مهرداد تقی زاده در نشست خبری که امروز (دوشنبه) با حضور اصحاب رسانه در این وزارتخانه برگزار شد در پاسخ به سؤال خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی مبنی بر برنامه‌ریزی معاونت حملونقل و جانمایی انجام‌شده برای انتخاب مراکز TOD در کشور اظهار داشت: طبق بررسی‌های انجام‌شده قرار شد که ۱۰ مرکز TOD ظرف یک سال در کشور ایجاد شود که کار بسیار دشواری است.
وی بابیان اینکه طرح‌های بالادستی دو ایستگاه راه‌آهن شهرهای مشهد و قم با کمک معاونت حملونقل وزارتخانه در آینده نزدیک تغییر خواهد یافت، افزود: هشت ایستگاه کرج، ورامین، پیشوا، هشتگرد، محمدیه، قرچک، اسلامشهر و قزوین در طرح اولیه ایستگاه‌های قابلیت اجرای TOD قرار گرفته‌اند که سه ایستگاه اسلامشهر، قزوین و ورامین در اولویت قرار دارند.
گفتنی است وزیر راه و شهرسازی در سفر به استان زنجان دستور داد تا ایستگاه راه‌آهن زنجان نیز به مرکز TOD تبدیل شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین در پاسخ به سؤال دیگر پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی مبنی بر آخرین اقدامات انجام‌شده در خصوص کریدور بین‌المللی خلیج فارس-دریای سیاه گفت: در سفر حدود ۲ ماه پیش به کشور اوکراین یک تفاهم‌نامه MOU امضا رسید و خوشبختانه محور مذاکرات دو طرف قرار گرفت.
وی با اشاره به اینکه بخشی از تردد در این کریدور باید به‌صورت رو-رو انجام شود گفت: قبل از سفر اطلاعات و آمار دقیق اعم از تعداد ناوگان نیازمند تعمیر و سالم تهیه شد و ضمن ارائه آن در حین مذاکرات آن‌ها متعهد به تأمین ناوگان سالم شدند.
تقی زاده همچنین به حضور دو هفته قبل معاون وزیر حملونقل کشور اوکراین در تهران اشاره کرد و گفت: ضمن تأکید بر فعال‌سازی این کریدور قرار شد تمامی اقدامات موردنیاز از سوی دو طرف پیگیری شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به مسئولیت‌های معاونت حمل و نقل در وزارت راه و شهرسازی گفت: هر یک از مدهای حمل و نقل دارای متولی خاص خود متشکل از شرکت‌ها و سازمان‌های تابعه هستند که برخی از این مدها مانند بخش هوایی بیش از دو متولی دارند. اما وظیفه اصلی تشکیل معاونت حملونقل در زمان پروژه‌ای مرتبط با چند مد حملونقل، حملونقل درون و برون شهری، فعالیت‌های حملونقل و شهرسازی و همچنین زمان ارتباط صنعت حملونقل و وزارت راه و شهرسازی بروز می‌یابد.
وی افزود: از ۱۵ سال قبل تا پیش از تشکیل معاونت حملونقل در وزارت راه و شهرسازی، متخصصان حملونقل و ترافیک نسبت به فقدان این معاونت انتقاد داشتند و با توجه به دید فراسازمانی وزیر راه و شهرسازی، تشکیل معاونت حملونقل از سوی متخصصان و مسئولان حوزه حملونقل با استقبال روبرو شد.
تقی زاده با اشاره به برخی از فعالیت‌ها و هماهنگی‌های بین مدهای مختلف حملونقل درون و برون شهری گفت: تا به حال ایستگاه‌های راه‌آهن و طراحی ایستگاه‌های مترو مستقل از یکدیگر بودند و فقط برخی نقاط به صورت تصادفی با یکدیگر تلاقی پیدا می‌کردند. در حالی که باید به صورت سیستمی این دو مد حملونقل دارای ایستگاه های مشترک باشند و مفهوم یکپارچگی را رقم بزنند.
معاون حملونقل وزیر راه و شهرسازی در ادامه به رویکرد یکپارچه‌سازی سخت افزاری و نرم افزاری در حملونقل درون و برون شهری بیان داشت: هم اکنون فاقد یکپارچه سازی نرم‌افزاری در حملونقل برون شهری هستیم، در حالی که با در اختیار داشتن این سیستم در صورت تصمیم گیری سفر با هر یک از مدهای حملونقل دیگر نیازی به سرکشی به سایت‌های متعدد جهت ارزیابی زمان و هزینه سفر نیست و همه در یک سایت تمام حالت‌های مختلف را نشان می‌دهد.
