شناسهٔ خبر: 36262 - سرویس جاده‌ای

هزار کشته رانندگی نوروزی

تصادف پیمان سلامتی* در آماری که سازمان پزشکی قانونی کشور منتشر کرده، در تعطیلات نوروزی در پنج سال گذشته به طور متوسط سالی هزارو ٧٦ نفر بر اثر حوادث ترافیکی در کشور ما کشته شده‌اند. بعید نیست که در آینده نه چندان دور، فرزندان این مرز و بوم درباره ما جوک بسازند وقتی بفهمند در اوایل قرن بیست‌ویکم میلادی زمانی که نیاکان دانشمند ایرانی‌شان در فناوری جراحی تله‌روباتیک پیشرفت‌های چشمگیری کرده بودند.

در قرون وسطی در برخی از مناطق اروپا رسم بر آن بود که ساکنان خانه‌ها فضولات و ادرار خود را در ظرف‌های خاصی جمع‌آوری کرده، سپس آن را از پنجره به کوچه و خیابان مجاور می‌ریختند. این نجاسات آن‌قدر روی زمین باقی می‌ماندند تا با گذر زمان به وسیله محیط از بین بروند. امروزه این عمل برای فرزندان همان افراد بسیار ابلهانه و شگفت‌آور تلقی می‌شود. در آماری که سازمان پزشکی قانونی کشور منتشر کرده، در تعطیلات نوروزی در پنج سال گذشته به طور متوسط سالی هزارو ٧٦ نفر بر اثر حوادث ترافیکی در کشور ما کشته شده‌اند. بعید نیست که در آینده نه چندان دور، فرزندان این مرز و بوم درباره ما جوک بسازند وقتی بفهمند در اوایل قرن بیست‌ویکم میلادی زمانی که نیاکان دانشمند ایرانی‌شان در فناوری جراحی تله‌روباتیک پیشرفت‌های چشمگیری کرده بودند.

در حالی خود را برای سفرهای تعطیلات نوروزی آماده می‌کردند که می‌دانستند این سفرها برای هزار نفر از آنها بدون بازگشت خواهد بود. متأسفانه هر ساله عادت کرده‌ایم که پس از تعطیلات نوروزی خبر فوت یا مصدومیت یک یا چند نفر از آشنایان خود را به علت حوادث ترافیکی بشنویم. به راستی کدام‌یک از ما اطمینان داریم امسال یکی از این ‌هزار نفر نیستیم. دکتر Henning، رئیس برنامه سلامت عمومی یکی از مؤسسات خیریه بین‌المللی، جمله جالبی دارد مبنی بر آنکه «برای نیل به سلامتی بهتر، کشورها باید روی موضوع مرگ تمرکز کنند». نکته حقی که ظاهرا در کشور ما درباره تلفات رانندگی به بوته فراموشی سپرده شده است.

طبق آخرین گزارش جهانی ایمنی جاده‌ها که از سوی سازمان جهانی بهداشت تهیه شده است، ایران میان حدود ١٨٠ کشور دنیا دارای رتبه هشتم از نظر فراوانی کشته‌های ترافیکی به نسبت جمعیت است. از سوی دیگر، همین گزارش بیان می‌دارد که ایرانیان سالانه حدود شش درصد از تولید ناخالص ملی خود را به این علت از دست می‌دهند. پژوهش ارزشمندی که به تازگی از سوی محققان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به انجام رسیده و  در مجله پزشکی جمهوری اسلامی ایران به زبان انگلیسی به چاپ رسیده است، نشان می‌دهد اگرچه حوادث ترافیکی پس از سکته‌های قلبی و بیماری‌های عروق مغزی سومین عامل مرگ‌ومیر در کشور ماست؛ اما این عامل بیشترین خسارات مالی را سالانه برای کشور به ارمغان می‌آورد؛ زیرا مرگ‌ومیر ترافیکی عمدتا جوانان فعال از نظر اقتصادی را هدف قرار می‌دهد، در حالی که دو عامل دیگر بیشتر به افراد کهنسالی آسیب می‌رسانند که در اواخر دوره بهره‌وری خود به سر می‌برند. به راستی، چرا در مقایسه با سایر کشورها از حل این معضل عاجزیم. مگر تجارب مثبت بین‌المللی درباره این موضوع وجود ندارند؟

ظاهرا مشکل در همین جاست؛ زیرا ما فکر می‌کنیم پاسخ تمام این سؤالات را از پیش آماده داریم. حدود هشت سال قبل سازمان جهانی بهداشت سند مهمی با عنوان «راهنمای کشورها برای مدیریت ایمنی جاده‌ها» منتشر و در آن شش توصیه کلیدی به دولتمردان مختلف ارائه كرد. می‌توان به جرئت ادعا کرد اگر این شش دستورالعمل در کشور ما اجرائی شوند، بخش عمده‌ای از این مشکل حل خواهد شد. اولین توصیه سازمان جهانی بهداشت، تعیین یک نهاد عالی دولتی به عنوان متولی هدایت برنامه ملی ایمنی جاده‌هاست. سازمان جهانی بهداشت توضیح می‌دهد این نهاد باید درباره مرگ‌ومیر ناشی از حوادث ترافیکی پاسخ‌گو بوده، اختیارات قانونی لازم را برای تصمیم‌گیری دارا باشد، توانایی مدیریت منابع (انسانی، مالی، تجهیزاتی و...) را داشته و توان هماهنگی‌های لازم بین همه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌ها و... را که به هر نحوی در مقوله حوادث ترافیکی سهیم هستند، دارا باشد.

سؤالی که در اینجا مطرح است، آن است که آیا درحال‌حاضر کمیسیون ایمنی راه‌ها که زیر نظر وزیر محترم راه و شهرسازی فعالیت کرده و این مسئولیت به آنجا واگذار شده، واجد چنین ویژگی‌هایی است؟ این‌جانب پیش از این در مقاله دیگری با عنوان «تلفات ترافیکی: چه باید کرد؟» در همین روزنامه وزین به صورت مبسوط به این موضوع پرداخته و  پیشنهاد کرده بودم در کشور ما نیز مانند برخی از کشورهای پیشرفته، مسئولیت این مهم باید به ریاست محترم جمهوری سپرده شود. به راستی در کشوری که به درستی ریاست شورای عالی سلامت و امنیت غذایی آن به رئیس‌جمهور سپرده شده، چرا باید جایگاه مسئولیت خطیری مانند حوادث ترافیکی به سطح یک کمیسیون تقلیل یابد.

 امام صادق (ع) فرمودند: بهترین دوست من کسی است که عیوب مرا به من اهدا کند بنابراین اگرچه ممکن است این مقاله کام برخی از شهروندان را در طلیعه سال جدید تلخ کند؛ اما چاره‌ای جز این نیست که مؤکدا یادآوری کنیم متأسفانه پیش‌بینی می‌شود این بلیه نوروزی در سال جدید نیز جان حدود هزار نفر از عزیزان ما را بگیرد؛ بر این اساس با توجه به شایستگی‌های ایران عزیز، هر چه سریع‌تر برای رفع آن باید همگی اقدام كنيم. آیا نسل‌های بعدی این غفلت ما را شگفت‌آور تلقی نخواهند کرد؟

استاد پزشکی اجتماعی
 دانشگاه علوم پزشکی تهران