به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، جزئیات محورهای ۶ گانه هفدهمین همایش سیاستهای توسعه مسکن که ۱۸ و ۱۹ مهرماه سال جاری به همت معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی و با حضور مسئولان ارشد وزارتخانه در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار می‌شود توسط دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن به شرح زیر اعلام شد. بر این اساس، محورهای تامین مالی مسکن، مسکن گروههای کمدرآمد، بافتهای ناکارآمد شهری، سیاست زمین/شهرسازی و اقتصاد شهر، بازار مسکن و تحلیل نگرش‌های اسکان اقشار کمدرآمد در این نشست با حضور مسئولان ارشد دولتی و همچنین بخش خصوصی به بحث و تبادل‌نظر گذاشته خواهد شد.
گفتنی است، دکتر عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی ریاست عالی همایش، دکتر حامد مظاهریان معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی دبیری هفدهمین همایش سیاست های توسعه مسکن و اسفندیار زبردست دبیری علمی همایش فوق هستند.
در افتتاحیه هفدهمین همایش سیاستهای توسعه مسکن که صبح روز سه شنبه ۱۸ مهرماه در سالن پاکدامن مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار می شود، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، حامد مظاهریان معاون مسکن و ساختمان و محمدعلی نجفی به ایراد سخنرانی می پردازند و قرائت بیانیه روز جهانی شهرها توسط رئیس دفتر برنامه اسکان بشر ملل متحد در ایران از دیگر برنامه افتتاحیه است.
محور های تامین مالی مسکن و مسکن اقشار کم درآمد از برنامه های نخستین روز همایش است که به ترتیب در ساعات ۱۱ تا ۱۲:۳۰ و ۱۴ تا ۱۶ برگزار می‌شود.
برنامه‌های روز دوم نیز شامل برگزاری پنل تخصصی بافتهای ناکارآمد شهری، سیاست زمین/شهرسازی و اقتصاد شهر، بازار مسکن و اسکان بشر است که به ترتیب در ساعات ۸:۳۰ تا ۱۰:۳۰، ۱۱ تا ۱۲: ۳۰ و ۱۴ تا ۱۶ برگزار می‌شود. از دیگر برنامه‌های روز دوم اختتامیه با سخنرانی حامد مظاهریان معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی و قرائت بیانیه پایانی است.
محورنخست- تامین مالی مسكن
فقدان سیستم کارای تامین مالی مسکن مانع حضور خانوارهای فاقد پس‌انداز در بازار مسکن می‌شود.
خرید مسکن برای اکثریت آحاد جامعه تنها با گسترش پرداخت آن در طول زمان و بااستفاده از ابزارهای تامین مالی ممکن است.
تامین مالی مسكن عمدتا مبتنی بر روشهای بازار پول و بازار سرمایه است.
در ایران روشهای مبتنی بر بازار سرمایه بسیار محدود و تامین مالی عمدتاً بانك محور است. تا یكی دو سال اخیر ابزارهای پولی تامین‌مالی مسكن كه مهمترین آنها تسهیلات بانكی است نیز محدود و غیرمنعطف بوده و حتی در بخش تسهیلات تكلیفی به دلیل محدودیتهای شبكه بانكی تحقق عملكرد به حد مطلوب و متناسب با برنامه نبوده است.
طی سالهای اخیر نظام تامین مالی مسكن به لحاظ ابزارهای مالی چه در بازار پول و چه در بازار سرمایه ارتقاء یافته و ابزارهای جدید بسیاری ایجاد و به بازار عرضه شده‌اند كه به شرح زیر هستند:
بازار پول: در بازار پول مهمترین ابزار تسهیلات بانكی است كه در حال حاضر به چند طریق قابل پرداخت است:
صندوق پس‌انداز یكم بانك مسكن (در سقفهای ۱۶۰-۱۲۰ و ۸۰ میلیون برای زوجین جوان و با نرخ سود ۹.۵ (در نقاط شهری به جز بافتهای فرسوده) و ۸ درصد (در بافتهای فرسوده شهری)
اوراق گواهی حق‌تقدم (تا سقف ۱۲۰ میلیون تومان)
تسهیلات ساخت بدون سپرده
تسهیلات جعاله مسكن
صندوق مسكن جوانان
علاوه بر تسهیلات بانكی:
موسسات وام و پس‌انداز مسكن
طرح تضمین معاملات فروش اقساطی
از دیگر ابزارها و نهادهای فراهم شده در بازار پول برای تامین مالی مسكن هستند.
