به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از ایران، «فهیمه فتاحی زاده»، رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم در این خصوص اظهار داشت: امیدواریم با کاهش سود بانکی تسهیلات نوسازی بافت فرسوده، شاهد افزایش درخواست برای دریافت تسهیلات در این زمینه باشیم.
وی با اشاره به تسهیلات ارائه شده به ساکنان مناطق بافت‌های فرسوده، گفت: رونق این تسهیلات نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته، زیرا قرار بود دولت بخشی از درصد سود تسهیلات را پرداخت کند و باقیمانده را متقاضیان پرداخت کنند، اما به‌دلیل نبود نقدینگی و اعتبار، این مسأله محقق نشد و این طرح مورد استقبال ساکنان مناطق بافت‌های فرسوده قرار نگرفت که بتازگی رایزنی‌هایی از سوی شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی در خصوص کاهش سود تسهیلات بانکی انجام شده و کاهش سود این تسهیلات به ۱۲ درصد در دستور کار قرار گرفته است. به‌طور حتم با کاهش سود بانکی تسهیلات، در این خصوص استقبال بیشتری خواهد شد.
به گفته وی، از سال ۹۳ تا پایان خردادماه امسال، یکهزار و ۳۵۴ متقاضی در قم تسهیلات مربوط به نوسازی و بهسازی واحدهای مسکونی را دریافت کردند.
سکونت ۷۰ درصدی جمعیت قم در بافت‌های ناکارآمد
فتاحی‌زاده با بیان اینکه بافت تاریخی قم درون بافت فرسوده قرار گرفته، افزود: ۷۰ درصد جمعیت قم در بافت‌های ناکارآمد این شهر از جمله بافت‌های فرسوده، تاریخی، سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه شهر زندگی می‌کنند. بافت‌های تاریخی، فرسوده، سکونتگاه‌های غیررسمی، بافت‌های ناکارآمد میانی و بافت‌هایی با پیشینه روستایی، گونه‌های بافتی است که در شهرها نیازمند بهسازی، نوسازی یا بازسازی است.
به گفته فتاحی‌زاده، ۶۵ درصد جمعیت شهری قم در بافت ناکارآمد میانی زندگی می‌کنند. بافت‌های ناکارآمد میانی نه بافت شهری دارند و نه جزو بافت فرسوده به حساب می‌آیند، اما نیاز به توجه و مدیریت شهری دارند. کل مساحت شهر قم ۱۲ هزار و ۹۳۹ هکتار است که ۴ هزار و ۱۳۳ هکتار از این شهر شامل گونه‌های بافتی مذکور است.
۱۰۰ درصد منطقه ۷ قم در بافت فرسوده است
وی با اشاره به منطقه ۷ قم که به‌طور ۱۰۰ درصد بافت فرسوده محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: این منطقه شامل بافت پیرامون حرم مطهر است که بیشترین خانه‌های قدیمی و فرسوده، املاک تجاری یا خدماتی را دربر می‌گیرد، براین اساس بازسازی یا نوسازی آنها باید با توجه به اینکه آسیبی به لحاظ ظاهری به گنبد و حریم حرم حضرت معصومه(س) وارد نشود، صورت گیرد. از طرفی، در ساختمان سازی‌های جدید در اطراف حرم مطهر باید حتماً شرایط بلندمرتبه‌سازی و تراکم رعایت شود تا جلوی دید گنبد حرم گرفته نشود و سیمای شهری هم آسیبی نبیند.
ساماندهی خانه‌های فرسوده اطراف حرم
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم درباره خانه‌های فرسوده اطراف حرم، اظهار داشت: سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری که کارهایی چون ساخت و ساز، مرمت و حفاظت از بناهای فرسوده را انجام می‌دهد، خانه‌های فرسوده پیرامون حرم را نیز شناسایی و ارزیابی می‌کند. هم‌اکنون فاز یک طرح ساماندهی خانه‌های فرسوده اطراف حرم در دست این سازمان قرار دارد که یکهزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. امسال با محوریت سازمان برنامه و بودجه در استان و با هماهنگی اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم به‌عنوان دبیر«خانه ستاد بازآفرینی»، برنامه جامع اقدام مشترک دستگاه‌ها با نگاه برنامه ششم توسعه اقتصادی استان درباره ساخت وساز، مرمت و حفاظت از بناهای فرسوده تهیه و تدوین شد که به دنبال آن دستگاه‌های مربوطه برنامه‌های خود را ارائه کردند و برای اقدام‌های آتی نیز برنامه‌ریزی شد.
