به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی محمدحسن طالبیان در نشست تبیین ضرورت توجه به معماری راه در طراحی و مدیریت بهرهبرداری راههای برونشهری ایران با اشاره به موضوع جایگاه راههای فرهنگی و میراث فرهنگی اظهار داشت: از ۱۹۷۲ و در واقع بعد از جنگ جهانی مباحث مختلفی ازجمله موضوع ثبت بناهای منفرد و منظر تاریخی شهر بهویژه مسیرهای فرهنگی موردتوجه قرار گرفت و در این فاصله تعداد زیادی از کشورها با همکاری یکدیگر مسیرهای متعددی را ثبت کردهاند.
معاون میراث فرهنگی گفت: درباره شناسایی و ثبت مسیرهای ریلی و دریایی و جادهای در سال ۱۹۹۴ بحث شد و سال ۲۰۰۳ به شکل تکاملی مباحث نظری آن مطرح و راه بهعنوان ترکیب متنوعی که منعکسکننده میراث ملموس و ناملموس است مورد توجه قرار گرفت. بنابراین مباحث فرهنگی راه بسیار مهم است.
وی بابیان اینکه «مسیر فرهنگی باید بازتاب جنبشهای فرهنگی مردم باشد و تبادل ارزشها باید وجود داشته باشد» افزود: راهها فقط یک بستر فیزیکی نیستند بلکه یک پدیده تاریخی هستند که در مورد هویتها و فرهنگها صحبت میکنند. از مسیری در رم تا مسیرهای دیگر همین ویژگی را دارند. وی از جاده ابریشم نیز یاد کرد و گفت: دو بخش آن بین چین و ازبکستان ثبتشده است و ایران در حال پیوستن به جاده ابریشم است.
طالبیان از انجام مطالعات گستردهای بین وزارت راه و شهرسازی و سازمان میراث فرهنگی در کشور در مورد راه خراسان خبر داد و گفت این مطالعات فقط مختص راهآهن نیست بلکه بهعنوان یک کل و کریدور فرهنگی مورد مطالعه قرارگرفته است.
معاون سازمان میراث فرهنگی با اشاره به سابقه تاریخی راه در ایران خاطرنشان کرد: تمام سکونتگاههای بین شوش و شوشتر یا رودهای دز و کارون (چغازنبیل) از راههای تعریفشده برخوردار بودهاند و مردم از نام آنها میتوانستند مسیر منتهی به مقصد خود را شناسایی کنند. همچنین دروازهها در شهرهای تاریخی به سمت مراکز مهم کشور از نام و نشان برخوردار بودند.
وی افزود: وقتی وارد شهری تاریخی شوید متوجه میشوید که با توپوگرافی همراه بودند بهطوریکه مسیر شوش به تخت جمشید بیش از ۱۰۰ کیلومتر کوتاهتر است.
وی با اشاره به این که درگذشته زندگی در کنار آب و راه شکل میگرفت، افزود: پس از شکلگیری تختجمشید تعداد استقرارهای بیشتری ایجاد شد و تا دوره اسلامی از افزایش چشمگیری برخوردار شده است.
طالبیان تصریح کرد: حریم منظری پارس نشان میدهد که تماممسیر جادهها در جهت طبیعت هستند. وی افزود اما طبق نقشهها، تمام راههای ساختهشده برای جشنهای ۲۵۰۰ ساله خلاف جهت طبیعت حرکت میکنند، لذا تمام اتفاقات و تخریب باغات در محدوده تخت جمشید به همین دلیل است و بسیار مهم است راههای درونشهری بر مسیر تاریخی شکل بگیرد.
این کارشناس معماری به نتایج مطالعات انجامشده اشاره کرد و گفت: در اطراف پل و سایر مسیرهای محدوده تنگه بلاغی حدود بیش ۱۳۶ اثر پیداشده و بعدها مشخص شد که بخشی از راه شاهی است. همچنین مطالعاتی در مورد ماسوله انجامشده که بیانگر وجود شبکه راهها است.
وی تصریح کرد: هیچیک از دورهها تأسیسات قبلی را از بین نمیبردند، بلکه همواره اثری به آثار قبلی اضافه میکردند.
طالبیان بابیان اینکه «برای مدیریت راهها به یک رویکرد میان دانشی نیاز است» گفت: موضوع مورد تأکید در راهها لزوم یکپارچگی و نقشه همکاری جوامع محلی و مردم در آن است. همچنین کیفیات و آداب و رسوم از اهمیت ویژهای برخوردارند و دستگاهها باید باهم همکاری کنند تا راههای فرهنگی به جامعه معرفی شود.