به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی روز پنجم دی‌ماه، مصادف با واقعه دلخراش زلزله بم،" روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی" نامگذاری شده است. با توجه به ضرورت آگاه‌سازی و ارتقای فرهنگ عمومی در خصوص زلزله، با نامگذاری این روز، فرصتی فراهم شده است تا هر ساله با برگزاری برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزشی و ترویجی متنوع در این روز، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره چند ده هزار قربانی این فاجعه اسفناك، زمینه ارتقای آگاهی عمومی و شاخص‌های ایمنی در برابر زمین‌لرزه، در کشور فراهم شود.
"آگاهی از مخاطرات طبیعی، ارتقای تابآوری جامعه"، شعاری‌ست که با هدف ترویج فرهنگ ایمنی و انسجام در اقدامات، به عنوان شعار این روز در سال ۹۵در نظرگرفته شده است.
دکتر عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، در پیامی به مناسبت روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای به بیان عوامل اصلی مؤثر بر ارتقای تابآوری بافت‌های شهری، در برابر بلایای طبیعی، پرداخته است.
متن پیام وزیر راه و شهرسازی به شرح زیر است:
روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی، فرصتی است تا با مروری بر ظرفیت‌های موجود و چالش‌های پیش رو در این عرصه، دانش و آگاهی‌های عمومی را ارتقا بخشیده و با تدوین اصول و قوانین ارتقاءدهنده پایداری اجتماعی و الگوهای توسعه، و نظارت دقیق بر اجرای این اصول و قوانین، زمینه‌های کاهش آسیب‌پذیری و بهبود و ارتقای ایمنی در بافت‌های شهری کشور را فراهم آوریم.
ویژگی‌های خاص جغرافیایی، اقلیمی و زیست‌محیطی کشورمان ایران، موجب شده که این کشور، یکی از ۱۰ کشور سانحه‌خیز جهان محسوب شود؛ به نحوی که بنا به آمار، از ۴۱ نوع حادثه طبیعی شناخته شده در جهان، ۳۱ نوع آن در ایران به وقوع می‌پیوندد. در این میان، سیل و زمین‌لرزه بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند و سبب بروز آسیب‌ها و خسارت‌های مالی و جانی بسیاری در بافت‌های شهری کشور شده‌اند. حال آنکه مشکلات و نارسایی‌های موجود در بافت‌های قدیمی و ناکارآمد شهری، به جهت نابسامانی در عواملی چون نوع کاربری‌های شهری، الگوهای هم‌جواری، دسترسی‌ها، تراکم‌های ساختمانی و جمعیتی، استحکام و مقاومت اندك بناها و عدم وجود فضاهای باز تجهیزشده مناسب در شرایط وقوع بحران، توجه به این مناطق را در اولویت قرار می‌دهد.
این اولویت توجه، فقط معطوف به جبران آسیب‌های رخداده نیست، بلکه بکارگیری تمهیداتی برای پیشگیری و پیشنگری را نیز شامل می‌شود. به عبارتی، نکته اصلی، توجه به "ارتقای تابآوری" به جای تلاش برای کاهش آسیب‌ها و خسارات بعد از وقوع حوادث است. تابآوری شهری به معنای توانایی تطابق‌پذیری ساختاری، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، در برابر تغییرات ناگهانی و یا تدریجی است.
به عنوان یکی از ابعاد کلیدی توسعه پایدار شهری، تابآوری یک شهر، در قابلیت آن شهر برای آمادگی در پاسخگویی و بازیابی در برابر تهدیدات، بلایا و تغییرات شدید و ناگهانی با حداقل آسیب به ایمنی و سلامت عمومی، اقتصاد و امنیت، نهفته است و جامعه تاب‌آور، قادر به پاسخگویی در برابر تغییرات به شیوه‌ای مؤثر و مثبت است، به گونه‌ای که علی‌رغم تغییرات تحمیل شده، عملکردهای اصلی خود، در قالب یک اجتماع منسجم را از دست نمی‌دهد. امری که در الگوی ایرا‌ن‌شهری نمود واقعی داشته است. این شهرها برخوردار از ساختاری یکپارچه، سازمان فضایی- اجتماعی متعادل و عناصر هم‌پيوند بوده‌اند و در مواجهه با بلایای مخرب طبیعی همچون سیل و زلزله و دیگر آسیب‌های وارده، همواره در فرایندی تکاملی و با بهره‌گیری از یک مدل توسعه، مورد بهسازی و نوسازی مستمر قرار می‌گرفته‌اند. این مدل توسعه که مبنای آن اندیشه ایران‌شهری‌‌ست، متأثر از الگوهای زمینه موجود و منطبق با طبیعت، اقلیم و شیوه‌های معیشت ساکنان بوده است.
براین اساس می‌توان اظهار داشت توسعه ظرفیت‌های محلی مدیریت شهری، بهره‌گیری از روش‌های مشارکتی به منظور تقویت بافت اجتماعی و آموزش شهروندی در راستای افزایش آگاهی در مقابله با مخاطرات طبیعی، به موازات شیوه‌ها و الگوهای تاب‌آور توسعه، ارتقای ایمنی و تابآوری شهرها در برابر بلایای طبیعی را در پی خواهد داشت.
تمامی مسئولان و بالاخص مدیریت شهری، در راستای رسالت خود در تعهد به اخلاق حرفه‌ای می‌باید تمامی توان و اهتمام خود را در زمینه برنامه‌ریزی و عمل برای مدیریت بحران و راهکارهای پیش‌گیرانه به کار گیرند چرا که با توجه به موقعیت سانحه‌خیز کشور، کم‌کاری و بی‌توجهی در این خصوص عواقب دلخراش و نابخشودنی را به همراه خواهد داشت.
عباس آخوندي
وزیرراه وشهرسازي ایران