بازار سرمایه: ابزارها و نهادهای بازار سرمایه طی سالهای اخیر توسعه یافته اند. مهمترین آنها عبارتند از:
صندوق زمین و ساختمان
شركت‌های تامین سرمایه مسكن
انتشار اوراق رهن ثانویه
انتشار اوراق گواهی خاص، اوراق گواهی عام و اوراق مشاركت
شركت‌های لیزینگ مسكن از دیگر ظرفیتهای مطلوب برای تامین مالی مسكن هستند.
بر این اساس در محور تامین مالی مسكن به:
معرفی ابزارهای فعال تامین مالی و آخرین وضعیت هر یك
چالش‌های نظام تامین مالی مسكن و الزامات رفع آن
راهكارهای ارتقا و بهبود عملكرد نظام مالی مسكن
برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی و بانك مسكن در راستای ارتقای این حوزه پرداخته خواهد شد.
در بررسی ابزارهای‌نوین تامین مالی مسکن، محمدهاشم بت‌شکن مدیرعامل بانک مسکن سخنران اصلی است و علاوه بر وی، محمدسعید ایزدی معاون معماری و شهرسازی، مهندس رحمانی رئیس امور راه و ترابری و عمران شهری و روستایی سازمان برنامه و بودجه، حسینی‌مکارم معاون مالی و اقتصاد شهر شهرداری تهران، دهقان عضو هیات مدیریه بانک مسکن، قربانی معاون اقتصادی بانک مرکزی، برزگر رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان و امینی رئیس شرکت سرمایه‌گذاری مسکن حضور دارند.
محور دوم- مسکن گروههای کم درآمد
دولت یازدهم بر اساس تكلیف قانون اساسی نسبت به تامین مسكن كم‌درآمدها و با تکیه بر تجربیات موفق بینالمللی پس از آسیب‌شناسی سیاستهای گذشته که عمدتا مبتنی بر تامین مسکن ملکی و تامین دولتی مسکن بوده است با کاهش تصدی‌گری دولت و افزایش نقش تنظیمگرایانه آن، مسکن اجتماعی را در دستور کار خود قرار داد و در ادامه آن برای کاهش مشکل مسکن گروههای كمدرآمد هفت برنامه در قالب دو بخش اجتماعی و حمایتی تعریف و تدوین شد.
بر این اساس نیز در همایش سیاستهای توسعه مسكن در محور تامین مسكن كم‌درآمدها دو موضوع اساسی «مسكن اجتماعی» و «مسكن حمایتی» مورد بررسی و بحث قرار می‌گیرد. در این پانل برنامه مسكن كم‌درآمدها در قالب مصوبه اسفند ماه سال ۱۳۹۵ هیات دولت بررسی خواهد شد. نحوه شناسایی خانوارهای مشمول استفاده از امكانات حمایتی مصوبه فوق، تعیین شاخص فقرمسكن بر مبنای ویژگی‌های كالبدی شهرها، برنامه‌ها و تجربه خیرین مسكن ساز در تامین مسكن كم‌درآمدها، ظرفیتهای نهادی پیش‌بینی شده در مصوبه تامین مسكن كم‌درآمدها در انطباق با مبانی نظری و تجربیات جهانی و ایجاد وفاق بین مسئولین و صاحب‌نظران حوزه مسكن از اهم مواردی است كه در این پانل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
در این محور که به بحث مسکن اجتماعی و مسکن حمایتی تعلق دارد حق شناس معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی حضور دارد و علاوه بر حق شناس، مدیری معاون وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی، خلیلی مرد عضو هیات مدیره سازمان ملی زمین و مسکن، رحمانی رئیس اموره راه و ترابری و مدیریت عمران شهری و روستایی سازمان برنامه و بودجه، اسفندیار زبردست عضو هیات علمی دانشگاه تهران، اصلانی معاون مدیرکل دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن، سلگی مدیرعامل انجمن خیرین مسکن ساز و اطهاری پژوهشگر حوزه مسکن، حضور دارند و سخنرانی خواهند کرد.
محور سوم- بافتهای ناكارآمد شهری
با توجه تاكید ریاست محترم جمهور بر ساماندهی بافتهای ناكارآمد شهری و استفاده از ظرفیت موجود در این مناطق در برنامه‌ریزی‌های مسكن كشور، در هفدهمین همایش سیاستهای توسعه مسكن در ایران پانلی با عنوان " بافت های ناكارآمد شهری" اختصاص یافته است كه به‌صورت ویژه و بر اساس مطالعات انجام شده به واكاوی موضوع و چگونگی تحقق رویكرد ریاست محترم جمهور در سماندهی بافتهای ناكارامد شهری بپردازد.
