به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در جلسه معارفه حبیب‌الله طاهرخانی در سمت جدید معاونت وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید گفت: امیدواریم با آغاز کار آقای طاهرخانی شاهد تحولات بهتر و بیشتر در حوزه شهرهای جدید و شهرسازی در کشور باشیم.
آخوندی در ادامه با اشاره به مسئله مورد اهمیت مردم جامعه ۲ و ۳ دهه آینده در کشور تأکید کرد: از نظر من نکته مورد توجه این افراد در سال‌های پیش رو در کانون تفکر و بررسی سیاست‌گذاران و اندیشمندان در حوزه امور سیاسی، اجتماعی، امنیتی، شهرسازی و فرهنگی بحث وضعیت حاشیه‌نشینی در ایران خواهد بود.
وزیر راه و شهرسازی در این‌باره افزود: حاشیه‌نشینی مسئله‌ای بسیار عمیق و پیچیده است که امیدواریم اهل علم و سیاست‌گذاران بتوانند پوسته شعاری آن را شکافته و وارد عمق این مطلب شوند که قطعا در بحث امنیت ملی نیز تأثیرگذار خواهد بود.
آخوندی در ادامه سخنان خود با تأکید براینکه ما در حوزه شهرنشینی در ایران با فرصت و تهدیدهای متعددی مواجه هستیم بیان کرد: از نظر من تهدیدهای موجود در حوزه شهرنشینی تا حد زیادی به مسئله عدم تعادل بستگی دارد، مسئله‌ای که با توزیع نامناسب جمعیت در سرزمین، انباشت جمعیت در شهرهای بزرگ، حاشیه‌نشینی بسیار گسترده، عدم ضرورت بازآفرینی شهرها از درون و پوسیدگی آن‌ها و رشد سریع شهرنشینی طی حدودا ۶ دهه متوالی در کشور وضعیتی سخت و نحوه الگوی نامناسب سکونت‌گزینی را در نظام جمعیتی کشور ایجاد کرده است.
وی در این‌باره اضافه کرد: قطعا همه شما در هنگام صبح و زمانی که از خانه خارج می‌شوید شاهد ترافیک و مشکلاتی در نظام حمل و نقل، محیط زیست، کیفیت زندگی و هزاران مسئله دیگر در شهرها هستید که افراد جامعه با آن درگیر هستند.
۱۱ میلیون حاشیه‌نشین و ۸ میلیون ساکن بافت فرسوده در کشور وجود دارد
عضوکابینه دولت دوازدهم با اشاره به تهیه ۵ برنامه توسعه از پیش از انقلاب اسلامی تا کنون بیان کرد: مردم ایران از سال ۱۳۲۷ شاهد نظام برنامه‌ریزی در کشور هستند، هم‌اکنون ۷۰ سال از آن زمان می‌گذرد که قطعا زمان کمی محسوب نمی‌شود، اما با توجه به این موضوع آنچه که امروز شاهد آن هستیم وضعیت قابل قبول برای جامعه ایران و مسلمانان نیست.
وزیر راه و شهرسازی همچنین با اشاره به این مطلب که در حال حاضر ۱۱ میلیون حاشیه‌نشین و ۸ میلیون ساکن بافت فرسوده در کشور وجود دارد گفت: هم‌اکنون یک سوم از جمعیت شهری ایران در وضعیت نابسامانی زندگی می‌کنند که نشان دهنده عدم تعادل بسیار شدید در کشور است، مسئله‌ای که بدون شک یک شعار نبوده و نمی‌توان نسبت به آن بی‌توجه بود.
