به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی، بهاره بزرگمهر مدیر شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی در جلسه بررسی پروژه طراحی شهری خیابان ارگ به عنوان یکی از پروژه‌های ستاد استانی عمرانی مشهد ۲۰۱۷ که در محل هتل تاریخی پارس مشهد مقدس برگزار شد، با تأکید بر اینکه چشم‌انداز توسعه‌ای کلان‌شهر مشهد مقدس با توجه به امکانات و فرصت‌های شهر در طرح تفصیلی تهیه شده است، خاطرنشان کرد: مشهد مقدس کلان‌شهری است با هویت معنوی و با کارکرد مذهبی، زیارتی و فرهنگی در مقیاس ملی و جهانی، پیشتاز توسعه پایدار شهری در سطح ملی با رویکرد جهانی و با اتکا به اقتصاد دانش‌محور، صنایع پیشرفته و خدمات برتر به ویژه خدمات زیارتی، گردشگری فرهنگی و گردشگری طبیعی و دارای فضاهای شهری با هویت، فعال، سرزنده، ایمن و خاطره‌انگیز برای تمام شهروندان، زائران، گردشگران و مسافران که این مبحث در تمامی طرح‌های تفصیلی و جامع شهر در نظر گرفته شده است.
وی با اشاره به اهداف خرد و کلان طرح‌ها و برنامه‌های مشهد ۲۰۱۷، تصریح کرد: اعتلای هویت معنوی، زیارتی، تاریخی و فرهنگی مشهد در مقیاس ملی و جهانی، دستیابی به رشد اقتصادی پایدار با رویکرد جهانی و مشارکت فعال در توسعه اقتصاد ملی (پایداری اقتصادی)، گسترش رفاه عمومی و تأمین عادلانه حقوق شهروندی (پایداری اجتماعی) و اعتلای کیفیت محیط شهری و بهبود دسترسی ساکنان و زائران مشهد (پایداری کیفیت زندگی) از جمله اهداف کلان این طرح‌هاست.
وی افزود: حفاظت پایدار از محیط طبیعی و محیط‌زیست شهر، تأمین و گسترش زیرساخت‌های اساسی مناسب و ایمن شهری به ویژه شبکهٔ حمل‌ونقل پیشرفته و کارا با تأکید بر حمل‌ونقل عمومی، ارتقای ساختار کالبدی - فضایی متوازن، متعادل و متناسب با هویت مذهبی - فرهنگی شهر، ایجاد محیط امن اجتماعی و توسعه و تجهیز شبکه مراکز، کانون‌ها و محورهای شهری فعال و سرزنده از جمله اهداف خرد برنامه‌های اجرایی برای شهر مشهد مقدس است.
بزرگمهر با اشاره به پروژه طراحی شهری خیابان امام خمینی (ره) محدوده خیابان ارگ مشهد با رویکرد تقویت پیاده‌مداری، اظهار کرد: احیای بعضی از مسیرها و معابر شهر مشهد که دارای ارزش‌های تاریخی و فرهنگی است، در شورای عالی شهرسازی کشور نیز تصویب شده که در همین راستا در شهر مشهد احیای بخشی از بافت و خیابان‌هایی که از لحاظ تاریخی، اجتماعی و فرهنگی برای مردم دارای اهمیت هستند، در دستور کار قرار گرفته است.
وی افزود: با توجه به رویداد مشهد ۲۰۱۷ نیز فرصت مناسبی پیش آمده تا هر چه زودتر و بهتر اقدام به احیای اماکن شهری تاریخی و فرهنگی کنیم، بر همین اساس برخی از محلات و خیابان‌های مشهد برای تهیه طرح تعیین و تصویب گردیده‌اند و در حال حاضر نیز بررسی خیابان ارگ مشهد به عنوان یکی از مهم‌ترین فضاهای یادمانی تاریخی و در عین حال نماد نوگرایی در عصر خود طراحی شود و دستگاه‌های اجرایی مرتبط به خصوص اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی نیز از ارکان این اقدام بوده‌اند و شهرداری مشهد هم در این رابطه همکاری‌های لازم را انجام می‌دهد.