در این پانل به صورت مشخص بر دو موضوع «الزامات برنامه‌ریزی مسكن در بافتهای ناكارآمد شهری» و «ایجاد تحول برای توسعه سرمایه‌گذاری در بافتهای فرسوده» متمركز می‌شویم.
به طور خلاصه اهم موضوعات مورد بررسی در پانل محور بافت های ناكارآمد شهری به شرح ذیل هستند:
مسكن و محیط مسكونی استاندارد(ارتقاء كیفیت محیط شهری، ارتقاء ایمنی و كیفیت سكونت)
مدیریت تعارض منافع در فرآیند نوسازی بافت های شهری
مشاركت مردمی در ساماندهی بافت های ناكارآمد شهری (نهاد توسعه محله)
راه‌اندازی و توسعه دفاتر تسهیل‌گری در بافتهای ناكارآمد شهری
بررسی اثر تسهیلات و مشوق‌ها در نوسازی بافتهای ناكارآمد شهری
در این بخش، که الزامات برنامه ریزی مسکن در بافت های ناکارآمد و ایجاد تحول برای توسعه سرمایه گذاری در بافت های فرسوده موردتحلیل و بررسی قرار می گیرد، هوشنگ عشایری سرپرست شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، رفیعیان و پیران اعضای هایت عملی دانشگاه، میرزایی معاون برنامه ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران، گیتی اعتماد مدیرعامل شرکت مشاور طرح و معماری، حاج علی اکبری پژوهشگر، ایزدی معاون معماری و شهرسازی، فتح اللهی مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران حضور دارند.
محور چهارم- سیاست زمین- شهرسازی- اقتصاد شهر
هفدهمین همایش سیاستهای توسعه مسكن در ایران برای اولین بار محور زمین و شهرسازی را با رویكرد نگاهی به سیاستهای گذشته و حال حاكم بر مدیریت زمین و وجود تعارض و تقابل در نحوه استفاده از زمین و سیاستهای توسعه شهری، به عنوان یكی از محورهای اصلی خود قرار داده است.
ساماندهی مدیریت زمین و با تعریف مدیریت یكپارچه، بازنگری و اصلاح سیاستهای جاری در كشور در خصوص نحوه مصرف زمین دولتی و تبیین جایگاه برنامه‌ریزی زمین در طرح‌های توسعه شهری و تعریف اقتصاد شهر از جمله موارد مورد بحث در محور مذکور است.
اهم موضوعات مورد بحث و بررسی در این محور عبارتند از:
بازنگری سیاستهای زمین شهری
بازساماندهی مدیریت زمین در شهرها
رونق اقتصادی در شهرها یا سوداگری زمین
همراستا بودن سیاستهای توسعه شهری با برنامه‌ریزی نحوه استفاده از زمین
گسترش افقی شهرها و ظرفیتهای موجود زمین
اقتصاد پایه در شهرها و جایگاه آن در سیاستهای توسعه شهری
در این محور که به سیاستگذاری، تخصیص و بهره برداری از منابع زمین، اقتصاد شهر و سوداگری زمین، سیاستهای توسعه‌شهری و شهر به مثابه کانون توسعه اختصاص دارد، ایزدی معاون معماری و شهرسازی، عظیمیان معاون وزیر و مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن، عبده‌تبریزی مشاور وزیر در امور مدیریت و تامین مالی، مشکینی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و طاهرخانی معاون وزیر و مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید، عزیزی و بصیرت اعضای هیات علمی دانشگاه تهران، کاظمیان عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و. میرزایی معاون برنامه ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران حضور دارند و به ایراد سخنرانی خواهند پرداخت.