آخوندی با تأکید براینکه براساس اسناد و لیست اقدامات انجام گرفته در حوزه شهرسازی نمی‌توانیم بگوییم که در این حوزه کاری انجام نگرفته است گفت: به واقع با وجود انجام تمامی این اقدامات آیا می‌توانیم بگوییم که در زمان فعلی به رفاه نسبی در کشور رسیده‌ایم؟ آمار کلی نشان می‌دهد که در حال حاضر ۲۷ میلیون واحد مسکونی و ۲۴ میلیون خانوار در کشور وجود دارد، با وجود آنکه خانه بیشتر از خانوار وجود دارد ولی شاهد توزیع قابل قبولی در کشور نیستیم چراکه همچنان ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار خانه خالی و۲ میلیون و ۱۰۰ هزار خانه دوم در سراسر ایران به چشم می‌خورد.
این مقام مسئول همچنین خاطرنشان کرد: این در حالی است که ما در زمان کنونی شاهد ۱۹ میلیون نفر در وضعیت بدمسکنی (حاشیه‌نشین و ساکن در بافت فرسوده) بوده و کشور را در وضعیت عدم تعادل بسیار بسیار بزرگی می‌بینیم.
با وجود عدم تعادل در کشور، تعادل پایدار در شهرها به وجود نمی‌آید
آخوندی در ادامه سخنان خود تعادل پایدار را یکی از مهم‌ترین مباحث موجود در حوزه مهندسی اعلام کرد و گفت: به روشنی معلوم است که با وجود عدم تعادل در کشور، تعادل پایدار در شهرها به وجود نمی‌آید، مسئله‌ای که باید در سیاست، حوزه آکادمیک و برنامه‌ریزی به آن توجه شود.
عضو کابینه دولت دوازدهم عدم تعادل در یک جامعه و شهر را دارای ظهور و جلوه‌های متعدد در آن منطقه دانست و گفت: بزرگترین مشکل ما در حال حاضر وجود تصور حل مشکل با شعار است، اما باید به این نکته توجه کنیم که آیا شعار بزرگتر از مسکن مهر در بخش مسکن در کشور سابقه اجرایی داشته است؟ اقدامی که این حجم از منابع کشور را درگیر خود کرد ولی در نهایت نتوانست تعادل لازم در شهر را ایجاد کند. بیاییم فکر کنیم که آیا این اقدام کمکی به ایجاد تعادل در کشور کرد و یا فرآیند عدم ایجاد آن را تشدید کرد؟
وزیر راه و شهرسازی اضافه کرد: من به واقع از صاحب‌نظران می‌خواهم که راجع به این موضوع، عمیقا فکر کنند، چرا که این مورد با راه‌حل فوری، شعار و کیمیاگری حل نمی‌شود.
آخوندی در نگاهی به اقدامات و اتخاذ راهکارهای اجرایی متفاوت از دوران قبل از انقلاب تا کنون گفت: متأسفانه احداث شهرک‌های پیرامونی در نقاط مختلف کشور و ایجاد پروژه‌های بزرگ مقیاس از قبل از انقلاب تا تهیه و اجرای طرح‌های آماده‌سازی زمین و ایجاد شهرهای جدید پس از انقلاب همواره به سمت مداخله دولت در زندگی و یا اجرای پروژه‌ها با هدایت دولت در کشور پیش رفت، اموری که در فرآیند اجرا مبتنی بر مداخله مستقیم در زندگی شهری به انجام می‌رسید.
این مقام مسئول در این باره افزود: در حال حاضر پس از گذشت ۷۰ سال به جایی رسیده‌ایم که می‌توانیم ارزیابی کنیم آیا این مداخله‌ها به زندگی متعادل کمک کرده است یا خیر؟ این مسئله که ما در نهایت شاهد تراکم ۴.۸ نفری مردم در یک کیلومتر مربع در حاشیه جنوبی کشور و کنار دریا و از طرفی دیگر تراکم ۱۰۰۰ نفری در یک کیلومتر مربع در تهران باشیم، مسئله‌ای بسیار پیچیده و غیرقابل تداوم خواهد بود.
