به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دنیای اقتصاد نوشت: وزارت خزانه‌داری آمریکا دو مجوز برای فروش هواپیماهای مسافربری دو شرکت معتبر ایرباس و بوئینگ به ایران صادر کرد. بر این اساس، در مرحله اول فروش ۱۷ فروند از هواپیماهای ایرباس به ایران ممکن خواهد شد و انتظار می‌رود که فروش هواپیماهای بوئینگ نیز در روزهای آینده آغاز شود. کارشناسان مجوز اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) را از سه بعد دارای اهمیت می‌دانند. در بعد اول، این مجوز علاوه‌بر تاثیر روانی آنی بر سایر شرکای تجاری ایران، امکان فروش هواپیما و تجهیزات هوایی شرکت‌های کوچک‌تر را که امکانات لابی‌گری ایرباس و بوئینگ را نداشتند، فراهم می‌کند. در بعد دوم، با توجه به ارزش قرارداد خرید هواپیماهای نو، بستر برقراری روابط کارگزاری با بانک‌های بزرگ اروپایی فراهم خواهد شد و عملا فضای روانی ایجادشده علیه همکاری با ایران را که از دوره تحریم‌ها به جا مانده است، خواهد شکست. در بعد سوم نیز ایران می‌تواند به‌منظور نوسازی ناوگان هوایی خود از رقابت دو شرکت هواپیماساز ایرباس و بوئینگ به نفع خود بهره گیرد. این تحول در زمانی صورت گرفته که محور اصلی مذاکرات و دیدارهای حسن روحانی با سران کشورهای دیگر در نیویورک، علاوه‌بر رایزنی سیاسی، بر دیپلماسی بانکی متمرکز است.
صدور مجوز از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فروش هواپیمای ایرباس به ایران بالاخره کلید خورد. منابع آگاه اعلام کرده‌اند که دو مجوز از سوی این وزارتخانه برای فروش جت‌های ایرباس به ایران صادر شده است که بر این اساس، ۱۷ هواپیمای ایرباس فرانسوی می‌توانند به‌صورت فوری به ایران انتقال یابند. از سوی دیگر، انتظار می‌رود که اجازه فروش هواپیماهای بوئینگ نیز در روزهای آینده صادر شود. این در حالی است که پیش از این، مقامات مسوول ایرانی و اروپایی تعلل در صدور مجوز اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا) برای فروش هواپیما به ایران را بزرگترین مانع برای نهایی شدن قرارداد بزرگ ایران ایر با ایرباس می‌دانستند.
از سوی دیگر، صدور مجوز از سوی اوفک، نه‌تنها در نهایی شدن قرارداد ایرباس، بلکه در انعقاد سایر قراردادهای هوایی ایران با شرکت‌هایی همچون بوئینگ و ATR نیز تاثیرگذار بوده است. قرارداد ایران با غول‌های هواپیماسازی دنیا را می‌توان نماد مهمی از آغاز دور جدید مناسبات سیاسی و اقتصادی در پسابرجام دانست؛ قراردادی که موجب خواهد شد ناوگان هوایی ایران پس از سال‌ها نوسازی شود و شاهد رقابت غول‌های هواپیماسازی دنیا در ایران باشیم.
برخی از کارشناسان اعتقاد دارند مجوز اوفک نوید تسهیل روابط بانکی ایران با اروپا را نیز به همراه خواهد داشت؛ چراکه پس از اجرای برجام یکی از چالش‌های مهم در توسعه روابط اقتصادی ایران با کشورهای اروپایی به نگرانی و ترس بانک‌های بزرگ غربی به برقراری روابط کارگزاری با ایران بر می‌گشت؛ بنابراین ایران تنها به برقراری روابط با بانک‌های کوچک اروپایی بسنده کرده بود و با بانک‌های بزرگ در حال مذاکره بود. ترس بانک‌های اروپایی نیز به‌دلیل جریمه‌های سنگینی بود که در دوره تحریم‌ها به‌دلیل همکاری با ایران از سوی آمریکا متحمل شده بودند. حال با توجه به اهمیت قرارداد هوایی ایران و صدور این مجوز از سوی اوفک، قطعا ظرفیت بانک‌های کوچک اجازه پشتیبانی از این قرارداد را نخواهد داد و از سویی همکاری در این قرارداد مهم، برای بانک‌های بزرگ غربی نیز جذاب خواهد بود. از این رو می‌توان انتظار داشت به زودی همکاری با بانک‌های درجه اول غربی نیز برای ایرانی‌ها آغاز شود. به اعتقاد کارشناسان، صدور مجوز اوفک از بعد دیگر می‌تواند با تاثیر روانی بر سایر شرکای تجاری ایران همراه باشد و آنها بدون نگرانی و با فراغ بال بیشتری وارد دور جدی تری از مذاکرات با ایران شوند.
