به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، عباس آخوندی رئیس شورای‌عالی شهرسازیومعماری ایران، امروز (دوشنبه ۱۷ مهرماه) در هشتمین جلسه شورای‌عالی شهرسازیومعماری ایران که با حضور اعضای اصلی شورا در ساختمان دادمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد، چهار دستور جلسه را مورد بررسی قرار داد و در دستور جلسه نخست آن که به تقدیر از خدمات پیروز حناچی دبیر سابق شورای عالی شهرسازی ومعماری ایران اختصاص داشت، گفت: از دکتر حناچی که از رجال شهرسازی ایران و از بزرگان این حرفه به حساب می آیند تقدیر و تشکر می‌کنم.
رئیس شورای‌عالی شهرسازیومعماری ایران، افزود: در مباحث عمومی وضعیت بسیار نابهنجاری از نظر توسعه‌شهری و سیاست‌های توسعه شهری در ایران وجود دارد. بدین معنا از هر حیثی ما با نقصان مواجهیم و رفع این موضوع نیز نیازمند دستیابی به یک فهم و درک عمومی و ملی از شرایط شهرنشینی در ایران است که ما تا رسیدن به نقطه مطلوب، متاسفانه فاصله زیادی داریم
وزیر راه و شهرسازی گفت: ما در ساختار فعلی ایران، زندگی و کار می کنیم و برگرداندن این موضوع به مسیر اصلی خود کار بسیار دشواری است زیرا مجموعه‌ای از منافع اشخاص، گروه‌ها و جناح‌های سیاسی و همچنین کم‌دانشی و درک ناصحیح از موضوعات باعث شده که واقعا وضعیت توسعه سیاست‌های شهری در ایران گرفتاری‌های فوق‌العاده‌ای داشته باشد.
آخوندی با یادآوری سخنرانی اخیر خود در دهمین جلسه علنی شورای شهر تهران، گفت: من در شورای شهر تهران سخنرانی مفصلی داشتم. در هر صورت این تمرکز شهری که ایجاد شده و این وضعیت کاهش کیفیت زندگی در پیرامون و تمرکز بیش از حد در مراکز کلانشهرها، معلول و محصول یکسری سیاست‌های غلط در طی سنوات بسیار طولانی است. در برخی از دوره‌ها اوج داشت و در برخی از مواقع نیز کمتر بود.
عضو کابینه دولت تدبیر و امید با تاکید بر این مطلب که متاسفانه قانون فروشی تبدیل به یک اصل شده است، گفت: مشکلی که ما داریم این است که بی‌انضباطی، قانون‌فروشی، بی تعهدی نسبت به حقوق شهروندان در حال حاضر، اصل شده است و اگر کسی بخواهد ورودی به این حوزه ها پیدا کند با هزاران مساله و مشکل پیچیده مواجه می‌شود. این مساله‌ای است که ما گرفتار آن هستیم.
رئیس شورای‌عالی شهرسازی ومعماری ایران ادامه داد: یکبار نیز در دولت این مساله را مطرح کردم و هم اکنون و بار دیگر این مساله را مطرح می‌کنم که در ایران در حوزه سیاست‌های شهری که وضعیت را به وضعیت کنونی کشانده است چندین مساله داریم که باید روزی روزگاری به شکل ساختاری به آنها توجه شود.
وی افزود: ما قانونی قبل از انقلاب داشتیم که قائم‌مقامی انجمن‌های شهر را به وزارت کشور می‌داد، این یکی از قوانینی است که مادر بسیاری از انحرافات در سیاست‌های شهری ایران شده است و روزی روزگاری باید این مساله در کشور ما حل و فصل شود و بنده یکبار راجع به این موضوع به صورت مفصل در دولت صحبت کردم.
دولت حافظ حقوق شهروندان و مردم است
وزیر راه و شهرسازی گفت: قاعدتا دولت همچنانکه رییس محترم جمهور نیز بر آن تاکید دارند حافظ حقوق شهروندان است و باید از حقوق شهروندان دفاع کند. نماینده دولت در مناطق ایران، وزارت کشور، استانداری ها و فرمانداری ها هستند که اینها در واقع باید حفظ حقوق شهروندان و حفظ حقوق مردم را به نمایندگی از رئیس جمهور و کل دولت، نمایندگی کنند. قاعدتا این مفهوم نظارت با مفهوم قائم مقامی در تعارض جدی است.
