انتخاب گزینههای فعال از میان وزرای دولت بیدلیل هم نیست. سه وزیری كه سه سال رویكاربودن دولت، بهخوبی از پس فعالیتهای محوله برآمدهاند، هرچند انتقاداتی هم بر آنها وارد است. هماهنگی در این حملات تنها این گزاره را به ذهن متبادر میكند: «وزیركشی روی آنتن.» این حملات پیشتر هم علیه دولت به كار گرفته شده بود. حمله به برجام در برنامههای خبری از مهمترین این حملات بود.
حمله به برجام نه آغاز و نه پایان این حملات بود. سیل انتقادات به قراردادهای نفتی از یك سو و حمله ادامهدار صداوسیما به ماجرای حقوقهای نجومی هم از سویی دیگر مورد توجه ویژه رسانه ملی قرار گرفت. البته این موارد فقط بخشی از حملات صداوسیما به دولت در سه سال اخیر بود. حال آنكه از دیگر سو، رسیدگی به املاك نجومی تقریبا از سوی این رسانه سانسور شد.
١٠ ساعت حاشیه علیه آخوندی
گزارش تحقیق و تفحص از سانحه ٢ قطار در مجلس «ناقص» خوانده شد؛ صداوسیما هم آن را تحریف کرد
شرق نوشت: حمله به دولت در صداوسیما اتفاق جدیدی نیست؛ اما اینبار وزیر راهوشهرسازی سكوت را در برابر آن مجاز ندانست و در نامهای به رئیس صداوسیما، اعتراض خود را به سانسور و تحریف گزارش تحقیقوتفحص در مجلس شورای اسلامی بیان كرد. گزارش ناقص كمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درباره سانحه برخورد دو قطار در سمنان كه اتفاقی بیسابقه در طول دوره فعالیت مجلس بود، كم بود، حالا صداوسیما در اقدامی بهتآور وارد عمل شده و با تحریف و سانسور اخبار، حمله مستقیم به وزارت راه و شهرسازی به عنوان بخشی از دولت را در دستور كار خود قرار داده است.
عباس آخوندی در نامهای تكاندهنده به عبدالعلی علیعسکری، رئیسصداوسیما، نسبت به انتشار اخبار دروغ، تحریفشده و جریانساز علیه وزارت راهوشهرسازی گلایه كرد و نوشت: «شهروندان بهوضوح دیدند و شنیدند که به مدت ۱۰ ساعت در تمام بستههای خبری صداوسیما و در زیرنویسهای خبری و مشخصا شبکه خبر اخبار دروغ، تحریفشده و جریانسازی علیه وزارت راهوشهرسازی جریان داشت».
او در این نامه از رئیس سازمان صداوسیما خواسته بود برای جلب اعتماد مردم به اخبار صداوسیما، نامه به رئیس سازمان صداوسیما، به موجب ماده ٣٠ اساسنامه سازمان صداوسیما در همان شبكهها با دو برابر تعداد تكرار، قرائت شود؛ امری كه مشخص نیست صداوسیما به آن پایبند باشد.
دلواپسی برای ازدسترفتن فرصت استیضاح
آنطور كه پیداست، دلواپسان سر آن ندارند كه كمی از خواسته استیضاح وزیر راهوشهرسازی با وجود اثبات تخلفنداشتن این وزارتخانه و راهآهن بهعنوان یكی از زیرمجموعههای آن، كوتاه بیایند. با اینكه در گزارش کمیسیون عمران مجلس آمده بود: «وزیر راهوشهرسازی و مدیرعامل شركت راهآهن جمهوری اسلامی به دلیل مسئولیتی كه در اداره كلان و كنترل و هدایت سیستم به سمت اهداف عالی حملونقل داشته و در كنترل لحظهای رفتارهای انسانی و سیستمی پاییندست و عوامل نهایی منجر به سانحه، نقشآفرین نبوده و عوامل ناشی از اشكالات ساختاری و نتیجه چندین دوره مدیریتی و عملكرد سالهای متمادی ساختار، زمینهساز بروز سانحه بوده است»، صداوسیما در واكنشی اعجاببرانگیز، با سانسور این بخش از گزارش، به مدیریت این وزارتخانه حمله كرده و آن را مقصر اصلی این سانحه جلوه داده است.
