به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، بکارگیری مناسب فناوری اطلاعات موجب یکپارچگی فرایندها و اطلاعات در وزارت راه و شهرسازی و همچنین افزایش کارآمدی فرایندها و فعالیت‌های وزارتخانه شده و تحقق مأموریت‌ها و اهداف وزارت متبوع را ممکن می‌سازد. بنابراین برنامه‌ریزی جامع فناوری اطلاعات، هم‌راستا با مأموریت‌ها و فرایندهای وزراتخانه اهمیت بالایی دارد.
تدوین معماری سازمانی کلان وزارت راه و شهرسازی با رویکرد فناوری اطلاعات، در بهمن ماه ۱۳۹۳ با مجوز مقام عالی وزارت راه و شهرسازی، در معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت متبوع آغاز و پس از ۲ سال، با مشارکت و همراهی معاونت‌های ستادی، سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه و وابسته و همچنین سه اداره کل راه و شهرسازی اصفهان، خراسان رضوی و قزوین (به عنوان نمایندگان ادارات كل راه و شهرسازی) و نیز تلاش شبانه‌روزی مشاور طرح (شرکت مهندسی مشاور حاسب سیستم) به پایان رسید. نقشه راه پنج ساله معماری کلان مجموعه وزارت راه و شهرسازی به عنوان یكی از خروجی‌های اصلی این پروژه، با حضور مقام عالی وزارت، در جلسه یازدهم شورای راهبری معماری سازمانی، در ۱۲ بهمن ماه ۱۳۹۵، به تصویب رسید.
پروژه مذکور با چارچوب (۱) TOGAFو روش (۲) ADM، که معروفترین و پرکاربردترین چارچوب معماری سازمانی در دنیا محسوب می‌شود، انجام گرفته است و بر این اساس نقشه راه پنج ساله معماری سازمانی کلان وزارت راه و شهرسازی از سال ۱۳۹۶ تا سال ۱۴۰۱ تدوین شده است. محدوده این معماری، شامل وزارت راه و شهرسازی، سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه و وابسته وزارت مذكور و ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها می‌باشد. این پروژه در قالب پنج مرحله اصلی به شرح زیر صورت گرفته است.
مرحله اول؛ تدوین معماری کلان کسب‌وکار: در این مرحله بر اساس شرح وظایف و مأموریت‌های معاونت‌ها و سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه و وابسته، اسناد بالادستی و قوانین و مقررات، زنجیره ارزش وزارت راه و شهرسازی تدوین شده است و فرایندهای مدیریتی، اصلی و پشتیبانی زنجیره ارزش تا سه سطح شناسایی شده است. زنجیره ارزش تدوین شده تمامی مأموریت‌های وزارت راه و شهرسازی را در بر می‌گیرد و در سطح سوم، شامل ۲۲۲ کلان فرایند عملیاتی می‌باشد.
مرحله دوم؛ طراحی معماری کلان داده و سامانه‌های اطلاعاتی: در این مرحله، در گام اول گروه داده‌های متناظر با هر کدام از فرایندهای سطح سه زنجیره ارزش احصاء شد و گروه داده‌های ورودی و خروجی هر فرآیند شناسایی گردید و چرخه عمر گروه داده‌ها استخراج شد. در گام بعدی وضعیت موجود سامانه‌های اطلاعاتی ستاد وزارت راه و شهرسازی و سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه و وابسته مستند شده و مورد تحلیل قرار گرفت. سپس مجموعه‌ای از مطالعات الگوبرداری در موضوعات مختلف انجام شد و درس آموخته‌های این مطالعات الگوبرداری در قالب یک سند مجزا جمع بندی گردید. در انتها، معماری مطلوب سامانه‌های اطلاعاتی وزارت راه و شهرسازی، سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه و وابسته و ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها، طراحی گردید. برای همه سامانه‌های اطلاعاتی وضعیت مطلوب شناسنامه جداگانه‌ای تدوین و قابلیت‌ها و تبادل اطلاعات این سامانه‌های اطلاعاتی، تعیین شد. در این مرحله بیش از ۱۴۰۰ گروه داده شناسایی و برای وضعیت مطلوب حدود ۱۵۰ سامانه اطلاعاتی، تعیین شده است.
مرحله سوم؛ برنامه‌ریزی تدوین معماری تکنولوژی: در مرحله سوم، موضوعات اصلی تکنولوژی زیرساخت و سیستم براساس سامانه‌های اطلاعاتی و میان افزارهای وضعیت مطلوب، مشخص و مدون گردید و برنامه‌ای برای توسعه متوازن زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و سامانه‌های اطلاعاتی، تدوین گردید.
مرحله چهارم: تدوین نقشه راه و برنامه گذار: در این مرحله ابتدا تحلیل شکاف صورت گرفت تا شكاف و فاصله بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب شناسایی شود. سپس متناسب با شکاف‌های شناسایی شده، مجموعه‌ای از پروژه‌ها و اقدامات تعریف شد تا با انجام این پروژه‌ها و اقدامات، وضعیت مطلوب محقق شود. برای هریك از پروژه‌های تعریف شده، شناسنامه‌ای تدوین گردید. در این شناسنامه، اهداف و خروجی پروژه‌ها، اقدامات اصلی پروژه، برآورد زمان و هزینه انجام پروژه، متولی پروژه و الزامات اجرایی پروژه در آن مشخص شده است. در گام بعد متناسب با اولویت‌های وزارت متبوع و با توجه به الزامات بالادستی، پروژه‌ها اولویت بندی شده و برنامه زمانبندی انجام پروژه‌ها تعیین گردیده است. افق زمانی نقشه راه، پنج سال، از سال ۱۳۹۶ تا سال ۱۴۰۰، درنظر گرفته شده است و نقش هر کدام از معاونت‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه و ادارات کل در این نقشه راه به روشنی تبیین شده است. در این مرحله به منظور تحقق وضعیت مطلوب، حدود ۲۵۰ پروژه تعیین شده است.
مرحله پنجم: اجرای برنامه‌های طراحی نظام راهبری اجرای معماری سازمانی و مدیریت تغییرات: در این مرحله، به منظور راهبری اجرای معماری سازمانی در ستاد و سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه و وابسته و همچنین به منظور مدیریت تغییرات و نیازمندی‌های جدید، نظام مربوطه طراحی گردیده است و ساختار، فرایندها، دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌های راهبری اجرا و مدیریت تغییرات، تدوین شده است.
انتظار می‌رود با اجرای نقشه راه معماری سازمانی وزارت راه و شهرسازی، یکپارچگیِ فرایندها، اطلاعات و سامانه‌های اطلاعاتی در تمامی ابعاد، در وزارت راه و شهرسازی و سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه و وابسته آن محقق شده، امکان دسترسی به موقع به اطلاعات جامع، یکپارچه و با کیفیت فراهم شود. همچنین کارآمدی فرایندها و فعالیت‌های وزارتخانه افزایش یافته و قابلیت ارائه خدمات یکپارچه به عموم شهروندان، صاحبان حرفه و سایر ذینفعان ایجاد گردد.
(1) The Open Group Architecture Framework (TOGAF)
)۲( Architecture Development Method (ADM)