آخوندی در ادامه بیان داشت: زمان فعلی فرصتی خوبی برای ما به شمار می‌رود چراکه تحولات شهری در ایران، مراحل نهایی خود را طی کرده و رشد شتابان را از دست داده است پس به نظر می‌رسد که هم‌اکنون به طور تقریبی با ثباتی در تغییر و تحولات جمعیت شهری در کشور روبه‌رو هستیم.
به گفته وی نتایج سرشماری مرکز آمار، تهران در سال ۹۰ دارای جمعیتی بالغ بر ۸ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بوده و تا سال ۹۵ به طور میانگبم هرسال رشدی ۸۰ هزار نفری را تجربه کرده است که در این مدت نیز پروانه ساخت بیش از ۷۰۰ هزار خانه مسکونی نیز صادر شده است، مواردی که همگی نشان می‌دهد تحولات جمعیتی دیگر کشش قبل را نداشته و مراحل نهایی خود را سپری می‌کند.
وی در ادامه این شرایط را فرصت مغتنمی برای سیاست‌گذاران و مردم جامعه در تحقق امر بازآفرینی دانست و گفت: قطعا این ۲ گروه می‌توانند در فرصت پیش آمده درخصوص مسئله کیفیت، اشتغال، هویت و ... بیشتر فکر کنند.
باید میل دولت نسبت به مداخله در زندگی مردم را از بین ببریم
عضو کابینه دولت دوازدهم افزود: به عقیده من، ما باید خود شهروندان را در محور سیاست‌گذاری‌های خود قرار داده و میل و اشتهای دولت نسبت به مداخله در زندگی مردم را از بین ببریم.
آخوندی با اشاره به تجربه ۴۰ ساله خود در امور سیاست‌گذاری و مطالعات انجام داده پیرامون نظام‌های برنامه‌ریزی در کشور بیان کرد: من پس از این مدت به این نتیجه رسیدم که در آخر کار توسعه تنها با افزایش توان و ظرفیت شهروندان صورت می‌گیرد، ما باید بپذیریم که دولت نمی‌تواند جانشین آدم‌ها شود چراکه آن‌ها افرادی بالغ، عاقل و رشید بوده و خود می‌توانند زندگی‌شان را بسازند.
وزیر راه و شهرسازی همچنین ادامه داد: این مسئله که ما ۲ میلیون خانه ساخته و به جای مردم در نوع احداث و معماری و مکان آن تصمیم بگیریم نتیجه مطلوب را نمی‌دهد، قطعا گفتن این سخنان ساده بوده ولی عمل به آن‌ها بسیار دشوار است، این که ما از خودخواهی خود به عنوان یک سیاست‌گذار در امور اجرایی دست برداریم اقدام سختی به شمار می‌رود.
این مقام مسئول با تأکید براینکه وظیفه اصلی ما توانمندسازی مردم در همه ابعاد اجتماعی، فرهنگی، مالی و ... است گفت: زمانی که دولت به انجام طرح‌های آماده‌سازی در پیرامون شهر می‌پردازد نتیجه‌اش پوسیدگی در مرکز شهر خواهد شد.
باید به جای ایجاد بافت‌های بی‌هویت به هویت ایران‌شهری خود بازگردیم
آخوندی در ادامه سخنان خود با اشاره به سفر اخیرش به شهر مقدس مشهد بیان کرد: همزمان با تصویب طرح جامع مشهد در سال ۷۵ تصمیم گرفتیم تا این شهر در محدوده‌ای ۲۲ هزار هکتاری و جمعیتی بالغ بر ۱.۸ میلیون نفر کنترل شده و در ادامه برنامه به ارتقای کیفیت زندگی، افزایش فضای سبز و حفظ باغات دشت مشهد پرداخته شود اما امروز می‌بینیم که جمعیت ۳ میلیون نفری این شهر در مساحتی ۳۱ هزار هکتاری زندگی می‌کنند که بیش از یک میلیون نفر از آن‌ها در بافت حاشیه‌ای شهر ساکن هستند، پس به این نتیجه می‌رسیم که این نوع مداخلات ثمره‌ای جز این مسئله نخواهد داشت.