وی ادامه داد: کسی نمی‌تواند در جایی که می‌خواهد نظارت کند قائم‌مقام همان‌جا باشد. این یک مساله بسیار پیچیده‌ای است که بتدریج در طی چندین دهه شهرداری را تبدیل به حیاط خلوت استانداری‌ها و فرمانداری کرد و به جای آنکه استانداری‌ها و فرمانداری‌های مختلف بیایند و بر شهرداری‌ها نظارت کنند و دنبال حقوق مردم و شهروندان باشند به دلیل آنکه خود مسئولیت قائم‌مقامی داشتند تبدیل به پشتیبان بی‌انضباطی در شهر شد.
آخوندی افزود: این یک ریشه تاریخی دارد و ربطی به هیچ دولت و هیچ وزیری ندارد. این مساله اساسا ریشه در تعارض منافعی دارد که در قانون انجمن‌ها وجود داشت و یک سنت بسیار بسیار بدی را بتدریج در ایران شکل داد.
وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: روز گذشته در کمیسیون صنعت زیربنایی دولت گزارشی راجع به وضعیت انطباق آنچه در شهر تهران رخ داده با طرح جامع و تفصیلی در طی دهه ۶، ۷۰، ۸۰ و ۹۰ ارایه شد. بر اساس گزارش ارائه شده و مدارک موجود شاهد هستیم که بتدریج از اواخر دهه ۶۰ گرایش به سمت بی‌انضباطی، فروش مقررات و بی‌توجهی به عدم رعایت مقررات رویه شد. البته در دهه ۸۰ به اوج خود رسید و در ۱۰ ساله گذشته مرحله اوج عدم رعایت مقررات بودیم که همین مساله را در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور داریم.
مسئولان استان و فرمانداری‌ها در ادوار مختلف هیچگاه مانع تخلفات نبودند
رئیس شورای‌عالی شهرسازی ومعماری ایران تاکید کرد: هیچوقت مسئولان استان‌ها و فرمانداری‌ها مانع تخلفات نبودند و در کل این چند دهه به هیچ وجه استانداری ها و فرمانداری ها مانع تخلفات نبودند. این مساله از این جهت مطرح می‌کنم که ما مشکل ساختاری در مدیریت‌شهری در ایران داریم که این ساختار دارای عیب بنیادین و مانع اساسی است.
آخوندی گفت: مقامات استانی اگر تخلفی در مدیریت صنعت، مدیریت آب، مدیریت راه، مدیریت برق و امثالهم ببینند سریعا حساسیت نشان می‌دهند اما شهرداری چون حیاط خلوت است معمولا پوشش گذاشته می‌شود. این مشکلی جدی است که به شکل ساختاری هرکسی که می‌خواهد مسئولیتی در شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران داشته باشد با این مساله بلافاصله مواجه می‌شود که مساله بسیار پیچیده و سختی است و اینها از جنبه حاکمیتی قابل بررسی است.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: وقتی وارد جنبه‌های عملیاتی می‌شویم بحث سوداگری‌شهری را می‌بینیم و عده‌ای که اساسا می‌توانند با معامله و خرید و فروش ضابطه، میلیاردها تومان پول را جابه‌جا کنند و میلیاردها تومان منافع برای خود ایجاد کنند قاعدتا به راحتی تسلیم انضباط شهری نمی‌شوند. به این سادگی نیست که عده ای از این همه منافع دست بردارند.
آخوندی یادآور شد: وقتی ما مشکل را به صورت تئوریک مطرح می‌کنیم همه با آن موافقت دارند اما وقتی می‌خواهیم وارد عمل شویم با هزاران مقاومت پیچیده مواجه می‌شویم. با مقاومت‌هایی روبه‌رو می‌شویم که اساسا حتی پیدا کردن رابطه مقاومت‌ها بسیار دشوار است. برای اینکه رابطه‌ها را پیدا کنیم و ببینیم که این مقاومت از کجا دارد سرچشمه می‌گیرد با دشوارهایی مواجه می‌شویم. زیرا ممکن است جایی را اصلاح کنید و ببینید که مقاومتی در جایی دیگر در حال رخ دادن است و نتوانید رابطه این مقاومت ها را با هم پیدا کنیم.
شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران ابزار قدرتمند مبارزه با سوداگری در شهرها
وی ادامه داد: برای من بسیار روشن است که مجموعه مقاومت‌ها عمدتا به سوداگری شهری برمی‌گردد. سوداگری شهری که مبنایش فروش حقوق، ضوابط و قوانین شهری است که ریشه تمامی مقاومت‌ها است. ما در کنار این داستان ابزار فوق العاده قدرتمندی تحت‌عنوان ابزار شورای‌عالی شهرسازیومعماری ایران را داریم.
آخوندی گفت: ما در ایران شوراهای متعددی را داریم که بر اساس قوانین متعددی تاسیس شده‌اند. هیچ شورایی به اندازه شورای عالی معماری و شهرسازی درست تعریف نشده و قدرت گسترده ای ندارد. شورایی بسیار با اصالت است که تعریف آن درست بوده و ضوابط بسیار درستی دارد. در دوره‌های مختلف نیز شورای عالی شهرسازی و معماری ایران جزو شوراهایی بوده که همه مصوبات آن مانند مصوبات مجلس شورای اسلامی مستند شدند. همانطور که دکتر حناچی گفتند مصوبات شورا، توسط نهادهای حرفه‌ای، آکادمیک و نهادهای قانونگذار و دادگاه‌ها به آن مراجعه می‌شود و مورد ملاک تصمیمات اجرایی است.
وزیر راه و شهرسازی افزود: خوشبختانه شورای‌عالی شهرسازیومعماری ایران جزو شوراهایی است که در عمل به صورت مرتب تشکیل شد و مستندسازی مناسبی نیز داشت که در سنوات مختلف نیز این روند معمول بود.
دکتر حناچی بهترین انتخاب من بود
رئیس شورای‌عالی شهرسازیومعماری ایران گفت: بسیار مهم است فردی که معاون معماری و شهرسازی وزارتخانه می شود که یکی از نافذترین وحساس ترین مراکز اداری در ایران است از تجربه، دانش و فهم حرفه‌ای و تخصصی و فهم حقوقی برخوردار باشد و بتواند سررشته خوبی از حقوق اداری داشته باشد که خوشبختانه دکتر حناچی یکی از بهترین افراد در این زمینه بودند. بنده در دوره قبل یکی از بهترین انتخاب های من، انتخاب دکتر حناچی بود و همیشه به ایشان علاقمند بوده و هستم.
طرح مسائل بنیادین در شورای‌عالی در دولت یازدهم با مسئولیت پیروز حناچی و تداوم آن در دولت دوازدهم
آخوندی ادامه داد: کاری که توسط همه شما اعضای اصلی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در دوره قبل انجام شد و بر آن تاکید دوباره دارم و با حضور شخص آقای حناچی نیز تمرکز بر روی آن انجام شد این بود که ما از روزمرگی فاصله گرفتیم و مسائل بنیادین را در شورای عالی شهرسازی ومعماری ایران مطرح کردیم. موضوعاتی همچون طرح های آمایش سرزمین، طرح‌های منطقه‌ای، شرح خدمات‌ها، بحث سیاستگذاری‌ها، بحث انضباط شهری و نظارت بر فعالیت‌ها، برگرداندن به خط انضباط، جلوگیری از قانون‌فروشی، سر پوش نگذاشتن بر روی تخلفات و برگشتن به مسیر واقعیت، اتفاقات بسیار خوبی بود که رخ داد.
در دولت یازدهم همه متوجه شدند که شورای عالی جای معامله نیست
وی افزود: بتدریج در تمام ایران معلوم شد که شورای عالی شهرسازی و معماری ایران سیاست برگرداندن انضباط شهری را در دستور کار دارد و جایی برای معامله نیست و این نکته بسیار مهمی بود و همه متوجه شدند که در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران نمی‌توان معامله کرد و در این شورا همه باید از موضع قانون و کارشناسی صحبت کنند و جای معامله و سوداگری نیست.