وی اضافه کرد: محور ارگ به عنوان محور شاخص و واجد ارزش‌های تاریخی، کالبدی، اجتماعی بوده و نیازمند حفظ و تقویت و احیاء است و در این راستا وجود فضاها و عرصه‌های یادمانی و تاریخی و بناهای ارزشمند کالبدی - کارکردی در خیابان ارگ نقش مهمی در باز زنده‌سازی هویت اصیل شهر مشهد برای ساکنان، گردشگران و زائران دارد و می‌تواند نظام ادراکی شهر را بهبود ببخشد، از طرفی غنی بودن حوزه مرکزی شهر از حیث وجود بناهای ثبتی تاریخی و فضاهای همگانی و رویداد مکان‌هایی که بستر یا حاصل شکل‌گیری اتفاقات مهم فرهنگی- اجتماعی و سیاسی شهر بوده‌اند به این محورها اهمیت ویژه‌ای بخشیده است.
مدیر شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی با بیان اینکه در این طرح‌ها چشم‌انداز فرهنگی برای مرکز شهر مشهد در نظر گرفته شده است، توضیح داد: شهر مشهد شهری آیینی است، مرکز شهر مشهد کانون اصلی تجلی آیین‌ها است، با توجه به این مسئله، تجهیز مرکز شهر مشهد به عنوان مکان زندگی زائر و شهروند مشهدی و تقویت کارکردهای موجود و تکمیل روزآمد آن‌ها و حفاظت و تقویت شناسه‌های ارزشمند تاریخی – فرهنگی در این شهر الزامی بوده که طرح و اجرای پروژه طراحی شهری خیابان ارگ یکی از راه‌های دستیابی به این اهداف است.
وی با بیان اینکه در گام اول تحقیقات این پروژه، بررسی و تحلیل پیشینه و وضع موجود منطقه ارگ بررسی می‌شود، گفت: بیان موقعیت خیابان ارگ، جایگاه این خیابان و پیشینه فرهنگی و دامنه تغییرات محور در
طی زمان، مقایسه تطبیقی با نمونه‌های داخلی و خارجی، تحلیل مقدماتی خیابان و پتانسیل‌ها و چالش‌های آن، فرایند مقدماتی مطالعات طراحی و وضعیت شبکه دسترسی و حمل‌ونقل این منطقه در مرحله اول صورت گرفته است.
وی توضیح داد: محدوده خیابان امام خمینی (ره) با ارگ در حال حاضر محدوده‌ای شاخص از لحاظ کاربری‌های فرهنگی و اداری و از جهت فعالیتی و عملکردی جزو مراکز اداری - تجاری مهم محسوب می‌شود که همین موضوع باعث شده نقش برجسته‌ای در سازمان ادراکی و ذهنی شهروندان مشهد از گذشته تا امروز داشته باشد.
مدیر شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی افزود: خیابان امام خمینی (ره) در محدوده خیابان ارگ با توجه به سابقه شکل‌گیری و هویت تاریخی غنی و نقش و جایگاه مهمی که در سازمان عملکردی و سابقه تاریخی و علی‌الخصوص جریان نوگرایی شهر مشهد داشته، بستری است که روح اجتماعی و زندگی مدنی در مقیاس شهر مشهد و یا فراتر از آن می‌تواند در آن جریان داشته باشد که این پتانسیل با حضور آگاهانه شهروندان، گردشگران و زائران به فعلیت می‌رسد.
همچنین در این جلسه معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی با بیان اینکه در اجرای هر پروژه‌ای در خیابان امام خمینی (ره) محدوده ارگ مشهد باید ارزش‌های فرهنگی این خیابان مشخص شده و ظهور پیدا کند، تأکید کرد: ارزش این خیابان صرفاً به ثبت آثار میراث فرهنگی نیست، چرا که در دامنه این پهنه اتفاقات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی زیادی شکل گرفته و موضوع فرهنگ در این خیابان بسیار پررنگ است و وجود سینماها، کتاب‌فروشی‌ها، مراکز فرهنگی و کنسولگری‌ها، کافه‌ها و کلیساها و فعالیت‌های حوزه هنری و فرهنگی در این محور مشهود است.
