به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی اصغر فخریه کاشان قائم مقام وزیر راه و شهرسازی و عضو ارشد تیم مذاکره کننده خرید هواپیما درباره برچسبهایی که جریان مخالف دولت به اقدام دولت برای نوسازی ناوگان هوایی کشور می زنند، میگوید: این برچسب زدنها کار یک سری رسانهها بی تقوا است. به طور قطع آن چیزی که درباره مرجوعی بودن این هواپیماها گفته میشود اساسا صحت ندارد و مفهومی با عنوان هواپیمای مرجوعی وجود خارجی در دنیا ندارد.
وی به خبرگزاری ایلنا گفته است: عدهای یادشان رفته است که در دوران تحریم با چمدان پول سوخت هواپیما در فرودگاههای اروپایی را جابه جا میکردیم.
وی در خصوص فضای پس از برجام در حوزه کسب و کارصنعت حمل و نقل، گفت: برای اینکه بدانیم پس از برجام در چه شرایطی قرار داریم باید تصویری از دوران تحریم داشته باشیم. دوران تحریم در بحث کلان چند مشخصه ویژه داشت. اولین مشخصه این بود که همه جهان برای تعامل با ایران در هر زمینهای موضعگیری داشتند که این موضعگیریها نه قانونی بود و نه انسانی و با استانداردهای بین المللی هم تطابق نداشت. برای مثال دانشجویان ایران نمیتوانستند در برخی از رشتهها تحصیل کنند که این خلاف اصول اولیه بود یا اینکه مدعی بودند شرکتهای ایرانی نمیتوانند در بازارهای بین المللی فعالیت داشته باشند که این هم بر خلاف قانون تجارت آزاد WTO بود.
شرکت های خارجی بدون اینکه هیچ دلیل موجهی داشته باشند فقط از ترس اینکه تحت تحریمها قرار می گیرند از تعاملات با ایرانیها به صورت مستقیم خودداری می کردند اما در نهایت کالاهایشان را با واسطه به ایران میفروختند. بنابراین همه فعالیتها برای شرکتهای ایرانی گران تمام میشد.وقتی شرکتهای ایرانی در شرایط تحریم مجبور میشدند از واسطهها کالای مورد نیاز خود را تهیه کنند نمیتوانستند به طور مستقیم هزینه خرید را بپردازند بنابراین هم پروسه خرید گرانتر تمام میشد و هم اینکه ریسک معاملات افزایش پیدا میکرد.
در دوره تحریم کشتیها سفارشات ایران را در بنادر دوبی تخلیه میکردند
وی ادامه داد: ازسوی دیگر دربخش واردات هم موانعی وجود داشت از جمله اینکه نمیتوانستند به طورمستقیم کالای مورد نظر را وارد کشور کنند و کشتیها سفارشات ایران را در بنادر دوبی تخلیه میکردند و از آنجا با یک هزینه بیشتر کالا به ایران میرسید. یا اینکه کالای ایرانی و سفارشات ایرانی بیمه نمیشدند و بایستی از بازار سیاه با قیمت بیشتر بیمه را تهیه میکردند.
در بخش نقل و انتقالات پول هم با موانع متعددی مواجه بودند و باید با شیوههای سیاه پول را به فروشنده منتقل میکردند و از آنجایی که امکان معامله با ارز دلار یا یورو امکان نداشت باید ارزها را به روپیه یا یوان تبدیل میکردند که این هزینه زیادی را در برداشت. بنابراین از مهمترین مشخصههای دوران تحریم این بود که بیزینس و تجارت در ایران گرانترانجام میشد. صرف نظر اینکه ریسکهای بسیار زیادی در برداشت و زمان را طولانی میکرد.
فخریه کاشان توضیح داد:تمام اینها در کنار موضوع مهمی قرار داشت اینکه خدمات دست اول و خدمات پس از فروش را نمیتوانستند دریافت کنند. البته در صادرات هم همین مشکلات را داشتیم یعنی گواهی مبدا از ایران را نمیتوانستیم صادر کنیم و گواهیهای استاندارد از ایران صادر نمیشد ولو اینکه کالای ایرانی با بالاترین استانداردهای جهانی منطبق بود.از سوی دیگر کالای ایرانی به صورت مستقیم از ایران نمیتوانست به کشور مقصد برسد و باید با لوگو و آرم کشور دیگری وارد بازارهای جهانی میشد و از آن مبدا صادر میشد که در نهایت درآمد شرکتهای ایرانی را کاهش میداد.