خبرگزاری رویترز روز گذشته (چهارشنبه) به نقل از منابعی در حمل‌و‌نقل هوایی آمریکا گزارشی را منتشر کرده است که بر اساس آن، اعلام شده واشنگتن ارائه مجوز برای لغو ممنوعیت فروش جت‌های مسافربری به ایران را آغاز کرده است. براساس این گزارش، منابع آگاه در حمل‌و‌نقل هوایی آمریکا گفته‌اند که وزارت خزانه‌داری این کشور دو مجوز را صادر کرده که به موجب آن فروش جت‌های ایرباس اروپایی به ایران ممکن شده است و انتظار می‌رود که فروش جت‌های بوئینگ نیز در روزهای آینده آغاز شود. یک سخنگوی شرکت ایرباس تایید کرد که دو مجوز را از آمریکا دریافت کرده است که در مجموع اجازه انتقال فوری ۱۷ هواپیما را به ایران می‌دهد. اگرچه این شرکت هواپیماسازی در اروپا قرار دارد، اما به‌دلیل تولید برخی از قطعات آن در آمریکا، برای فروش هواپیما به ایران نیازمند مجوز دولت آمریکا است.
هر دو شرکت هواپیماسازی ایرباس و بوئینگ پس از اجرای توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ و لغو تحریم‌های بین‌المللی وضع شده علیه ایران، طی توافقاتی با تهران قرار بود بیش از ۱۰۰ فروند هواپیما را به این کشور بفروشند یا اجاره دهند که در راستای تلاش‌های ایران برای بازسازی بخش حمل‌و‌نقل هوایی خود است. بعد از اجرای برجام در بهمن سال گذشته، اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (OFAC) اعلام کرد که تمام موسسات آمریکایی که علاقه‌مند فروش یا اجاره هواپیما، قطعات یدکی یا خدمات نگهداری و ایمنی به ایران هستند، می‌توانند به‌صورت مورد به مورد برای دریافت اجازه به این اداره مراجعه کنند. طبق همین اعلامیه، موسسات غیرآمریکایی نیز برای فروش و اجاره هواپیما، در‌صورتی‌که بیش از ۱۰ درصد قطعات محصولات آنها آمریکایی باشد، به مجوز اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا نیاز دارند. البته پس از چند روز از اجرایی شدن برجام، ایران‌ایر سفارش ۱۱۸ فروند هواپیما را نزد ایرباس ثبت کرد و بعد از یک ماه سفارش ۲۰ فروند از هواپیماهایATR ۷۲ را نهایی کرد. در این بین تا اسفند سال گذشته، بوئینگ از مذاکره با ایران منع شده بود و اولین جلسه این شرکت با طرفین ایرانی در فروردین‌ماه برگزار شد. نتیجه این جلسات موافقت‌نامه‌ای برای خرید ۸۰ هواپیما با گزینه ۲۹ هواپیمای اضافی به‌صورت اجاره توسط طرفین ایرانی بود.
کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند صدور مجوز اوفک برای ورود هواپیماهای ایرباس به ایران می‌تواند به اجرایی شدن برجام نیز کمک کند. از سوی دیگر با توجه به اینکه درحال حاضر، اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا با صدور این دو مجوز، نسبت به همکاری غربی‌ها با ایران چراغ سبز نشان داده است، شرکت بوئینگ نیز برای نهایی و اجرایی شدن قرارداد خود با ایران، به‌صورت جدی‌تر تلاش خواهد کرد و با ایجاد فضای روانی، خواهان تسریع در صدور مجوز از سوی اوفک برای قرارداد هوایی خود با ایران خواهد شد.
به اعتقاد کارشناسان بر اساس آنچه گفته می‌شود، هواپیماهای خریداری شده قرار نیست به‌صورت نقدی خریده شوند و مقرر شده است برای آنها فاینانس گرفته شود. این امر به این معناست که ایران، هواپیماهای خریداری شده را از طریق دریافت وام خریداری خواهد کرد. پرداخت وام نیز از محل درآمد ناشی از فروش بلیت هواپیما صورت خواهد گرفت. بنابراین در این شرایط نیاز است یک بانک یا موسسه مالی برای پرداخت این وام با ایران همکاری کند. این وام باید در یک بازه زمانی نسبتا طولانی بازپرداخت شود. بر این اساس، ضروری است که یک کانال بانکی وجود داشته باشد که طی آن، وام دریافت شود و در یک مدت طولانی بازپرداخت شود. برای فاینانس، تضمین وام نیز ضروری است. این به آن معناست که احتمالا یک آژانس اعتبار صادراتی یا Export Credit Agency نیز باید وارد میدان شود و این تضمین را صادر کند. مجموعه آنچه گفته شد، به این معناست که خرید این هواپیماها می‌تواند بیانگر این امر باشد که اعطای اعتبار به ایران (فاینانس) ممکن است و اگر در مورد هواپیما این کار را بتوان انجام داد، دلیلی ندارد که در مورد سایر پروژه‌ها بعید باشد. البته باید دید که آیا این مجوز، عملا منتهی به خرید می‌شود یا خیر و مراحل بعدی (فاینانس و تحویل) نیز به چه صورت پیش خواهد رفت. اما آنچه مسلم است مانع بزرگ خرید هواپیما از سوی ایران، با صدور مجوز اوفک، برطرف شده است.