقه ایفا کند، تصریح کرد: به همین دلیل بسیار مهم است که ابتدا خود ما به موقعیت کشور و هم به اینکه چه مسئولتی داریم توجه داشته باشیم.
وزیر راه و شهرسازی با طرح این سوال که آیا ما نسبت به آنچه در افغانستان، پاکستان یا شمال ایران رخ می‌دهد مسئولیتی نداریم؟ گفت: اگر به نقش، مسئولیت و ماموریتی که ایران درمنطقه دارد کمی فکر کنیم متوجه تاثیرگذار بودن آن بر سیاست‌های مختلفی که انتخاب می‌کنیم می‌شویم. بر همین اساس نیاز به سیاستی داریم که بتوانیم ایفاگر نقشی باشیم که ضمن اینکه برای منافع ملی ایران کافی باشد یک نقش فراملی داشته باشد.
آخوندی با اعلام اینکه ایران ضعیف برای کل منطقه موجب خطر است و اتفاقا ایران قوی برای کل منطقه موجب آرامش، آبادانی و سکون است، تصریح کرد: اگر این موضوع را خوب بفهمیم دراین صورت وقتی تصمیم به سیاستگذاری در این وزارتخانه می‌گیریم به صورت بینالمللی فکر می‌کنیم و موضوعات را فرامنطقه‌ای می‌بینیم. حالا در هر حوزه‌ای، اگرحمل ونقل است باید بتوانیم حوزه حمل ونقل را به صورت منطقه ای ببینیم و بررسی‌هایمان فراتر از ایران باشد یا مثلا اگر درحوزه مهندسی است باید حوزه مهندسی را فراتر از ایران ببینیم و به کل بازارهای منطقه‌ای اندیشه کنیم.
وزیر راه وشهرسازی با بیان اینکه با این مقدمه می‌خواهم به ضرورت طراحی بنیادهای ارتباطاتی تاکید کنم، گفت: چه در حوزه مهندسی، تجارت، حمل ونقل اگر بخواهیم تنها یک گام فراتر از ملی حرکت کنیم باید به قواعد، مقررات و بازی‌های بین المللی هم آگاه باشیم و هم ازخود یک رفتار باثبات و وفادار نشان دهیم.
وی ادامه داد: برخی ازکشورهای پیرامون ما زمانی با شعار اینکه ایران برای باقی کشورها تهدید است شروع به جذب سرمایه کردند. مقداری که سرمایه جذب کردند شروع به تهدید باقی کشورها کردند و در نهایت شاهد بودیم که این کشورها دچار عدم تعادل در منطقه شدند. بنابراین خیلی مهم است که ما در سیاستگذاری هایمان چه در سطح رسمی و چه در سطح رفتارهای بنگاهی صاحب یک رفتار قابل پیش بینی باشیم.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه همواره در برنامه‌ریزی‌های توسعه ای که در ایران داریم باید مقداری به بیرون از ایران توجه و نگاه فراملی داشته باشیم، تصریح کرد: دومین نکته این است که به لوازم نگاه فراملی پایبند باشیم.
تاثیر رفتارحرفه‌ای بر توسعه ملی و تجارت
وی رفتار با ثبات، قابل اعتماد و مبتنی بر معیارهای پذیرفته شده بینالمللی را از لوازم نگاه فراملی خواند و گفت: یک لایه پایین‌تر این موضوع به موضوع بحث امروز ما یعنی داشتن یک نظام‌نامه رفتار حرفه‌ای برمی‌گردد. متاسفانه به این موضوع کمتر فکر کرده‌ایم که چقدر رفتار حرفه‌ای میتواند در توسعه ملی و تجارت چه درشکل داخلی و چه در شکل ملی موثر باشد و ما از خود رفتار با ثباتی را نشان دهیم.
آخوندی با بیان اینکه اولین بحث رفتار حرفه‌ای موضوع سهل و ممتنع آن است، تصریح کرد: رفتار حرفه‌ای سهل و ممتنع است با این حال عمل کردن به آن سخت است و متاسفانه در ایران حداقل در دو دهه اخیر کمتر به این موضوع توجه کرده‌ایم. اصل اولیه آن این است که شما نمی‌توانید با هزینه همسایه توسعه پیدا کنید و در پایان‌کار پول توسعه را باید پرداخت کنیم.
