به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی طبق مطالعات و بررسی‌های انجام شده در معاونت برنامه ریزی و اقتصاد حمل‌ونقل، وعده‌هاي انتخاباتي ریلی رياست جمهوري از سال ۱۳۹۲ تا امروز و ميزان تحقق آنها در قالب حقوق شهروندی شامل گسترش حمل و نقل ريلي در راستاي حفظ محيط زيست سالم، راه اندازی سامانه ۵۱۴۹ به منظور ارتباط مستقیم مسافران، امکان ردگیری دقیق قطارهای مسافری و باری، بهبود کیفیت خدمات ارائه شده در ایستگاه ها و قطارها و راه اندازی قطارهای پنج ستاره، پرداخت خسارت مسافر و اعلام حق دریافت خسارت از طریق پیامک به مسافرینی که با تاخیر بیش از حد مجاز مواجه شده اند، بهبود سطح كيفي زير ساخت هاي حمل و نقل به منظورحفظ سلامت و كيفيت زندگي شهروندان و توسعه و احداث زيربناهاي حمل و نقل و بهبود فضاي كسب و كار و ايجاد اشتغال و برابري رفاه انساني است.
همچنین اقدامات بعمل آمده در بخش توسعه گردشگري و توسعه ترانزيت و كريدورهاي بين الملی عبارتند از: توسعه ترانزیت و کریدورهای بین المللی ريلي افتتاح ایستگاه مرزی اینچه برون ، آستارا-آستارا، قزوین – رشت –آستارا، چابهار – زاهدان – بیرجند- مشهد، راه اندازی قطارهای گردشگری داخلی و ورود قطارهای گردشگری اروپایی، گسترش خطوط ریلی و افزایش ظرفیت خطوط شامل احداث خطوط جدید مانند سنگان مرز شمتیغ – گرگان اینچه برون و اتصال معدن چغارت و کارخانه گندله سازی یزد به شبکه ریلی، دوخطه کردن مسیرهای متعدد مانند تهران- گرمسار، زنجان- قزوین، تراک بندی و علائمی کردن محورها و نصب و راه اندازی سیستم ATC
اگر طی این ۴ سال به اقداماناقدامات شاخص ريلي اشاره کنیم می توان به افتتاح ۴۵۶ كيلومتر از خطوط راه آهن تا پايان دولت يازدهم و اتصال مراكز استانها به شبكه ريلي اشاره کرد. همچنین اقدامات شاخص دیگری از جمله توسعه و نوسازی ناوگان ریلی شامل افزایش تعداد واگن باری از ۲۲۰۰۰دستگاه در سال ۱۳۹۲ به ۲۴۰۰۰دستگاه در سال ۱۳۹۵، افزایش ۳۰۰ دستگاه واگن مسافری از سال ۱۳۹۲ تاکنون و خروج همین تعداد واگن مسافری فرسوده از شبکه ریلی، افزایش ۱۶۰ دستگاه لکوموتیو به شبکه ریلی کشور از سال ۱۳۹۲ تاکنون انجام شده است.
در ادامه بهسازی و نوسازی خطوط ریلی شامل ۳۶۷ كيلومتر از شبكه ريلي، احداث خطوط ریلی جدید (سنگان- مرز شمتیغ، گرگان- اینچه برون و...)، افزایش ظرفیت شبکه ریلی شامل تراکبندی، نصب ATC و علائمی نمودن ۶۰ ایستگاه، احداث ۸۷۸ کیلومتر خط دوم در شبکه ریلی نیز در زمره این اقدامات قرار می گیرد. به علاوه افزایش کمی و کیفی قطارهای حومه ای در کلان شهرها در قالب افزایش خطوط حومهای و افزایش مسافران این بخش در کلان شهرها مانند تهران تبریز و اهواز و افزایش کیفیت سفرهای ریلی همانند راه اندازی قطارهای پنج ستاره، نوسازی واگن های مسافری و خروج واگن های با سن بالای ۴۵ سال، افزایش سرعت قطارها و کاهش تاخیر حرکت قطارها، رسیدگی به شکایات مسافرین در حین سفر از طریق تماس مسافر با سامانه پاسخگویی به مسافرین نیز شامل این اقدامات می شود.