وی افزود: این خیابان به نوعی پاتوق فرهنگی و هنری بوده و خاطره‌نگاری‌های افرادی مانند شفیعی کدکنی گواهی می‌دهد که خیابان ارگ مشهد، زمانی پاتوق و محل نشست و گفت‌وگو و ارتباط شعرا، نویسندگان و متفکران بزرگ معاصر مشهد بوده است و از این خیابان به عنوان محلی از نمود و نشر روشنفکری در شهر مشهد و کشور یاد می‌کند.
وی با بیان اینکه سینماهایی که در خیابان ارگ بوده به بیش از ۱۰۰۰ صندلی می‌رسیده است، گفت: جاذبه‌ها و نمونه‌های مختلفی در محله ارگ وجود دارد که برای اولین بار در شهر مشهد این اماکن تأسیس شده که به عنوان نمونه می‌توان به اولین ساندویچی و اولین رستوران و غذاخوری مشهد در اینجا اشاره کرد که مدت بیش از ۱۰۰ سال این اماکن سابقه دارند و هنوز هم فعال هستند.
وی با تأکید بر اینکه یکی از راه‌های شاخص کردن این منطقه، ثبت آثار تاریخی و فرهنگی آن است، بیان کرد: در منطقه خیابان ارگ آثار و ابنیه تاریخی زیادی وجود دارد که حتی بخشی از آن هنوز در مناطقی در زیرزمین واقع شده و همین آثار فرصت و پتانسیل خوبی را ایجاد می‌کند تا با ثبت آن‌ها بتوان جلوی آسیب به این خیابان را گرفت و از ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه در این خیابان جلوگیری کرد، ما در اولین قدم باید کاری کنیم تا مانع از ساخت‌وسازهایی شویم که بر آثار تاریخی سایه افکنده و باعث تخریب این آثار می‌شوند.
در این جلسه همچنین تأکید شد که پرداختن به بحث مشارکت شهروندان و ساکنان این منطقه بسیار مهم است و مشاور تهیه‌کننده طرح نیز توضیحات مبسوطی ارائه کرد.
همچنین مشاور پروژه طراحی شهری خیابان ارگ مشهد عنوان کرد: زمانی قدیمی‌ترین و اولین عکاسی‌های شهر مشهد را در این خیابان داشته‌ایم، اولین پاتوق‌های نویسندگان و شعرا و هنرمندان مشهد در این خیابان بوده است و پس از آن هم اولین مراکز تجمع مردم در جریان شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی هم از همین خیابان آغاز شده است.
وی اضافه کرد: درخت‌های قدیمی در محدوده خیابان ارگ هم در چیدمان شهری این خیابان اهمیت زیادی دارند و حفظ آن‌ها از ضروریات فضای شهری است.
مشاور پروژه طراحی شهری خیابان ارگ مشهد با تأکید بر نقش اقتصادی مهم این منطقه در طول تاریخ، بیان کرد: در خیابان ارگ طی دوره‌های تاریخی مختلف شاهد شکل‌گیری بانک‌ها و مراکز تجاری بزرگ و مهم بوده‌ایم که همه این‌ها نشان‌دهنده اهمیت این منطقه در حوزه اقتصادی است و در حال حاضر هم در هر طرحی که برای این خیابان می‌خواهد اجرا شود، نباید این موضوع فراموش شود که منطقه ارگ اکنون محل تجاری و کسب درآمد بسیاری از مردم است.
گفتنی است، در این جلسه نمایندگانی از دفتر فنی، امور عمرانی، حمل‌ونقل و ترافیک استانداری خراسان رضوی، معاون اداره کل میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی استان، صنایع‌دستی و گردشگری استان، سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان، معاونت شهرسازی و معماری شهرداری مشهد، نهاد مطالعات و برنامه‌ریزی توسعه و عمران شهر مشهد شرکت آب و فاضلاب شهرستان مشهد و دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد نیز حضور داشتند.