وی با بیان اینکه در حوزه اقتصاد سیاسی گفته می‌شود وظیفه دولت این است که هرکسی را موظف کند هر چقدر از خدمات استفاده می‌کند پول آن را بپردازد و هیچ کسی هزینه‌های خود را به دیگری تحمیل نکند، گفت: این حرف آنقدر بدیهی است که در نگاه اول معمولی به نظر می‌رسد، اما وقتی همین اصل اولیه را رعایت نمی‌کنیم می‌شود نظام شهرسازی فعلی که هزینه افزایش تراکم و افزایش بهره‌‌وری از سطح زمین را به تمام دیگرانی که در این شهر در حال زندگی هستند تحمیل می‌کنیم.
عضو کابینه دولت تدبیر و امید با تاکید براینکه اصول اولیه نظام‌نامه اخلاق حرفه‌ای بسیار ساده است، تصریح کرد: با این‌حال اگر این اصول ساده عمل نشود اجرایی شدن آن بسیارسخت و پیچیده می‌شود.
آخوندی ادامه داد: بحث دیگری که در ارجاع کار داریم این است که گفته می‌شود نظام باید رقابتی باشد. از طرفی گفته می‌شود هر معامله‌ای دوطرف دارد و طرفین باید نسبت به آنچه که خرید و فروش می‌کنند هم آگاه باشند و هم خودشان نسبت به قیمت به تفاهم برسند و در انتخاب آزاد باشند. همین سه اصلی که در واقع باید بدانیم چه چیز می‌خریم، چه چیز می‌فروشیم و درچه زمانی و با چه شرایطی؟ همین صحبت را ما در جامعه مهندسی تبدیل به یک سیستم پیچیده‌ای کرده‌ایم که در واقع با مداخله دولت در نظام ارجاع طرفین معامله نمی‌دانند چه چیز را با چه قیمتی و با چه شرایطی می‌خرند؟
وزیر راه و شهرسازی با بیان این که وقتی بحث رقابت را مطرح می‌کنیم یعنی در بازار حق انتخاب داشته باشیم، گفت: ما در ایران از مرحله سوداگری عبور نکرده و در مرحله سوداگری مانده و وارد یک بازار رقابتی نشده‌ایم. اگر وارد حوزه رقابت شویم همه چیز رقابتی تعیین می‌شود و اگر درحوزه رقابت نرفتیم شروع به سازش می‌کنیم و با مسوول شهر سازش می‌کنند به جای اینکه کالایی به صورت رقابتی به فروش برسد تمام هزینه‌های آن را به مردم تحمیل می‌کند و کل نظام ارجاع و ارزش افزوده در این صورت مختل می‌شود.
وی ادامه داد: اینجا دو مشکل پیش می‌آید یک مشکلش در داخل ایران است و مشکل بزرگ‌تر آن این است که بنگاه‌داری که به این روش عادت کرده است؛ یاد گرفته برای ایجاد ارزش افزوده نیازی به افزایش کیفیت، خدمات، تکنولوژی و افزایش رضایت مشتری ندارد و کافی است با مقامات شهری توافق کند؛ آیا فکر می‌کنید این بنگاهدار میتواند در سطح منطقه رقابت کند؟ خلق ارزش افزوده کند و آیا میتواند در کشور دیگری رقیب شود؟
عضو کابینه دولت یازدهم ادامه داد: این درحالی است که اگر نگاه بینالمللی و فراملی داشته باشیم این اتفاق نخواهد افتاد.
وی ادامه داد: آیا اصلا می‌توانیم یک نظام مهندسی داشته باشیم که بر مبنای توزیع کار دولتی و تحمیل شرایط مهندس به جامعه باشد بعد بخواهیم این مهندس با مهندس کشور دیگری که صد درصد رقابتی است رقابت کند؟ در این صورت ما وارد چرخه باطل می‌شویم چرا که این فرد نمی‌تواند در فرامرزهای ایران رقابت کند.
وی با بیان اینکه در بحث اخلاق عمومی گفته می‌شود نباید منافع عمومی را فدای منافع خصوصی کرد و در عین حال منافع خصوصی را هم نمی‌توان فدای منافع عمومی کرد گفت: یعنی من وزیر حق ندارم به هیچ مهندسی نظری را تحمیل کنم و همچنین نمی‌توان تحت عنوان منافع عمومی موضوعی را به مهندس تحمیل کنم. باید هر کسی سرجای خود باشد.