قائم مقام وزیر راه وشهرسازی در اموربین الملل ادامه داد:در دوران تحریم ایرانیها را در کنفرانسهای علمی هم دعوت نمیکردند و در بسیاری از دورههای آموزشی حق حضور برای به روز کردن اطلاعات و دانش را به ایرانیها نمیدادند. همه اینها در کنار بیاحترامی و رفتار متفاوت از سایرین با ایرانیها قرار داشت. این در حالی بود که ما در آن دوران با محدودیتهای منابع مواجه بودیم و فقط به منابع داخلی اتکا میکردیم و در نهایت میتوانستیم به منابع چینی اتکا کنیم.
تنها حق انتخاب کالاهای گران را به ما میدادند
از دیگر مشکلات دوران تحریم این بود که تنوع در خرید و انتخاب نداشتیم و تنها میتوانستیم از محصولات یک یا دو شرکت با انتخاب محدود استفاده کنیم. تمام اینها باعث میشد که هزینهها چیزی حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش پیدا کند و چون قدرت انتخاب نداشتیم تنها حق انتخاب کالاهای گران را به ما میدادند و کالاها را با هر قیمتی به ایران میفروختند.
البته دوران تحریم حسنهایی هم برای ما داشت اینکه توانستیم در بخشهایی ظرفیتسازی کنیم و نتیجه این شد که توانستیم پالایشگاه و نیروگاهها را با توان داخلی بسازیم و قطعات زیادی ساخته شد و برخی از شرکتهای داخلی پا گرفتند.
انکارکندگان برجام در دوره تحریم مجوزهای ویژه و خاص دریافت میکردند
وی در خصوص انکار کنندگان دستاوردهای برجام گفت:دوران تحریم عیب بسیار بزرگی که داشت این بود که به دلیل انحصاری که به وجود آمده بود به افرادی اجازه میدادند که هرکارغیرقانونی را انجام دهند و توجیه کارهایشان، شرایط تحریم بود. در این دوران عدهای توانستند مجوزهای ویژه و خاص دریافت کنند که در نتیجه زمینههایی برای سوء استفاده به وجود آمد و پولهای هنگفتی در اوج درآمدهای نفتی در کشور توزیع شد که حاصل آن مجوزهای خاص، برجهایی است که امروز مانند قارچ از زمین سر در آوردند و سرمایهگذاریهای کلانی که در این حوزه انجام شد.
وی ادامه داد:به طور قطع این حجم سرمایهگذاری و ساخت و سازها در سایه این توجیه که شرایط دوران تحریم اضطراری است و باید به شرکتهای داخلی فرصت دهیم، انجام شده است و محل سرمایهگذاری دراین حوزهها از توزیع پول بی حساب و کتاب در دوران تحریم است. این هجمه سرمایهگذاری باعث شد امروز میزان سرمایهگذاری در این حوزهها به هزاران میلیارد تومان برسد.
فخریه کاشان تصریح کرد: معتقدم یک ایراد مهم دیگری که در دوران تحریم وجود داشت به ملت و دولت برمیگردد چرا که به محض اینکه دوره تحریم تمام شد، آن شرکتها و موسساتی که در دوران تحریم ظرفیتسازی کردند را فراموش میکنیم و چتر حمایتی خود را از آنها برمیداریم و این خطری است که امروز احساس می شود این درحالی است که این شرکتها ظرفیت سازیهای قابل توجهی را در حوزههای مختلف انجام دادهاند.
وی در خصوص اینکه ظرفیتسازیهای شرکتهای داخلی بیشتر در کدام حوزهها در دوران تحریم انجام شد؟ گفته است:در حوزههای نفت و گاز، نیرو، صنایع شیمیایی، ساختمان سازی میتوان آثارعملکرد شرکتهای داخلی را دید و امروز برخی از پیمانکاران از این که شرکتهای اروپایی پس از تحریم از رقیبان آنها در داخل کشور باشند نگرانند که این نگرانی به جا است و دولت باید به این موضوع توجه داشته باشد که روند این ظرفیتسازی ادامه پیدا کند.