به گفته این مقام مسئول، در روند یکپارچه سازی نرم‌افزاری برای مسیر تهران-بندرعباس برخلاف نظر عمومی که سه روش ریلی، هوایی و جاده‌ای جهت دسترسی را تصور می‌کنند، متوجه شدیم با در نظر گرفتن مدهای مختلف درون و برون شهری، ۷۲ روش برای دسترسی وجود دارد.
یکپارچه‌سازی نرم‌افزاری در ایران
تقی زاده در ادامه خاطرنشان کرد: با الگوبرداری از سایت roottrack.com اروپا، اقدام به یکپارچه‌سازی نرم‌افزاری در ایران کرده‌ایم و این کار هم‌اکنون در دست بررسی قرار دارد و همانند این سیستم در حملونقل درون‌شهری نیز می‌تواند راه‌اندازی شود.
معاون حملونقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به وظایف این معاونت در قبال بخش‌های حملونقل و شهرسازی ابراز داشت: این دو حوزه که همواره از یکدیگر منفک بوده‌اند، در واقع با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند به‌طور مثال هنگامی‌که یکی از شهرهای اقماری شروع به توسعه می‌کند بر ترافیک کلان‌شهر مجاور نیز تأثیر می‌گذارد لذا مسائل مربوط به این دو حوزه در معاونت حملونقل مورد پیگیری و بررسی قرار می‌گیرد.
معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین موضوع TOD اشاره کرد و گفت: برای جلوگیری از اجرای سلیقه‌ای TOD در حملونقل درون و برون‌شهری در حال تهیه نقشه راه توسعه مبتنی بر حملونقل همگانی TOD برای کل کشور هستیم و امیدواریم این نقشه راه در شورای عالی معماری و شهرسازی به تصویب برسد.
وی درباره روابط بین‌المللی در قالب کمیسیون‌ها گفت: تاکنون مسئولان مدهای مختلف کشور در ارتباط با سایر موارد و در راستای منافع کشور اقدام به مذاکره می‌کردند اما احتمال دارد در این میان منافع کشور از یک بعد تأمین نشود. به‌طور مثال کشوری تقاضای همکاری بین‌المللی در زمینه هوایی دارد و در مقابل کشور ما به دلیل کمبود ناوگان کشش استفاده از بسترهای پایاپای در زمینه حملونقل هوایی را ندارد، در چنین موردی می‌توانیم در بخش ریلی یا جاده‌ای امتیازات موردنظر را کسب کنیم.
تقی زاده تصریح کرد: گرفتن و دادن امتیازات در مذاکرات بین‌المللی یک بحث فرا مدی محسوب می‌شود؛ زیرا سایر کشورها نیز با این چارچوب پای میز مذاکره حاضر می‌شوند که در وزارت راه و شهرسازی نیز روزبه‌روز تقویت می‌شود.
شهرسازی ریل پایه و TOD دو اقدام مهم معاونت حملونقل
تقی زاده در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر دستاورد این معاونت در حملونقل چندوجهی از زمان شکل گیری تا کنون اظهار داشت: گرچه چندین ماه از زمان شکل‌گیری این معاونت گذشته، اما وزیر راه و شهرسازی با اعتقاد به حملونقل ترکیبی از سال ۹۳ تاکید بر اجرای اقدامات در این زمینه داشته است و قبل از تشکیل این معاونت حملونقل نیز دستورات متعددی به شرکت‌ها و سازمان‌های تابعه ابلاغ می‌کرد.