یکی دیگر از اقدامات شاخص در حمل‌ونقل ریلی افزایش ترانزیت کالا و توسعه کریدورهای بین المللی است که بر این اساس افزایش سهم حمل و نقل ریلی ترانزیت به ۱۲.۸ درصد در سال ۱۳۹۵(درحالی که سهم حمل و نقل ریلی ترانزیت از سال ۸۳ با روند کاهشی به ۴.۴ درصد در سال ۱۳۹۲ رسیده بود). همچنین افزایش ایمنی سیر قطارها در شبکه ریلی شامل مکانیزه نمودن کنترل حرکت قطارها مانند راه اندازی سیستم ATCتهران-مشهد و CTC محور جنوب نیز دیگر اقدام شاخص دولت تدبیر و امید محسوب می شود.
انتقادات و مطالبات اصلي مردم از سال ۱۳۹۲تاكنون؛
انتقادات و مطالبات اصلي مردم در بخش ريلي از سال ۹۲ به ۹ بخش تقسیم می شود که به ترتیب عبارتند از: درخواست افزایش کیفیت قطارها(سیستم گرمایشی- سرمایشی، صوتی- تصویری، نظافت و بهداشت، فرسودگی قطارها)، از رده خارج کردن واگن های مسافری با سن بیش از ۴۵ سال، اعمال نظارت های شدید میدانی و بازرسی مکرر قطارها به منظور رعایت کیفیت و بهداشت بالاتر، انتقاد از تاخیر قطارها (کاهش تاخیر از مبدا به ۱۵ ثانیه به صورت میانگین)، درخواست افزایش سرعت قطارها با ایجاد خطوط سریع السیر به ویژه در خط تهران – مشهد و تهران- اصفهان (افزایش سرعت در شبکه با رعایت ایمنی و کاهش زمان سیر به طور مثال در مسیر مشهدبه میزان حدود دو ساعت)، عدم امکان استرداد بلیط به صورت اینترنتی و ایجاد امکان استرداد اینترنتی بلیط، انتقاد از بالا بودن قیمت بلیط ها (ثابت نگه داشتن قیمت بلیط در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵)، كمبود مراکز فروش بلیط قطارهای مسافری (افزایش مراکز فروش و ایجاد Web Site)، درخواست رفع تقاطعات همسطح و افزایش ایمنی ساکنان مجاور راه آهن (احداث رو گذر و زیر گذر در تقاطع های خطرناک)، درخواست ایمن سازی حریم راه آهن و افزایش ایمنی ساکنان مجاور راه آهن (اقدام به احداث دیوار حائل در محدوده شهرها)، درخواست گسترش راه آهن سراسری و اتصال راه آهن به شهرهای فاقد راه آهن، کمک به احداث و تکمیل راه آهن و اتصال به شهر های همدان، کرمانشاه، سنندج، رشت، ارومیه و نقده و برنامه ریزی عملیاتی صورت پذیرفته برای بهره برداری از این خطوط در طول سال جاری، درخواست توسعه قطارهای حومه ای و اتصال آن به مترو شهری و ورودی های اصلی در کلان شهرها و همچنین، پیگیری و تصویب ماده ۵۲ بند پ از برنامه ششم مبنی بر ایجاد شرکت حمل و نقل ریلی مسافری حومه ای برای تسریع در توسعه قطارهای حومهای، ایجاد و توسعه خطوط حومه ای به ویژه در محدوده تهران و افزایش تعداد قطارهای حومه ای در اطراف کلان شهرها
اقدامات پيشنهادي برای حمايت از مردم و آثار ملموس آن؛
اقدامات پيشنهادي برای حمايت از مردم در بخش ريلي طی فعالیت دولت یازدهم؛ اختصاص یارانه توسط دولت برای اقتصادی نگه داشتن هزینه مسافرت با قطار با توجه به مزایای بسیار زیاد و منافع آن در اقتصاد ملی(صرفه جویی مصرف سوخت، کاهش تلفات جاده ای و کاهش آلاینده های زیست محیطی)، توسعه کمی و کیفی قطارهای حومه ای، حمایت از شرکت های حمل و نقل ریلی برای تامین و نوسازی ناوگان باری و مسافری (کاهش عمر) با از رده خارج کردن بیش از ۳۰۰ دستگاه واگن مسافری با عمر بالای ۴۵ سال و جایگزینی واگن های نو و بازسازی شده با کیفیت ممتاز (مانند قطارهای ۵ ستاره فدک و زندگی) در راستای افزایش رفاه مسافر و ایمنی سیر با اختصاص خط اعتباری و ارائه تسهیلات کم بهره است.