آخوندی با طرح این سوال که نحوه مدیریت امور مهندسی در ایران چگونه است؟ گفت: به خاطر منافع جامعه مهندسی می‌آییم و توزیع کار انجام می‌دهیم؛ یعنی مهندس را به جامعه تحمیل می‌کنیم. درحالی که این سوال مطرح است که چه کسی حق این تحمیل را به ما داده است. از سوی دیگر برای این که بخش مسکن فعال شود می‌آییم و تمام ضوابط شهرسازی را می‌فروشیم. این کار چه مفهومی میتواند داشته باشد؟ فدا کردن منافع جامعه به نفع عده‌ای که می‌خواهند از زمین خود استفاده بیشتری کنند، در حالی که تاکید داریم اول اخلاق حرفه‌ای این است که دست در جیب دیگری نکنیم و دوم اینکه نه کسی حق دارد منافع مهندس را از بین ببرد و نه کسی میتواند مهندس را به جامعه تحمیل کند. هر دوی آن باید برمبنای یک ترازوی اجتماعی باشد.
آخوندی با بیان اینکه اگر ما بخواهیم چه در حوزه مهندسی و چه در حوزه حمل ونقل در سطح بینالمللی عمل کنیم آیا به این معنی است که نباید به فکر منافع شخصی خود باشیم؟ گفت: اصل همکاری این است که منافع متقابل را قبول کنیم. فهم ما از منافع متقابل در سطوح مختلف از سطح یک محله تا سطح بینالمللی مهم است؛ به فهم پیچیده‌ای نیاز است تا قبول کنیم که منافع، منافع متقابل است و در واقع ما نباید تصور کنیم که می‌توانیم کلاه سردیگری بگذاریم و به نفع خود عمل کنیم.
داشتن ایده بینالمللی برای مدیران ایران یک اصل بسیارمهم است
آخوندی با این نتیجه‌گیری که همواره معتقد بودم همکاران حاضر در وزارتخانه باید فهمی از موقعیت ایران داشته باشند و صاحب یک ایده بینالمللی باشند، گفت: داشتن یک ایده بین المللی برای مدیران ایران یک اصل بسیارمهم است. این درحالی است که در ایده بینالمللی توجه به ایجاد اعتماد بسیار مهم است و ایجاد اعتماد بینالمللی به رفتارهای حرفه‌ای بازمی گردد و رفتارهای حرفه‌ای به اخلاق عمومی برمی‌گردد و این سلسله مراتب این اندیشه است.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در بحث اخلاق حرفه‌ای چند اصل ساده را باید در نظر بگیریم، گفت: حفظ محیط زیست، رجحان منافع عمومی، میراث فرهنگی و ترجیح قانون بر منافع شخصی صاحبکار، این موارد اصول این بحث است.
مقام عالی وزارتخانه گفت :نکته بسیار مهمی که در ایران به سمت آن حرکت می‌کنیم و خواهی نخواهی باید به آن توجه کنیم مفهوم تضاد منافع است.
وی باطرح این سوال که در ایران چه تعداد از آدم‌ها در موضع متعارض می‌نشینند؟ گفت: وقتی دو طرف میز می‌نشینیم در موضع تهمت قرار گرفته‌ایم. متاسفانه دو طرف میز نشستن در ایران بسیار دیده شده است و فقط در حوزه کار مهندسی نیست. اگر بخواهیم داستان تعارض منافع را ازبین ببریم به این مفهوم است که هیچ مهندسی نمی‌تواند همزمان در وزارت راه باشد و همزمان کار مهندسی نظارت را انجام دهد در این صورت تعارض منافع انجام گرفته است. این وضعیت در سایر وزارتخانه‌ها هم هست.
آخوندی با بیان اینکه ما می‌گوییم نمی‌شود هم در موضع دولت بود و هم دربازار و بخش خصوصی، هم حسابدار باشیم و هم حسابرس، ادامه داد: متاسفانه در ایران به این اصول کمتر توجه شده است و بعد می‌خواهیم مهندسی را که دراین سیستم آشفته تربیت شده است درسطح بینالمللی کارکند.
آینده مهندسی ایران
آخوندی با طرح این سوال که آیا این روش در ایران کاربردی دارد؟ گفت: اگر بخواهیم در‌باره آینده مهندسی ایران فکرکنیم باید وارد لایه‌هایی از اصلاحات شویم که این لایه‌ها دیگر یک دستور اداری ساده نیست.
وی با بیان اینکه نکته بعدی بحث شهر‌فروشی است، تصریح کرد: آیا یک مهندس میتواند بگوید که نسبت به محصول نهایی خود مسولیتی ندارد و فقط باید محاسبه این ساختمان را انجام می‌دادم و اینکه این ساختمان چگونه به بهره‌برداری می‌رسد به من مربوط نیست؟ مگر ما می‌توانیم نسبت به مسوولیت اجتماعی و کارکرد نهایی چیزی که مسولیتش را پذیرفته‌ایم بی‌تفاوت باشیم؟ بخاطر بی‌توجهی به این اصل تغییر رفتار کار بسیار سختی شده است. با این حال بنده فکر می کنم آینده مهندسی ایران به رفتارهای حرفه ای و پایبندی به آن بستگی دارد.