وی افزود: ایشان همواره بر ارتباط ایستگاه‌های راه‌آهن با حملونقل درون شهری تاکید داشت که در کمیته ایستگاه‌های شرکت راه‌آهن مورد بررسی قرار می گرفت. به طور مثال در رابطه با ایستگاه راه‌آهن همدان که طی دولت قبل در ۱۲ کیلومتری این شهر پیش بینی شده بود هیچ ارتباطی با شهر همدان نداشت و پس از کار علمی بر روی این پروژه راه‌حل‌های مختلف، در نهایت تصمیم بر انتقال ایستگاه راه‌آهن همدان به داخل شهر و در ارتباط با سیستم حملونقل درون شهری گرفته شد.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به همکاری شهرداری همدان و وزارت راه در خصوص انتقال ایستگاه همدان به داخل شهر گفت: مکان جدید سرانجام با بررسی‌های مکرر در جایی منطبق با حملونقل عمومی شهر انتخاب شد و شبیه همین اتفاق برای شهرهای رشت و مرودشت نیز به وقوع پیوست. همچنین بحث شهرسازی ریل پایه نیز توسط آخوندی مطرح شد در تمام شهرهای پیشرفته مورد توجه قرار دارد و موضوع TOD از دل شهرسازی ریل پایه بیرون آمد.
تقی زاده با اشاره به زمان اجرا و پایان اقدامات این معاونت نیز گفت: بزرگ ترین خطا برای اجرای یک طرح کار بدون مطالعه است. به طور مثال در شهر لیل فرانسه ایستگاهی مبتنی بر ترکیب حملونقل ریلی و جاده‌ای وجود دارد که مطالعات آن ۲ سال و اجرای پروژه ۳ سال به طول انجامید اما معمولا در ایران مطالعات پروژه به طور میانگین ۶ ماه و زمان اجرا نیز حدود ۱۰ سال به طول می‌انجامد. لذا سعی و تلاش ما برای اجرای یک کار پخته پایه گذاری شده است.
وی یادآور شد: در معاونت حملونقل، گروه‌های مطالعاتی پروژه‌ها و طرح‌های مورد نظر تشکیل و پس از مشورت با مشاوران بین‌المللی برخی از این طرح‌ها عملیاتی شد. این در حالی است که برای اجرایی شدن نیز بودجه و اعتبارات مورد نیاز است و به طور مثال با ابطال مصوبه ساخت ایستگاه قبلی خارج شهر همدان و تصویب طرح جدید دیگر هیچ کس پروژه قبلی را به عنوان ایستگاه همدان نمی‌شناسد.
به گفته وی، شهر پاریس حدود ۶ و لندن حدود ۱۸ ایستگاه راه‌آهن برون شهری در داخل شهر دارند و تمامی ایستگاه‌ها به حملونقل درون شهری متصل شده‌اند و ربطی به سیستم برقی یا دیزلی بودن لکوموتیوها ندارد زیر فقط ۳۰ درصد قطارهای لندن از سیستم برقی بهره‌مند هستند.
تحقق شعار وزیر راه و شهرسازی در خصوص حملونقل حومه‌ای
معاون حملونقل وزیر راه و شهرسازی با توجه به شعار وزیر راه و شهرسازی مبنی بر اینکه « باید حومه‌های کلان‌شهرها از طریق ریل به یکدیگر متصل شوند» خاطرنشان کرد: این شعار به صورت عملی در اتصال دانشگاه تربیت معلم به ایستگاه راه‌آهن تبریز اتفاق افتاد همچنین راه‌اهن‌های حومه ای تهران-کرج و تهران-قم نیز از ضریب اشغال قابل توجهی برخوردار هستند. لذا برخی از پروژه‌ها در دست مطالعه، برخی در دست اجرا و برخی دیگر در دست بهره‌برداری هستند.
تقی زاده با اشاره به تمایز همایش‌های برگزار شده در حوزه شهرسازی ریل پایه تصریح کرد: در این همایش‌ها بر خلاف سایر همایش‌های برگزار شده یک بیانه ۲۷ بندی منتشر شد که این بندها به مدت یک سال مورد پیگیری قرار گرفتند و حدود ۹ بند آن جرا شد و تعدادی در دست اجرا و بقیه نیز به دلیل محدودیت زمان در نوبت اجرا قرار دارند.
معاون حملونقل و زیر راه و شهرسازی همچنین به سوال خبرنگاران در زمینه ترانزیت پاسخ داد و گفت: ترانزیت علاوه بر اینکه قابلیت درآمدزایی بین المللی دارد می‌تواند به لحاظ سیاسی، وجهه بین‌المللی و امنیت از اهمیت بالایی برخوردار است. متاسفانه در کشور بحث ترانزیت و حلقه‌های مرتبط تحت عنوان لجستیک نام برده می‌شود در حالی که به یقین می توان گفت؛ چنین فعالیتی با این نام در کشور وجود ندارد. از این رو کارگروه لجستیک در وزارت راه و شهرسازی راه اندازی شد تا برای اولین بار تمام مدعیان لجستیک کشور را گرد هم آورده و به همین خاطر نمایندگانی از وزارت صنایع، گمرک، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و سازمان‌های مردم نهاد فعال در زمینه گرد دعوت و یک ماه قبل این جلسه تشکیل شد.