از طرفی با ورود ناوگان مدرن با رعایت استانداردهای روز از نظر آلایندگی و نویز، افزایش کمی و کیفی خدمات ایستگاهی و اتصال شبکه ریلی به شبکه حمل و نقل درون شهری و ایجاد شبکه حمل و نقل درب به درب، اتصال شهرها و مراکز بار به شبکه ریلی، توسعه شهرها بر اساس شهرسازی ریل پایه و راه اندازی قطارهای بین المللی (باری و مسافری) در راستای حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی هوا صورت گرفت.
موارد پيشنهادی مرتبط با آن سازمان / شركت برای دوره آينده رياست جمهوری
همچنین در این گزارش به دولت دوازدهم پیشنهاداتی در حوزه حمل‌ونقل ریلی ارائه شده است که بحث ارتقا و توسعه طرح‌هاي واقع در مسير كريدورهاي اصلي با هدف اتصال به كريدورهاي ترانزيتي بين‌المللي، اولويت‌بخشي به توسعه و ساخت خطوط راه‌آهن و افزايش سهم بار و مسافر در حمل و نقل ريلي، ضرورت افزایش ناوگان ریلی به ۲۸۰۰ دستگاه واگن باری و ۱۰۸۰ لکوموتیو، به منظور رسیدن به سهم ۳۰ درصدی حمل بار در طول برنامه ششم، تسریع در تشکیل و توسعه فعالیت های شرکت قطارهای حومه ای موضوع بند پ ماده ۵۲ قانون برنامه ششم برای تمرکز اقدامات و افزایش کمی و کیفی خدمات قطارهای حومه ای، اقتصادی نمودن قطارهای مسافری جهت تسهیل و افزایش تردد و سفر مردم با قطار با پرداخت يارانه به بخش ریلی مسافری جهت کاهش تصادفات جاده ای، کاهش آلودگی محیط زیست و کاهش مصرف سوخت و استفاده از تجهیزات و فناوری های بروز دنیا در راستای افزایش ایمنی شبکه ریلی مانند سیستم ATC به طور خاص مطرح می‌شود.
اهم اقدامات و دستاوردهای وزارت راه و شهرسازی در دولت يازدهم
در بخش زیرساخت ارتقا كمي و كيفي زيرساخت هاي حمل و نقل ریلی دستاوردهای قابل توجهی مطرح شده است که می توان به بازسازي و بهسازي ۳۶۷ كيلومتر از شبكه ريلي با اعتباري به ميزان ۳۰۰ ميليارد تومان، احداث ۸۷۸ كيلومتر خط دوم در شبكه ريلي با اعتباري معادل ۲۰۰۰ ميليارد تومان و تراك بندي، نصب ATC و علائمي نمودن ۶۰ ايستگاه با اعتباري معادل ۱۱۰ ميليارد تومان اشاره کرد.