تملک بناهای با ارزش
وی تملک بناهای باارزش با هدف حفاظت از آنها را از دیگر طرح‌های اداره کل راه و شهرسازی قم عنوان و بیان کرد: تملک سایر خانه‌های تاریخی برای کارکردهایی از جمله موزه، دانشکده‌های تخصصی معماری و شهرسازی (برای دانشجویانی که در این حرفه‌ها آموزش می‌بینند)، خانه گفتمان شهر یا پاتوق اجتماعی در دستور کار است.
فتاحی‌زاده از پروژه‌های کالبدی واجرایی که شامل عملیات عمرانی در ۲ حوزه بافت تاریخی و فرسوده و بافت ناکارآمد و حاشیه شهری است، یاد کرد و افزود: اقدام‌های ما در بافت تاریخی و فرسوده شامل بهینه‌سازی و ساماندهی گذرگاه‌های تاریخی، طاق زنی و جداره‌سازی و کف‌سازی می‌شود، به‌عنوان نمونه در برخی از گلوگاه‌های شهری چون فضاهای تجاری اطراف حرم اقدام به بهسازی و بازسازی آنها کردیم. حتی خانه‌های فرسوده اطراف امامزاده‌ها در بافت‌های فرسوده را تملک و بهسازی می‌کنیم.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم درباره قیمت‌گذاری خانه‌های تاریخی در بافت‌های فرسوده، یادآور شد: قیمت‌گذاری این خانه‌ها ازسوی کارشناسان دادگستری انجام می‌شود نه مالک و ما تنها کار تملک آن را انجام می‌دهیم.
عقب ماندگی در نوسازی بافت فرسوده
فتاحی‌زاده با اشاره به فعالیت‌های دولت در بخش بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر قم، خاطرنشان کرد: دولت در ۲ سال اخیر بیشترین فعالیت‌ها را در بخش بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر قم انجام داده، با این حال نسبت به دیگر شهرهای مذهبی چون شیراز و مشهد عقب ماندگی بیشتری داریم و با توجه به حجم زائرانی که به قم سفر می‌کنند (سالانه ۲۰ میلیون زائر)، نیاز به نگاه ویژه است. اگر طرح‌هایی که دراین بخش تعریف کردیم به خصوص طرح‌های پیرامون حرم حضرت معصومه(س) اجرایی شود، می‌توانیم هم گردشگر مذهبی را توسعه دهیم و هم زمان توقف مسافر را از چند ساعت یا یک شبانه روز به چند روز افزایش دهیم. به نظر می‌رسد، در برنامه ۵ ساله ششم بتوانیم عقب ماندگی قبلی در این حوزه را جبران کنیم. این مقام مسئول در اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم از بناهای تاریخی به‌عنوان یک فرصت ارزشی و هویتی برای شهرها یاد کرد و اظهار داشت: فعالیت‌ها و مداخلاتی که دربافت تاریخی انجام می‌شود شامل فعالیت‌های نوسازی، بهسازی یا بازسازی است. برخی بناها از نظر ارزش فیزیکی و اجتماعی فرسوده و قابل مرمت نیستند که باید تخریب و بازسازی شوند. برخی بناها هم با بهسازی قابل بهره‌برداری است و برخی بناهای دیگر نیز باید نوسازی شود، البته بناهایی که ارزش تاریخی دارند با رویکرد مرمت احیا می‌شوند.
وجود ۱۸۰۰ هکتار بافت فرسوده در قم
شهر قم یک هزار و ۸۰۰ هکتار بافت فرسوده دارد که براساس آخرین مطالعات، از یکهزار و ۷۴ هکتار بافت فرسوده داخل شهر، ۳۱۵ هکتار آن بافت تاریخی مصوب شورای عالی شهرسازی است و ۶۰۰هزارهکتار دیگر درمراحل تصویب این شورا قرار دارد. از طرفی، ۲۰ درصد جمعیت این شهر درمحدوده بافت فرسوده شهری زندگی می‌کنند. اغلب محله‌ها و سکونتگاه‌های واقع دربافت فرسوده، تاریخی و سایر بافت‌ها نیاز به توجه و ساماندهی بیشتری دارد. ریزدانگی بنا (مساحت کم بنا)، نفوذ ناپذیری بنا (دسترسی نداشتن مطلوب به گلوگاه‌ها و گذرگاه‌های اصلی) و ناپایداری بنا (مستحکم نبودن بنا)، از ویژگی‌های اولیه بافت فرسوده است که ضرورت نگاه کلان سیاستگذاری در این خصوص را می‌طلبد./