دکتر حناچی تسیلم جریانات فاسد نشد
وزیر راه و شهرسازی گفت: در زمینه صحبت از موضع قانون و کارشناسی و اینکه شورا محلی برای معامله نیست، آقای دکتر حناچی نقش بی‌بدیلی و مهمی داشتند و من به شخصه از ایشان سپاسگزارم که در برابر جریاناتی از این دست مقاومت کردند و به هیچ وجه تسلیم جریانات فاسد نشدند. امیدوارم همین رویه را دکتر ایزدی را به جد ادامه دهند. زیرا ما به هیچ وجه در پی آن نیستیم که از سیاست استقرار نظم و انضباط شهری یک قدم عقب برویم و این از جنبه سلبی آن است.
ورودی جدی بحث ایران‌شهری در مباحث شورای عالی
رئیس شورای عالی شهرسازی ومعماری ایران ادامه داد: از جنبه ایجابی برگشتن به رویکرد ایران‌شهری و بحث تمدن و فرهنگ ایران شهری بحث بسیار مهمی است که ما می خواهیم جنبه اصلاحی داشته باشیم و نهایتا شهرهایی داشته باشیم که حال و هوای فرهنگ و تمدن خودمان را داشته باشد و این نکته بسیار مهمی است که در آینده باید راجع به آن بیشتر صحبت کنیم.
آخوندی گفت: در دوره مسئولیت آقای حناچی موفقیت‌های زیادی کسب شد. همانطور که آقای حناچی نیز تاکید داشت کارهای نیمه‌تمام بسیاری نیز باقی ماند. معماری موضوعی بود که در ایران ذبح شده و همه می دانیم که برگرداندن معماری به صحنه فعالیت‌های ساخت و ساز شهری ایران کار بسیار دشواری است. از یک سو، بی پولی و از سوی دیگر فشارهای مختلف باعث آن می شود که اولین چیزی که فدا می شود کیفیت و معماری و ارزش های فرهنگی باشد.
عضو کابینه دولت دوازدهم ادامه داد: در دولت دوازدهم بحث احیای معماری از بحث های جدی در شورای عالی شهرسازی ومعماری خواهد بود. از آقای دکتر حناچی خواستم که همکاری ایشان با وزارت راه و شهرسازی به عنوان مشاور معماری و شهرسازی ادامه پیدا کند و در این دوره ایشان محور احیای معماری قرار بگیرند و معماری را به عنوان یکی از ماموریت ها در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، زنده کنیم و به بحث معماری در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران جنبه رسمی بدهیم.
وزیر راه و شهرسازی افزود: هم‌اکنون کمیته‌های فنی و تخصصی در شورای‌عالی شهرسازی و معماری وجود دارد. به فکر آن هستم که بخش رسمی را در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با محوریت معماری تشکیل دهیم تا بتواند مباحث معماری را در کنار طرح‌های جامع و تفصیلی دنبال کند. با دکتر حناچی در حال رایزنی هستیم که چگونه می‌توانیم این موضوع را در دستور کار قرار دهیم.
آخوندی گفت: در هر صورت امیدوارم در دوره جدید هم بحث سیاست‌های توسعه شهری چه در سطح آمایش سرزمین و چه در سطح توسعه شهرها، بحث‌های انضباط شهری، معماری و بازآفرینی‌شهری و همچنین مباحث فرهنگی و حوزه‌های تمدن ایران شهری در ادامه دستورکار شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در دوره جدید باشد تا بتوانیم دوره موفقیت جدیدی را ادامه دهیم.
وی افزود: برای دکتر حناچی آرزوی توفیق دارم و به هیچ وجه نیز این جابه جایی ها به مفهوم ناخرسندی نیست در هر صورت ما در هر مقطعی نیاز به سیاست و تدبیری داریم و امیدواریم باز هم همچنان در کنارهم باشیم و بتوانیم با روحیه جدید ادامه روند گذشته را دنبال کنیم.