آینده شهرنشینی در ایران
وزیر راه و شهرسازی در ادامه به وضعیت آینده شهرنشینی در ایران اشاره کرد و خطاب به مدیران استانی با بیان اینکه این نگاه برای شما بسیار مهم است که بدانید برچه مبنایی می‌خواهید شهر را اداره کنید، گفت: در اواخر دهه شصت گفته شد که برای تامین هزینه‌های اداره شهر نیاز به افزایش تراکم‌ها داریم. فارغ از بحث‌های مفاسدی که در اطراف این موضوع وجود دارد باید تحلیل کنیم که وضعیت شهرهای ما چگونه است، یک زمانی در اوایل دهه سی جمعیت شهری ایران ۶ میلیون نفر بود. الان در دهه نود جمعیت شهری ایران به ۶۰ میلیون نفر رسیده است یعنی در این ۶۰ سال جمعیت شهری ده برابر شده است اما این روند آیا ادامه دارد؟ قطعا ادامه ندارد.
وی با بیان اینکه تصور اینکه فکر کنیم روند توسعه شدید شهرنشینی که ظرف ۶۰ سال ده برابر شده، ادامه دارد، غلط است، گفت: بنابراین فارغ از اینکه واگذاری آن تراکم‌ها کلی مفسده داشت انجام دوباره آن دیگر اساسا کارکردی ندارد چرا که ادامه رشد جمعیت شهری دیگر وجود خارجی ندارد. چرا که اخیرا با بررسی طرح‌های جامع متوجه شده‌ایم که اکثر شهرها به جمعیت پیش‌بینی شده در طرح جامع نمی‌رسند.
وی تاکید کرد تصور اینکه برمبنای افزایش تراکم شهر را اداره کنیم امکان‌پذیر نیست، گفت: این اصل در برنامه‌ریزی مسکن خیلی مهم است که دیگر افزایش تراکم بی‌معنا است و نمی‌شود اداره شهر را بر مبنای فروش تراکم گذاشت. حتی اگر مساله اخلاقی آن که سوداگری و دست کردن در جیب همسایه و فروش منافع عمومی است را کنار بگذاریم.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه با گشتی در کلان شهرها می‌توانید شاهد افزایش بی‌رویه تعداد واحدهای تجاری باشید، گفت: همین جا در تهران چقدر قرار است واحد تجاری ساخته شود؟ به ازای چند نفر می‌خواهید در تهران واحد تجاری داشته باشید. فقط در یک پروانه در منطقه ۲۲ تهران یک میلیون و سیصد هزار متر مربع پروانه واحد تجاری صادر شده است. مگر این شهر چقدر ظرفیت تجاری دارد؟
وی خطاب به مدیران راه و شهرسازی کل استان‌ها گفت: در شهرهای خود ببینید واحدهای تجاری چقدر است؟ مسکونی‌ها چقدر است؟ باید نگاه اخلاقی‌تری به مناسب خود داشته باشیم و بدانیم نسبت به شهر مسوولیت داریم. اما برای اینکه این حرف منتقل شود باید آمار و اطلاعات به مردم دهیم که شهرهایمان به کجا دارند می‌روند و چگونه حرکت می‌کنند.
آخوندی با اعلام اینکه درحال حاضر مشکل افزایش واحدهای تجاری و فروش شهر در تمام کلان‌شهرها وجود دارد، گفت: تبریز، مشهد و اصفهان همه با این مشکل دست به گریبان هستند. در تبریز بالای دویست هزار واحد تجاری داریم یعنی هر هفت نفر در این شهر یک واحد تجاری دارند. حالا باز هم می‌خواهند مجوز تجاری بیشتری هم بدهند.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه بی توجهی به مسایل حرفه‌ای ما را به بن‌بست‌هایی می‌کشاند که بعد حل این بن‌بست‌ها پر هزینه می‌شود، گفت: از شما می‌خواهم وارد این لایه‌های بحث شوید که در استان‌ها چه اتفاقی افتاده و شهر خود را در آینده باید چگونه اداره کنید. امیدوارم که این موضوع برگشت به رفتار و اخلاق حرفه‌ای منجر به ارتقای توان مهندسی ایران شود که هم بتواند در جهت آبادانی ایران کمک‌دهنده باشد و هم به ایفای نقش منطقه‌ای ایران کمک کند و هم در جهت ارتقای زندگی مردم نقش موثری داشته باشد.