به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی با تشدید آسیب‌های وارده به كاخ صاحبقرانیه، نگرانی‌هایی طی چند هفته اخیر برای كارشناسان و فعالان میراث فرهنگی ایجاد شده است. از سویی متولیان امور شهری نگران نشست زمین و آسیب‌های جدی در منطقه نیاوران به واسطه شرایط قنات‌های این محدوده در نتیجه گود‌برداری‌های متعدد در نیاوران هستند.
كارشناسان، گودبرداری عمیق پروژه اطلس مال در جنوب این مجموعه را مهم‌ترین عامل تشدید آسیب‌های كاخ صاحبقرانیه و فرونشست زمین در محدوده مجموعه فرهنگی- تاریخی نیاوران عنوان كرده‌اند.
اعتماد نوشت: روز گذشته در حاشیه نشست خبری مدیرعامل شركت باغ فردوس ایرانیان (سازنده پروژه اطلس مال) برای نخستین‌بار مسوولان این پروژه نسبت به اخبار منتشر شده در این رابطه واكنش نشان دادند اما این واكنش‌ها در تناقض با گفته‌های مسوولان شهرداری و میراث فرهنگی است.
سعید محمد، مدیرعامل شركت باغ فردوس ایرانیان در این نشست با اعلام اینكه در برخی خبرها آمده است كه پروژه اطلس مال موجب به هم خوردن قنات و آب‌های زیرسطحی شده است، گفت: «ما نقشه قنات‌های تهران را از شهرداری اخذ كرده و متوجه شدیم كه هیچ آب و قناتی در منطقه محل ساخت پروژه وجود ندارد.»
این در حالی است كه هفته گذشته محمدباقر خسروی، مدیر بافت و بناهای تاریخی معاونت شهرسازی شهرداری تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» اعلام كرده بود: «قنوات شهر تهران یكی از پروژه‌های بسیار مهم ما است نه فقط در حوزه میراث فرهنگی بلكه در مدیریت بحران شهر تبدیل به یك موضوع حیاتی و كلیدی شده است. متاسفانه ما نقشه قنوات شهر را نداریم اما معاونت خدمات شهری شهرداری تهران درصدد تهیه نقشه قنوات تهران است.»
سعید محمد با اعلام اینكه این پروژه بر اساس ضوابط و مقررات شهرسازی توانسته پروانه ساخت از شهرداری تهران دریافت كند، گفت: «عمق گود این پروژه ٣٢ متر است اما در برخی خبرها آمده است پروژه اطلس مال موجب به هم خوردن قنات و آب‌های زیرسطحی شده است كه باید بگویم ما نقشه قنات‌های تهران را از شهرداری اخذ كرده و متوجه شدیم كه هیچ آب و قناتی در منطقه محل ساخت پروژه وجود ندارد، چه بسا این پروژه چندین سال است كه در حال ساخت بوده و قطعا اگر پروژه ما مانع جاری شدن آب می‌شد حتما در این مدت شاهد بروز حوادث بودیم.»
مدیرعامل شركت مجری پروژه اطلس مال با اعلام اینكه تا عمق ٦٢ متری پروژه هیچ قناتی وجود ندارد، تاكید كرد: «آنقدر موضوع نبود آب در این محدوده برای ما واضح و شفاف است كه حتی كف پاركینگ عایق‌بندی نشده است، بنابراین اگر قرار باشد در این عمق، آب وجود داشته باشد قطعا طی ساخت متوجه خدمات ساختمانی ناشی از نشت آب می‌شدیم.»
سخنان سعید محمد در حالی مطرح می‌شود كه پیروز حناچی، معاون وزیر راه و دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی ضمن اینكه معتقد است احتمال تاثیر ساخت اطلس مال بر آسیب‌های كاخ صاحبقرانیه فرضیه‌ای است كه باید مورد بررسی قرار گیرد گفته است: «با توجه به شواهدی كه وجود دارد احتمال اینكه آسیب‌های وارد شده به كاخ نیاوران ناشی از اجرای این پروژه باشد وجود دارد. البته این نكته را هم باید در نظر گرفت كه منطقه‌ای كه كاخ نیاوران در آن قرار گرفته به دلیل اختلاف كد ارتفاعی و شیب زیاد در معرض رانش شدید قرار دارد و در عین حال سطح آب‌های زیر زمینی هم بالاست و عبور قنات‌ها را هم در این منطقه داریم. به نظر می‌رسد گود عمیق اطلس مال بر عوارضی كه در دو سال اخیر در صاحبقرانیه و مجموعه نیاورن ایجاد شده بی‌تاثیر نبوده است.»
تاكید مدیرعامل شركت مجری پروژه اطلس مال بر اخذ نقشه‌های قنات‌های تهران از شهرداری تهران در حالی مطرح می‌شود كه دبیر عالی شورای عالی معماری و شهرسازی معتقد است نقشه‌های دقیقی از قنات‌ها در دست نیست و نیاز به این است كه برای پیشگیری از هر گونه اتفاق مشابه آنچه در مجموعه نیاوران در حال وقوع است، نقشه‌های دقیق و سه بعدی از قنات‌ها تهیه شود.
پیروز حناچی در خصوص نقشه قنات‌های تهران اعلام كرده بود: «در مورد قنات‌ها باید این اطمینان وجود داشته باشد كه عبور آب در آنها به راحتی صورت گیرد، ضمن اینكه قنات‌ها نیازمند لایروبی هستند و در برخی موارد احداث بناهای جدید باعث كور شدن قنات‌ها می‌شوند. این موارد باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد و این موارد با نقشه‌های دو بعدی قابل بررسی نیستند. این نقشه‌ها در مقیاس یك دو هزارم و پایین‌تر دقت كافی ندارند، برای بررسی قنات‌های تهران نقشه قنات‌ها باید دارای بعد سومی باشند كه اطلاعات مربوط به عبور آب در قنات، بستر قنات كه بسیار مهم است، محل قرار‌گیری دقیق میله‌های چاه اهمیت بسیاری دارد و از این جهت تاكید ما بر این است كه نقشه‌های دقیق‌تری برای قنات‌های تهران تهیه شود.»
هر چند كارشناسان میراث فرهنگی و شهرداری قاطعانه در خصوص نقش اجرای این پروژه در آسیب‌های كاخ صاحبقرانیه اظهارنظر نمی‌كنند و اعلام نظر قطعی را به بعد از اعلام نتایج تحقیقات و پژوهش‌های كمیته فنی موكول می‌كنند اما از سویی گودبرداری این پروژه را در نشست زمین در این منطقه بی‌تاثیر نمی‌دانند. اما اینكه مسوولان پروژه چطور اینقدر قاطعانه از در اختیار داشتن نقشه‌های قنات‌ها و نبود هیچ گونه قناتی در این محدوده سخن می‌گویند، جای بحث دارد.