در دورهای حتی کارت ویزیت فعالان ایرانی را هم نمیگرفتند
فخریه کاشان بازگشت عزت ایرانی را اولین نکته مثبت رفع تحریمها دانست وگفت: به عنوان کسی که هم در دوره تحریمها و هم پس از آن فعالیت و مراودات اقتصادی داشتم باید بگویم رفتار جهان با ما تغییر کرد. در آن دوران کارت ویزیت فعالان اقتصادی ایرانیها را هم نمیگرفتند و یا اینکه کارت ویزیت را پس میدادند و میگفتند از آنجایی که سفر به آمریکا را در پیش داریم امکان دارد متوجه این کارت ویزیت شرکت ایرانی شوند و مشکلاتی برای مان پیش بیاید. در بسیاری از حوزهها حتی جواب ایمیل شرکتهای ایرانی را هم نمیدادند اما پس از برجام تمام شرکتهای خارجی بزرگ، فعالان اقتصادی خارجی، مقامات مسئول خارجی بعد از ۵۰ سال به ایران آمدند و امروز شرایطی پیش آمده است که مدیران ارشد بزرگترین شرکتها برای ملاقات با مدیران شرکتهای ایرانی ساعتها پشت در اتاق مدیران منتظر میماندند.
وی در خصوص تغییر شرایط اقتصادی در این دوران گفته است:شاهد این هستیم که امروز به رغم تمام محدودیتهایی که در حوزه بانکی وجود دارد شبکه بانکی ما با شبکه بانکی جهان در ارتباط است و کار میکند. برای مثال بانک صنعت و معدن امروز با ۷۰ بانک جهانی در تعامل است و با شبکه سوئیفت کار میکند.
شبکه بانکی ایران متصل به شبکه بانکی جهان است
فخریه کاشان در پاسخ به این سوال که آیا این تعاملات با دور زدن تحریمهای بانکی در حال انجام است؟ گفته است:بسیاری از بانکهای کوچک جهانی واردهمکاری با بانکهای ایرانی شدهاند و صدها ال سی در این مدت گشایش یافته است اما هیچ یک از این همکاریها با دور زدن تحریمها انجام نشده است. امروز ضمانتهای بانکی صادر میشود و برای قرارداد خرید هواپیما ضمانتنامه بانکی از یک بانک معتبر جهانی صادر شده و به معنای این است که شبکه بانکی ایران متصل به شبکه بانکی جهان است.
وی گفته است:برای اینکه بدانیم چرا رابطه بانکی هنوز برقرار نشده باید به چند واقعیت توجه کنیم. اول اینکه هنوز سایه برخی از تحریمهای آمریکایی بر سر یک سری از بانکهای خارجی وجود دارند که این تحریمها، تحریمهای هستهای نیستند و بنابراین برخی از بانکها نگران این هستند که در همکاریها، این تحریمها را نقض نکنند. نکته بسیار مهم این است که جهان بانکی تغییر کرده است و در سالهایی که ما در تحریم قرار داشتیم و درهای کشورمان به بازارهای مالی جهانی بسته بود مقررات بین المللی در حوزه بانکی به وجود آمده است که این مقررات بین المللی میگوید بانکها باید مشتری خود را بشناسند و بدانند مقصد نهایی این پولها کجاست باید بدانند فروشنده این پول کیست و چه رابطهای بین گیرنده و فرستنده پول وجود دارد. این مقررات میگوید این پول از چه بانکی منتقل شده است و برای چه خریدی این انتقال انجام شده است.
فخریه کاشان ادامه داد:باید قبول کنیم که در سالهای غیبت ما دستورالعملها و آییننامههایی در حوزه بانکی شکل گرفته که شبکه بانکی ما به آنها ملحق نشده است بنابراین از آنجایی که بانکهای ایرانی به این کنوانسیونها نپیوستند نمیتوانند وارد شبکه بانکی بین المللی بشوند. در واقع باید گفت این محدودیت های بانکی را نمی توان تحریم دانست. بانک آلمانی هم اگر بخواهد با یک بانک فرانسوی تعامل داشته باشد باید به این آییننامهها بپیوندد و این مساله تحریم نیست و مساله رعایت مقررات جهانی در این حوزه است.
ادامه دارد...