همچنین در جهت بهبود شرايط زيست محيطي فعاليت هاي بخش با تاكيد بر كاهش سوخت مصرفي ناوگان حمل و نقل نیز اقدامات چشمگیری انجام گرفت به علاوه افزايش تعداد واگن باري از ۲۲۰۰۰ دستگاه در سال ۱۳۹۲ به ۲۴۰۰۰ دستگاه در سال ۱۳۹۵، كاهش متوسط سن ناوگان باري ريلي از ۲۸/۹۵ در سال ۱۳۹۲ به ۲۸/۳ در سال ۱۳۹۵، افزايش ۳۰۰ دستگاه واگن مسافري از سال ۱۳۹۲ تاكنون و خروج همين تعداد واگن مسافري فرسوده از شبكه ريلي، افزايش ۱۶۰ دستگاه لكوموتيو به شبكه ريلي كشور از سال ۱۳۹۲ تاكنون(كه منجر به رشد ۱۵ درصدي لكوموتيو بخش باري و رشد ۳۰ درصدي لكوموتيو بخش مسافري شده است.)، افزايش ترانزيت و ارتقاي نقش بين المللي سيستم حمل و نقل كشور، افزايش سهم حمل و نقل ريلي ترانزيت به ۱۲/۸ درصد در سال ۱۳۹۵(در حالي كه سهم حمل و نقل ريلي ترانزيت از سال ۸۳ با روند كاهشي به ۴/۴ درصد در سال ۱۳۹۲ رسيده بود) جز ئی از این اقدامات محسوب می‌شود.
افزايش سهم حمل و نقل ريلي
سهم حمل مسافر ريلي در سال ۹۵ به ۱۲ درصد (برحسب شاخص مسافر عمومي با صورت وضعيت) افزایش یافت، همچنین سهم حمل و نقل ريلي از ۳۲.۷ ميليون تن و ۱۰.۵ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۴۰ ميليون تن و ۱۱.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است، البته حق دسترسي به شبكه ريلي از بالاي ۵۰ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۲۸ درصد در سال ۱۳۹۵(با توجه به سياست گذاري اعمال شده به منظور ارتقاء رقابت پذيري حمل بار توسط شبكه ريلي) کاهش داشته است به علاوه افزايش ۶۸ درصدي جابجايي مسافر حومه اي ريلي از ۲.۹ ميليون نفر در سال ۱۳۹۲ به ۴.۹ ميليون نفر سال ۱۳۹۵ نیز می تواند مد نظر قرار گیرد.
افزايش جابجايي بار و مسافر در حمل و نقل عمومي
افزايش ۲۳درصدي بار ريلي از ۷/۳۲ ميليون تن در سال ۱۳۹۲ به ۲/۴۰ ميليون تن در سال ۱۳۹۵، تامين مالي پروژ ه هاي حمل و نقل با مشاركت بخش خصوصي، ۲۱ پروژه ريلي به ارزش ۲۸۰ هزار ميليارد ريال شامل انتخاب سرمايه‌گذار، مذاكره با سرمايه‌گذار، عقد تفاهم نامه همكاري مشترك، اخذ مصوبه هيأت وزيران و مذاكره براي عقد قرارداد مشاركت، اقدام درخصوص فرآيند تأمين مالي ۴پروژه ريلي از محل صندوق توسعه ملي به طول تقريبي ۱۵۰۰ كيلومتر به ارزش تقريبي ۵ ميليارد دلار شامل مذاكره با متقاضيان و تشكيل كنسرسيوم شركت هاي متقاضي و اخذ موافقت اصولي صندوق توسعه ملي و همچنيني بانك هاي عامل جهت اقدام كار، اخذ مصوبه شوراي اقتصاد به ارزش تقريبي ۱۰ ميليارد دلار براي توسعه شبكه ريلي و و تداوم مذاكره با سرمايه‌گذاران متقاضي ريلي و نوسازي ناوگان، انعقاد قرارداد تجاري با شركت چيني و گشايش اعتبار اسنادي براي احداث ۴۱۰ كيلومتر دوخطه قطار سريع السير تهران – قم – اصفهان نیز از جمله اقداماتی بود که منجر به افزايش جابجايي بار و مسافر در حمل و نقل عمومي شد.