وزیر راه و شهرسازی اضافه کرد: قطعا در این رویکرد، مشهد و شهرهای مانند آن فرصت بازآفرینی پیدا نکرده و نمی‌تواند بازتولیدی داشته باشد، از سویی دیگر با این اقدام هویت، فرهنگ، سبک زندگی و تمامی جنبه‌های دیگر مشهد نیز با نابودی و فرسودگی مرکز شهر از بین می‌رود.
آخوندی در این‌باره خاطرنشان کرد: آنچه من از این شرایط متوجه می‌شوم آن است که درحال حاضر سیاست و توسعه بخش مسکن و شهرنشینی در ایران به جای توسعه کمی باید به توسعه کیفی توجه کند، ما باید به جای ایجاد بافت‌های بی‌هویت به هویت ایران‌شهری خود بازگردیم، قطعا ما نمی‌توانیم ۲ میلیون خانه فاقد هرگونه شاخصه‌های هویتی ساخته و بعد ادعای طرفداری از هویت دینی، اسلامی و ایران در کشور داشته باشیم.
به گفته وزیر راه و شهرسازی اگر می‌خواهیم به دنبال هویت باشیم نباید شبکه‌های اجتماعی، تجاری و فرهنگی در شهرها را نابود کنیم، چرا که وقتی همه آن‌ها از بین رفته و در بیابان متفرق شوند دیگر هویت تنها به یک شعار تبدیل خواهد شد.
این مقام مسئول در این‌باره اظهار داشت: آنچه من در این راستا از دولت ایران انتظار دارم آن است که ببینیم چگونه می‌توانیم شهرهای ایران را بازآفرینی کنیم، اساسا زندگی شهری باید بازآفرینی شود تا فرهنگ، تجارت، مسجد، بازار و ... بار دیگر برسر جای خود قرار بگیرد.
به جای توسعه شهر به دنبال ارتقای کیفیت زندگی هستیم
آخوندی با تأکید براینکه عدم توجه به موارد مذکور تنها باعث ایجاد خوابگاه‌های بدون حس زندگی شده و به نیاز کسی پاسخ نخواهد داد گفت: در درجه اول هدف ما ایجاد قدرت خرید برای مردم است، طی ۴ سال گذشته فشار زیادی بر ما مبنی بر ادامه روش قبلی در مداخله مستقیم وارد شد، امری که ناکامی آن و در نتیجه اتلاف منافع ملی در صورت پیشبردش به روشنی برایم معلوم بود، ولی امروز خوشبختانه آثار اقدامات ما در این حوزه آشکار شده است، درحال حاضر می‌بینیم که ۲۶۰ هزار متقاضی صندوق پس‌انداز یکم وجو داشته و روزانه بیش از ۸۰۰ نفر در آن ثبت نام می‌کنند.
وزیر راه و شهرسازی همچنین ادامه داد: قطعا با این روش مردم خود درباره نحوه سکونتشان تصمیم می‌گیرند، ما در این اقدامات به جای توسعه شهر به دنبال ارتقای کیفیت زندگی هستیم.
عضو کابینه دولت دوازدهم در ادامه سخنان خود تأکید کرد: هم‌اکنون وجود مدرسه، درمانگاه، مسجد و شبکه اجتماعی برای من در کنار واحدهای مسکونی مهم است، قطعا زنده بودن شهر برای من اهمیت دارد، ویژگی که برای رسیدن به آن گسترش فضای سبز سبز ضروری است. بدون شک ایرانی‌ها برای زندگی به فضایی خاص نیاز دارند تا در آن خوشحال بوده و آرامش داشته باشند، آن‌ها در هر فضایی نمی‌توانند زندگی کنند.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت بحث حمل و نقل در شهرها نیز بیان کرد: قطعا در صورت سیستم حمل و نقلی مناسب بین شهرها دیگر نیازی به وجود شهرهای متمرکز مانند تهران و مشهد و امثال آن نیست و جمعیت به راحتی توزیع می‌شود.