محور پنجم- بازار مسكن
تحلیل، پیش‌بینی و ورود به بازار مسكن از منظر سرمایه‌گذاری و خرید مستلزم بررسی ابعاد مختلف بازار است؛ بر این اساس آخرین تحولات و شاخص‌های بازار مرور خواهد شد. تطابق الگوی عرضه و تقاضای مسكن چگونه خواهد بود؟ وضعیت اقامتگاه‌های دوم بررسی و جایگاه آن در بازار مسكن تبیین می‌شود. نقش مشاوران املاك در بازار مسكن چگونه است؟ سامانه‌های اطلاعاتی در بازار مسكن چه كمكی به شفافیت بازار مسكن می‌كند؟ مهمترین چالش‌ها در این بازار چیست؟
مهمترین مسائل مورد بررسی در این پانل شامل موارد زیر است:
- تحلیل وضعیت كنونی بازار مسكن
- عرضه و تقاضای مسكن
- ارائه جدیدترین آمار خانه‌های‌خالی
- توزیع خانه‌های خالی و موجودی مسكن
- تطابق عرضه، تقاضای بازار مسكن و نیاز مسكن
- ارتقا شفافیت بازار مسكن از طریق دسترسی آسان و رایگان به اطلاعات معاملات بازار مسكن
- مشاوران املاك و نقش آنها در بازار مسكن و راهكارهای افزایش شفافیت بازار مسكن
در این محور نیز، علی چگنی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اقتصاد مسکن، رحمانی عضو هیات علمی دانشگاه تهران، تقوی نژاد معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس سازمان امور مالیاتی کشور، طاهری مدیرکل دفتر محاسبه شاخص برنامه‌ها و سیاستهای کلان مرکز آمار ایران، عقبایی رئیس اتحادیه مشاوران املاک، یزدانی پژوهشگر مسکن، مهرگان و قلی‌زاده عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان و ذوالفقارپور پژوهشگر حوزه مسکن حضور دارند و به بیان نقطه نظرات خود در این زمینه می‌پردازند.
محور ششم- تحلیل نگرش‌های اسکان اقشار کمدرآمد
ششمین نشست در هفدهمین همایش سیاستهای توسعه مسکن به تحلیل نگرش‌های اسکان اقشار کمدرآمد اختصاص دارد. در این پنل تلاش می‌شود تا جایگاه مسکن و اسکان اقشار کم درآمد در هبیتات و بیانیه‌های کنفرانس‌های هبیتات یک تا سه هبیتات که به ترتیب در سالهای ۱۹۷۶، ۱۹۹۶ و ۲۰۱۶ تصویب شدند، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
مسکن یکی از عوامل اصلی در روند شهری شدن است و تأثیر تعیینکنندهای در اجرای دستور کار جدید شهری دارد. تجزیه و تحلیل قابلیت استطاعت برای تأمین مسکن در سالهای گذشته نشان‌می‌دهد که با وجود افزایش تقاضا، بخش بزرگی از مسکن در توان مالی بیشتر جمعیت جهان نبوده است. امروزه ۶.۱ میلیارد نفر از مردم در مسکن نامناسب سکونت دارند که یک میلیارد از آنها در سکونت‌گاه‌های غیررسمی و زاغه‌ها زندگی می‌کنند. در حالی‌که میلیون‌ها نفر از خانه‌های مناسب بی‌بهره هستند، انباشت خانه‌های بدون سکنه، به تدریج رو به فزونی است. از این‌رو، مسأله دستیابی به توان مالی برای تأمین مسکن از اهمیت بسیاری برخوردار است. توجه به نیازهای مسکن فقیرترین و آسیب‌پذیرترین اقشار باید به عنوان یک اولویت در دستور کار برنامه‌های توسعه‌ای در نظر گرفته شود.
دستور کارجدید شهری، مسکن را در مرکزِ برنامه‌ریزی برای توسعۀ شهری پایدار و فراگیر قرار داده و به تشویق اقدامات و تصمیماتی میپردازدکه تمامی گروههای درآمدی به ویژه ساکنان کمدرآمد را مد نظر قرار می‌دهد. همچنین خواستار استقرار سیاستهای مسکن در کانون سیاستهای ملی شهری بوده و اقدام فوری در دستیابی به خانه‌های متناسب با درآمد را تشویق می‌نماید.
علاوه بر سخنرانی اصلی پنل، اعضای پنل به موضوعاتی مانند سیاستهای ملی اسکان، بررسی اسکان اقشار کم درآمد و سیاستهای بازآفرینی شهری در ایران در چارچوب دستور کار جدید شهری و بررسی چالش‌های پیش‌رو خواهند پرداخت.
در این محور، اسفندیار زبردست عضو هیات عملی دانشگاه تهران، روستا عضو هیات مدیره شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، پیروز مشاور معاونت مسکن و ساختمان، راهب سرپرست پژوهشکده معماری و شهرسازی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، حبیبی کارشناس برنامه ریزی شهری دفتر هبیتات، فردانش عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و مقدم رئیس دفتر برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد (هیبتات در تهران) در نشست فوق حضور دارند و برخی از آنها نیز سخنرانی خواهند داشت.