عملكرد جناحی صداوسیما
عملكرد جناحی صداوسیما در سالهای اخیر بر كسی پوشیده نیست؛ زیرا در تخلفاتی كه در سالیان گذشته در شهر تهران رخ میدهد، این رسانه به سبب نزدیكی دیدگاه صداوسیما به دیدگاه مدیریت شهری تهران، سكوت را انتخاب كرد؛ اما حمله به دولت در همین دوره سهساله، بسیار فراتر از اینها بود. در برنامههای خبری پیش از برجام، برنامههایی پخش میشد كه عملكرد دولت را خیانت جلوه میداد و سعی در تخریب مذاكرات داشت؛ حتی پس از امضای برجام هم، این رسانه فروگذار نكرده و به كوچكشماری آن ادامه میداد. این كافی نبود که بحث حقوقهای نجومی را پیش كشیدند و آن را بارها در برنامههای خبری گنجاندند تا اذهان عمومی را به عملكرد دولت بدبین كنند. این در حالی بود كه سكوت در برابر املاک نجومی درباره عملكرد شهرداری تهران، از سوی این رسانه، مجاز شمرده شد.پیشتر سخنان تركان را علم كرده بودند و در واكنش به افشاگریهای تند او درباره فسادها در دولتهای نهم و دهم، ماجرای سكههای هدیه و توهین او به چهار وزیر دولت را پیش كشیدند.در همین روزهای اخیر وزیر بهداشت هم پاسخی دندانشكن به عملكرد جناحی این رسانه در برنامهای زنده داد. حسن قاضیزادههاشمی در برنامه زنده «ثریا» با بیان اینكه «مردم حرفهای رسانه ملی را اصلا قبول ندارند و نمیپذیرند» در واکنش به اعلام نتایج نظرسنجی این برنامه درباره طرح «تحول سلامت» گفت، «آن نظرسنجیهایتان هم مثل فیشهایی است که نشان میدهید».
جزئیات نامه آخوندی به رئیس صداوسیما
در نامه وزیر راه و شهرسازی به رئیس سازمان صداوسیما که رونوشت آن برای سران قوای مجریه و مقننه ارسال شده، آمده: «چهارشنبه ٢٤/٩/١٣٩٥ شهروندان بهوضوح دیدند و شنیدند که به مدت ۱۰ ساعت در تمام بستههای خبری صداوسیما و در زیرنویسهای خبری و مشخصا شبکه خبر اخبار دروغ، تحریفشده و جریانسازی علیه وزارت راهوشهرسازی جریان داشت. وقتی رسانه ملی یک خبر رسمی را که ناظر بر رابطه قانونی بین مجلس و دولت است، اینگونه تحریف میکند، چگونه میتوان انتظار داشت که مردم به دیگر خبرهای شما اعتماد کنند». در بخش دیگری از این نامه با اشاره به سانسور بخش اصلی گزارش كمیسیون عمران مجلس، نوشته شده است: «خبر شما همهگونه مطلبی را گفت، غیر از همین نکته کانونی گزارش. صداوسیما نهتنها این موضوع را سانسور کرد؛ بلکه با تکرار سخنان برخی نمایندگان محترم و رئیس جلسه، گزارش کمیسیون را وارونه جلوه داد و حقیقت را قلب کرد.
در همان جلسه، نمایندگان دیگری بودند که از وزارتخانه و عملکرد سیستم دفاع کردند؛ اما دریغ از حتی یک اشاره کوچک. بحث بر سر دفاع از عملکردها نیست که آن فرصت و جای دیگری میخواهد. مسئله محوری مسئولیتهای قانونی، موازین اخلاقی و اصول حرفهای در نشر اخبار رسمی است. وقتی حادثهای تلخ در کشور رخ میدهد، مردمی به سوگ مینشینند و احساسات و عواطف عمومی جریحهدار میشود، آیا رسانه ملی جز ایجاد آرامش، حفظ وحدت ملی و درعینحال موشکافی حادثه از طریق پرداختن به مسائل فنی و قانونی و از طریق مجاری تخصصی و کارشناسی وظیفه دیگری دارد؟ مگر به حکم قانون،کمیسیون عالی سوانح مرجع رسمی و قانونی این اظهارنظر نیست؟ تنظیمکنندگان از این موضوع مطلع بودند و میدانستند که مرجع قانونی اظهارنظر کمیسیون مذکور است و اعلام نظر به نام مجلس شورای اسلامی نیازمند رأیگیری از نمایندگان محترم است و آنچه از سوی رئیس جلسه اعلام شد، صرفا یک اظهارنظر شخصی بود. این نحوه اطلاعرسانی که مسائل اصلی را کنار میگذارد و صرفا مسائل حاشیهای را در کانون خبری قرار میدهد، در عرف رسانه کاری غیرحرفهای و غیراخلاقی است. این روش، چه کمکی به فهم حقیقت، شناخت اشکالات و تنگناهای ساختاری و رفتاری یا درسآموزی از حوادث برای جلوگیری از تکرار آنها میکند؟»