آخوندی با اشاره به ضرورت یکپارچگی در نظام عملکردی شهرهای جدید نیز بیان کرد: شهرهای جدید باید بخشی از راه‌حل رسیدگی به بافت فرسوده در سطح شهرها به شمار رفته و در راستای یکدیگر کار کنند، بنابراین مفهوم بازآفرینی شهری باید در کنار شهرهای جدید قرار گرفته و در نهایت منجر به ارتقای کیفیت زندگی شهری شود که امید دارم با هدایت شورایعالی شهرسازی و معاونت معماری و شهرسازی این زنجیره، پیوستگی لازم را داشته باشد.
وزیر راه و شهرسازی درخصوص بحث ساماندهی شهر تهران نیز بیان کرد: ما در دوره قبل در این حوزه کار مفصلی انجام دادیم، تمام بحث ما در بخش ساماندهی شهر تهران این بود که چگونه حمل و نقل به کمک شهرنشینی بیاید، امید است در این دوره بتوانیم طرح‌های مرتبط با آن را به شورای شهر تهران، شهرداری و هیئت وزیران برده و با آن‌ها هم‌صدا شویم و در نهایت نیز یک نظام یکپارچه حمل و نقل تهران و حومه ایجاد کنیم که اصلی‌ترین مأموریتش ارتقای کیفیت زندگی و سکونت باشد، حمل و نقلی که بدون شک با شهرنشینی اهداف مشترکی پیدا کند.
قدردانی از زحمات مهندس محسن نریمان
وی در ادامه ضمن ابراز امیدواری نسبت به اینکه آقای طاهرخانی بتواند شهرسازی ریل‌پایه را تعقیب کرده و زودتر به سمت محور قرار دادن سیستم ریلی در حمل و نقل شهرهای جدید حرکت کند گفت: این اقدام به سرمایه‌گذاری بسیار زیادی نیاز دارد که در حقیقت چاره‌ای جز این روش نیز وجود ندارد. از سوی دیگر احداث نسل جدید شهرهای جدید با طراحی سیستم اشتغال در خود آن‌ها نکته مهم دیگری است که باید به آن توجه شود، مسئله‌ای که برای تحقق آن باید ضمن شناسایی کانون‌های توسعه ایران برای احداث شهرهای جدید انتخاب شوند.
آخوندی در ادامه ضمن قدردانی از زحمات مهندس محسن نریمان در ساخت و تکمیل ۲۴۰ هزار واحد مسکونی در شهرهای جدید بیان کرد: با وجود تمامی سختی‌های این اقدام خوشبختانه امروز بخش عمده‌ای از واحدها تمام و تحویل داده شده و مابقی نیز از مسیر ناهنجاری خارج شده است.
وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به موقعیت شخصی و فردی مهندس نریمان نیز بیان کرد: آقای نریمان چهره‌ای سیاسی و شناخته شده در ایران بوده و قطعا می‌توانند در جهت ایجاد هماهنگی بین مدیریت ما در استان‌های کشور به ما کمک کنند.
آخوندی در پایان همچنین اعلام کرد: آقای طاهرخانی نیز نیرویی جوان و اهل برنامه و تحقیقات هستند، خوشبختانه تجربه‌های خوبی در شهرداری و وزارت کشور دارند و در ۴ سال گذشته درهیئت مدیره شرکت عمران شهرهای جدید بوده و به همین دلیل نیازی به شناخت در این حوزه ندارند، ایشان جوان هستند و انشاله با نیروی جوانی می‌توانند حرکت‌های خوبی را در این حوزه داشته باشند. امید است ما نیز در بخش شاهد شروع نسل جدید شهرهای جدید با بهره‌گیری از برنامه ارتقای کیفیت با محوریت ایجاد هویت در شهرها باشیم.