وی افزود: در این جلسه ضمن بررسی وضعیت موجود، مقرر شد که باید با توجه به موقعیت جغرافیایی جهشی در حوزه ترانزیت کشور ایجاد شود. در این هدف گذاری به غیر از وزارت راه و شهرسازی، گمرک، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و سایر نهادهای دست اندرکار سهیم هستند.
به گفته تقی زاده، شرکت‌های ایرانی به خاطر قانون‌های مبارزه با قاچاق کالا ترجیح می‌دهند کالاهای سفارشی خود را از خاک سایر کشورها عبور دهند. لذا مصوبات گمرکی می تواند برافت یا ارتقای ترانزیت کشور تاثیر بگذارد. از این رو کمیته‌های کاری تشکیل شده و موضوعات پخته می‌شود تا در نهایت اتفاق مثبتی در این خصوص رخ دهد.
معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه گفت: ساخت بنادر خشک در استانها به تازگی درخواست های زیادی داشته است اما در این طرح باید منافع ملی مورد توجه قرار گیرد.
وی با بیان اینکه وجود بنادر خشک برای توسعه حمل و نقل چند وجهی و افزایش ترانزیت کالا در کشور بسیار حائز اهمیت است، گفت: با توجه به موقعیت ممتاز ایران در منطقه، جهش در بخش ترانزیت کالا از طریق خاک ایران بسیار ضروری است و در پروژه آمایش مراکز لجستیک کشور، جانمایی این بنادر در مراحل نهایی قرار دارد.
آمار ترانزیت جاده‌ای، ریلی و دریایی کشور طی ۹ ماهه گذشته
معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به ترانزیت کالا در بخش های مختلف حمل و نقل افزود: در ۹ ماهه نخست امسال در مجموع پنج هزار و ۶۷۳ تن کالا از طریق جاده و ۷۳۵ هزار تن کالا از طریق ریل در کشور ترانزیت و در این مدت چهار میلیون و ۶۰۰ هزار تن کالا از طریق بنادر کشور ترانزیت شده است.
تقی زاده با اشاره به انتقال ایستگاه راه‌اهن تهران گفت: با توجه به حضور بنده در شهرداری تهران به عنوان معاون قالیباف، بسیاری از مواقع نظرات کارشناسی ما مورد توجه ایشان قرار می گرفت اما در مورد مساله ایستگاه راه‌اهن تهران اطلاعات درستی به ایشان منتقل نشده است.
وی تصریح کرد هیچ کشوری در دنیا به سمت انتقال ایستگاه راه‌اهن به خارج از شهر نرفته است و برخلاف تصور داخل، بسیاری از شهرداری ها ضمن درخواست به وزارتخانه مربوطه برای ساخت ایستگاه راه‌آهن در داخل شهرها با مخالفت سازمان راه‌اهن بنا به دلایلی همچون گرانی قیمت زمین در داخل شهرها و دشواری های ریل گذاری در داخل شهرها مواجه می شوند که حاضر به کمک مالی و تامین بخشی از هزینه های ساخت می شوند.
مخالفت با خروج ایستگاه راه‌آهن تهران برای حفظ منافع شهروندان بود
معاون حملونقل وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: اگر منافع شهروندان در نظر گرفته نشود، به نظر می رسد بهترین پیشنهاد خروج ایستگاه راه‌اهن از شهر تهران، فروش زمین آن توسط وزارت راه و شهرسازی و استفاده از پول آن در بخش دیگری باشد.
وی افزود: مدت زیادی از کنار رفتن اظهارات در خصوص خروج ایستگاه راه‌اهن از تهران می گذرد و هم اکنون شاهد اتصال خط سه مترو به ایستگاه راه‌اهن هستیم و از طرفی با توافق به عمل آمده میان راه‌آهن و شرکت مترو تهران به دنبال اتصال ایستگاه مترو به سکو‌های راه‌آهن با ساخت تونل به صورت توافقی میان دو دستگاه هستیم که ۷ متر آن در دسترس عموم قرار دارد.