در بخشی از این نامه نگاهی به بخشهای خبری صداوسیما در رابطه با سانحه قطار هم شده است: «خبر ۱۴ شبکه یك با این شروع شد که اظهارنظر مشاور رئیسجمهور و اعلام علت سانحه یک اظهارنظر شخصی بوده است. آقای مهندس ترکان پیش از این، بهعنوان سرپرست تیم بررسیکننده سانحه از سوی معاون اول رئیسجمهور صحت عملکرد سیستم را بر اساس بررسیهایی که این تیم انجام داده بودند اعلام کرده بود. خبر با برجستهسازی این موضوع میخواهد این قضاوت را سست کند. غافل از آنکه همین گزارش نیز صحت کارکرد سیستم را تأیید میکند. افزونبراین، اگر قرار باشد به این استناد شود، این حکم نسبت به سخن دیگران نیز تسری دارد، اعم از نظر موافقان و یا مخالفان وزارتخانه و حتی اظهارنظر کمیسیون. همچنانکه در گزارش کمیسیون آمده است، تنها مرجع رسمی و قانونی اظهارنظر دراینباره، کمیسیون عالی سوانح است. این کمیسیون طی دو اطلاعیه مقدماتی که آخرین آنها در ١٨/٩/١٣٩٥ بود، رسما نظر خود را اعلام کرد و نهایتا در تاریخ ٢٢/٩/١٣٩٥ آن را در اختیار دادستانی منطقه قرار داد. لیکن صداوسیما در شکلدهی به خبر هیچ اشارهای به آن نکرد». بخشی از این نامه به دروغپردازیها در بستههای خبری هم اشاره میكند: «خبر اشاره به بیش از دوهزاربار خرابی ATC داشت. عدد دوهزار را از کجا آوردهاند؟ و در کجای گزارش به آن اشاره شده است؟ همچنین در خبر آمد که «بسیاری از انتصابهای کلیدی و مناصب حرفهای راهآهن یا مغایر با قانون و تخلف بوده و یا...». این عبارت در کجای گزارش آمده بود؟»
آخوندی در این نامه بیاعتمادی مردم را به رسانه ملی به رئیس آن گوشزد میكند و مینویسد: «آیا بیاعتمادساختن میلیونها ایرانی و ۲۵میلیون مسافری که سالانه با استفاده از قطار به مقاصد خود سفر میکنند، ناظر بر منافع ملی است؟ آن هم سیستمی که در مقایسه با تمام شقوق حملونقلی ایمنترین آنهاست؟ آیا این نوع خبررسانی جفا به جانباختگان و ملت ایران نیست؟ آیا آنانکه صداوسیما را ابزار کردهاند و خون جانباختگان را دستاویز تسویهحساب سیاسی خود قرار دادهاند نمیدانند که گزارشگری گزینشگرانه و برجستهسازی امور حاشیهای یا دروغین و بازی با افکار عمومی برای مطامع گروهی تا چه حد خطرناک است؟ در این میانه یکی به فکر فروش کالای روسی است و دومی به فکر فروش ریل است و در این آشفتهبازار سیاستبازان مقصر تعیین میکنند». به گفته وزیر راهوشهرسازی در این نامه، او چهارشنبه به محض اطلاع از انتشار وارونه خبر، سهبار با رئیس سازمان صداوسیما تماس گرفت. آخوندی به ذكر جزئیات این تماس تلفنی پرداخت.
او از جریانسازی رسانهای در مجموعه صداوسیما به رئیس آن گلایه كرد و نوشت: «اولین آنها حدود ساعت سه بعدازظهر بود و از شما درخواست کردم که خبر را مطابق آنچه مخبر کمیسیون قرائت کرده است تصحیح فرمایید. من به شما گفتم که از شما هیچ انتظار خاصی ندارم جز خواندن صحیح گزارش. مطمئن هستم که شما هم دستور دادهاید و این را در جریان پیگیری موضوع دریافت کردم. لیکن تا ساعت ۹ شب هیچگونه تصحیحی صورت نگرفت. به گمانم شما هم به گفتمانسازیهای صداوسیما گرفتار آمدهاید. تحریف آشکارا و بهوضوح در موضوعی با این درجه حساسیت در افکار عمومی و بیتوجهی به دستور شما چه معنایی میتواند داشته باشد؟ آیا این جز جریانسازی رسانهای، آن هم بهصورت بسیار ابتدایی و مبتذل معنی دیگری دارد؟» به نوشته این نامه: «در شرکت راهآهن بیش از ٢٢هزار نفر زحمت میکشند و روزانه صدها سیر و حرکت را سامان میدهند. شوربختانه حجم خدمات عظیمی که در این شرکت صورت گرفته و میگیرد همه تحتالشعاع این حادثه غمبار قرار گرفته است. آنانکه اینگونه فضا میسازند آیا نمیدانند چگونه با روحیه این خیل عظیم خدمتگزاران بازی میکنند و هر لحظه امکان وقوع حوادث سختتر و فاجعهآمیزتری را فراهم میکنند؟ البته من تمام مسئولیتِ دفاع از همکاران را شخصا برعهده میگیرم و به آنان روحیه خواهم داد. لیکن؛ شایسته است رسانه نیز به این مهم واقف باشد. من منتظر قرائت این نامه و تصحیح و جبران خبر اعلامی از سوی شما خواهم ماند». در این گزارش دیدگاه حقوقی یك حقوقدان را درباره انتشار خبر كذب و تحریفشده صداوسیما درباره سانحه برخورد دو قطار جویا شدیم.